Końcówka 1. trymestru oznacza, że ryzyko poronienia spada, a uciążliwe objawy wczesnej ciąży, takie jak nudności czy wymioty, już wkrótce odejdą w niepamięć. W 3. miesiącu dziecko intensywnie się rozwija i pod względem wyglądu przypomina już małego człowieka. To idealny moment, aby wykonać USG genetyczne, podczas którego lekarz po raz pierwszy oceni anatomię dziecka.
12. tydzień ciąży – który to miesiąc?
To wciąż bardzo wczesny etap ciąży. 12. tydzień to 3. miesiąc i zarazem końcówka 1. trymestru. Przyszłe mamy zazwyczaj nie myślą jeszcze o porodzie, do którego pozostało około 28 tygodni, ale przygotowują się do pierwszych badań prenatalnych, które pozwolą po raz pierwszy ocenić anatomię dziecka. Ryzyko poronienia stopniowo spada, dlatego wiele kobiet decyduje się, aby podzielić się radosną wiadomością z bliskimi osobami.
12. tydzień ciąży – jak czuje się przyszła mama?
Zmiany hormonalne w organizmie przyszłej mamy wciąż są bardzo intensywne, jednak ciało zdążyło się do nich przyzwyczaić i nie odczuwa już tak dotkliwie ich skutków. Samopoczucie fizyczne i psychiczne powoli zaczyna się poprawiać, a dokuczliwe objawy wczesnej ciąży, takie jak nudności czy wymioty, powoli ustępują. Już za chwilę rozpocznie się 2. trymestr, zwany niekiedy „złotym okresem ciąży”. Wiele przyszłych mam doświadcza wtedy przypływu energii, dzięki której mogą przygotowywać się do nowej roli i aktywnie przeżywać okres oczekiwania na dziecko. Objawy o charakterze psychicznym (np. huśtawki nastrojów czy podatność na stres) łagodnieją.
Do charakterystycznych symptomów tego etapu ciąży należą:
- większa wrażliwość na zapachy i zmiana upodobań kulinarnych,
- tkliwość piersi (oprócz tego można zaobserwować, że skóra wokół brodawek ciemnieje),
- zwiększony apetyt – pojawia się, gdy mijają nudności i wymioty,
- naczynia krwionośne na nogach i piersiach stają się bardziej widoczne,
- ból spojenia łonowego związany z powiększaniem się macicy,
- gęsty śluz z pochwy, który ma za zadanie tworzyć barierę ochronną przed drobnoustrojami (nie powinien być powodem do niepokoju, o ile nie towarzyszą mu dodatkowe dolegliwości świadczące o infekcji, takie jak świąd czy pieczenie).
Pamiętaj, że każda ciąża ma indywidualny przebieg i u każdej kobiety zestaw symptomów i dolegliwości może wyglądać inaczej.
12. tydzień ciąży – wielkość brzucha
Wiele przyszłych mam spogląda w lustro z nadzieją, że już wkrótce zobaczy ciążowe krągłości. Macica stopniowo zwiększa swój rozmiar i na tym etapie ciąży ma już wielkość dużej pomarańczy. Wprawdzie wystaje poza spojenie łonowe, jednak ciążowy brzuch nie jest jeszcze widoczny. W 1. trymestrze pojawiają się także wzdęcia, które można błędnie utożsamiać z rosnącym brzuchem.
U szczupłych kobiet i wieloródek (tj. kobiet, które już w przeszłości rodziły dzieci) brzuch prawdopodobnie zaokrągli się wcześniej niż u tych, które mają kilka nadprogramowych kilogramów.
12. tydzień ciąży – jak wygląda dziecko w 12. tygodniu ciąży?
W omawianym okresie maluch ma ok. 6 cm długości i waży zaledwie kilkanaście gramów. Rozmiarem przypomina śliwkę. Wygląda już jak mały człowiek, choć jego głowa nadal jest bardzo duża w porównaniu do reszty ciała. Pokryta meszkiem płodowym skóra wciąż pozostaje cienka. Podczas badania USG można też zobaczyć brzuch, kończyny i kręgosłup dziecka. Na jego twarzy widoczne są już oczy, nos i usta.
12. tydzień ciąży – rozwój dziecka
Proces tworzenia kluczowych organów, takich jak serce, nerki czy płuca, już się zakończył. Od tego momentu narządy te będą dojrzewały i przygotowywały się do pełnienia swoich funkcji.
Oto najważniejsze fakty na temat rozwoju dziecka w 12. tygodniu ciąży:
- Narządy płciowe są już wyodrębnione, jednak trudno jednoznacznie określić płeć w trakcie rutynowego badania USG.
- Maluch ma zamknięte oczy, jednak pod powiekami znajduje się już wykształcona gałka oczna.
- Trwa proces mineralizacji tkanek, z których już wkrótce powstanie układ kostny.
- Serce dziecka bije w tempie ok. 150 uderzeń na minutę i w trakcie badania USG można uwidocznić nieprawidłowości w jego rozwoju. Jest jednak o wiele za wcześnie na wykonanie badania KTG.
- Maluch wykonuje intensywne ruchy i cały czas ćwiczy nowe umiejętności, jednak nie są one jeszcze wyczuwalne.
- Na skórze dziecka znajdują się już receptory, które odpowiadają za zmysł dotyku.
- Mózg cały czas się rozwija – przez cały okres ciąży powstają w nim kolejne połączenia.
Jakie badania należy zrobić w 12. tygodniu ciąży?
12. tydzień ciąży to idealny moment, aby wykonać USG 1. trymestru, nazywane też USG genetycznym. Jest to badanie, które przeprowadza się po potwierdzeniu ciąży. Jego celem jest ocena anatomii płodu oraz oszacowanie ryzyka wystąpienia wad genetycznych. Płód osiągnął już wystarczająco duże rozmiary, aby obejrzeć jego kluczowe organy (serce, płuca, nerki, pęcherz moczowy itd.) i wstępnie ocenić, czy funkcjonują one prawidłowo. Trzeba jednak pamiętać, że badanie ultrasonograficzne nie daje jednoznacznej diagnozy i należy zrobić dodatkowe testy, aby potwierdzić przypuszczenia lekarza.
Na tym etapie ciąży warto wykonać test PAPPA, który pozwala jeszcze lepiej ocenić ryzyko pojawienia się najpowszechniejszych wad genetycznych, takich jak zespół Downa lub Patau. Badanie nie jest obowiązkowe, jednak zaleca się je kobietom, które ukończyły 35. rok życia (wtedy można zrobić je bezpłatnie) lub mają odnotowane schorzenia genetyczne w historii swojej rodziny. Możliwości diagnostyki prenatalnej są obecnie dość duże.
Oprócz tego przyszła mama powinna regularnie kontrolować stan swojego zdrowia, wykonując odpowiednie badania krwi. Należy do nich przede wszystkim podstawowa morfologia krwi. Kobiety narażone na problemy z tarczycą lub cukrzycą powinny badać też takie parametry jak poziom glukozy czy stężenie TSH we krwi.
Autor: Marta Drzazga
Bibliografia
- H. Baston, Podstawy położnictwa. Najważniejsze zagadnienia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Wrocław 2011.
- G. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, t. 1–2, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.
- K. Laskowska, Ciąża. Poradnik, Wydawnictwo SBM, Warszawa 2022.
