Omawiany tydzień ciąży to 5. miesiąc i zarazem 2. trymestr. Na tym etapie przyszła mama może poczuć pierwsze kopnięcie swojego malucha, a badanie USG zazwyczaj przynosi informację o płci dziecka. Większość kobiet cieszy się dobrym samopoczuciem i ma wystarczająco dużo energii, aby rozpocząć trening przygotowujący mięśnie do porodu. Sprawdź, co jeszcze dzieje się w 18. tygodniu ciąży!
18. tydzień ciąży – który to miesiąc?
Pojawienie się 18. tygodnia w kalendarzu ciąży oznacza początek 5. miesiąca i zarazem 2. trymestr. Do porodu pozostały co prawda ok. 22 tygodnie, jednak przyszłe mamy cieszą się, że już wkrótce dotrą do półmetka w swoim oczekiwaniu na dziecko. Na tym etapie kobiety zaczynają już planować przyszłość: powoli kompletują wyprawkę dla malucha i urządzają jego pokoik. Dobieranie detali – zwłaszcza tych kolorystycznych – już za chwilę stanie się łatwiejsze, ponieważ podczas badania połówkowego, na które można już się udać, lekarz najprawdopodobniej będzie mógł rozpoznać płeć dziecka.
Niektóre przyszłe mamy już wyobrażają sobie poród i chcą jak najlepiej się do niego przygotować. Z tego powodu robią dokładny research na temat szpitali i oddziałów ginekologiczno-położniczych w swoim mieście. Sprawdzają opinie innych i być może rozważają poród domowy lub skorzystanie ze wsparcia prywatnej położnej. 18. tydzień ciąży to doskonały czas, aby zapisać się do szkoły rodzenia i rozpocząć aktywny trening przygotowujący ciało – a w szczególności mięśnie dna miednicy (Kegla) – do porodu.
18. tydzień ciąży – jak wygląda dziecko?
W 18. tygodniu ciąży dziecko waży ok. 190 g i mierzy 14 cm. Pod względem wielkości można porównać je do papryki. Podczas najbliższego USG lekarz podda ocenie te parametry za pomocą siatki centylowej, czyli powszechnie stosowanego narzędzia służącego do oceny tempa wzrostu płodu. Jeśli dziecko waży zbyt mało w stosunku do wieku ciąży, lekarze podejrzewają hipotrofię (lub mikrosomię) płodu, zbyt duża masa zaś może świadczyć o hipertrofii (lub makrosomii). Obie sytuacje są niekorzystne dla dziecka i matki, dlatego – jeśli zachodzi takie podejrzenie – przyszła mama musi częściej zgłaszać się na wizyty kontrolne i robić więcej badań.
Skóra dziecka wciąż jest przezroczysta, choć powoli tworzą się pod nią komórki tłuszczowe (adipocyty). Pokrywa ją maź płodowa, która pełni funkcję ochronną, oraz meszek płodowy (lanugo), którego głównym zadaniem jest termoregulacja, czyli utrzymanie prawidłowej temperatury ciała. Stopy i ręce są już uformowane, a na powierzchni dłoni tworzą się jedyne w swoim rodzaju linie papilarne. Podczas badania USG 3D można dostrzec wiele szczegółów – na twarzy pojawiają się różne grymasy, dziecko ziewa i ssie kciuk.
Jak przebiega rozwój dziecka w 18. tygodniu ciąży?
Choć proces organogenezy zakończył się już w 3. miesiącu, narządy ciała cały czas się udoskonalają i przygotowują do pełnienia swoich właściwych funkcji. Oto garść najważniejszych faktów na temat rozwoju dziecka na początku 5. miesiąca ciąży:
- Serce malucha bije zdecydowanie szybciej niż u dorosłego człowieka – norma to 100–150 uderzeń na minutę. Co istotne, serce jest na tyle dobrze ukształtowane, że już na tym etapie można wykryć i wyeliminować różne problemy kardiologiczne.
- Zmysły dziecka intensywnie się rozwijają – słyszy ono bicie serca matki czy ruchy jelit.
- W mózgu zachodzą teraz kluczowe procesy – np. mielinizacja, czyli tworzenie się osłonki tłuszczowej wokół włókien nerwowych w rdzeniu kręgowym i mózgu. Umożliwia to przewodzenie impulsów nerwowych i ma ogromne znaczenie dla przepływu informacji w mózgu i późniejszej inteligencji.
- Układ pokarmowy dojrzewa – zaczynają funkcjonować wątroba, trzustka oraz pęcherzyk żółciowy. W jelitach powstaje tzw. smółka, czyli pierwszy stolec, który maluch odda kilka godzin po urodzeniu.
- Rozwijają się narządy płciowe – u dziewczynek formuje się macica, a u chłopców gruczoł krokowy.
- Maluch połyka płyn owodniowy, stymulując tym samym układ moczowy do pracy. Podczas badania USG można często zobaczyć wypełniony pęcherz moczowy.
Ruchy dziecka w 18. tygodniu ciąży
Dziecko intensywnie porusza się w jamie macicy już od wielu tygodni, jednak do tej pory jego ruchy nie były jeszcze wyczuwalne dla przyszłej mamy. Jednak już wkrótce to się zmieni – większość kobiet zaczyna wyraźnie odczuwać ruchy swoich dzieci ok. 20. tygodnia ciąży. U tych, które są w ciąży po raz kolejny, pierwsze kopnięcie może pojawić się już teraz. Na początku jest to uczucie przelewania lub bulgotania, którego w gruncie rzeczy nie da się porównać z niczym innym. Pamiętaj, że liczenie ruchów na tym etapie nie jest konieczne. Dziecko przesypia ok. 20 godzin na dobę, dlatego jego aktywność da się początkowo wyczuć tylko o określonych porach – przeważnie są to wieczory, kiedy mama akurat szykuje się do spania.
Jak czuje się przyszła mamie w 18. tygodniu ciąży?
W 2. trymestrze większość przyszłych mam cieszy się dobrym samopoczuciem i wysokim poziomem energii. Dolegliwości charakterystyczne dla początkowego etapu ciąży już minęły, natomiast objawy typowe dla zaawansowanej ciąży jeszcze nie zdążyły się pojawić. Niemniej jednak stale powiększający się brzuch już na tym etapie może powodować zgagę i zadyszkę w trakcie codziennych aktywności. Powiększająca się waga dziecka ma też istotny wpływ na kręgosłup – bóle dolnej części pleców zdarzają się bardzo często, dlatego warto wykonywać specjalne ćwiczenia dla kobiet w ciąży i korzystać z pomocy fizjoterapeuty.
Inne dolegliwości na początku 5. miesiąca ciąży to:
- bóle głowy,
- niestrawność,
- zwiększona wrażliwość dziąseł, a często również krwawienie,
- białe upławy z pochwy,
- bóle brzucha związane z powiększaniem się macicy i rozciąganiem więzadeł.
Pamiętaj, że każda przyszła mama ma swój indywidualny zestaw ciążowych dolegliwości. U niektórych mdłości mogą utrzymywać się przez kilka miesięcy, a inne będą cieszyły się doskonałym samopoczuciem do samego rozwiązania.
Brzuch w 18. tygodniu ciąży – czy jest już widoczny?
Na początku 5. miesiąca brzuch staje się już widoczny. U szczupłych kobiet pojawia się zwykle nieco wcześniej, natomiast te nieco pulchniejsze będą musiały poczekać na ciążowe krągłości do 3. trymestru. Zmiana dotychczasowego kształtu ciała wymaga nowej garderoby – odzież ciążowa powinna być przede wszystkim wygodna, choć dzięki obecnym trendom przyszłe mamy mogą poczuć się elegancko i szykownie.
Rosnący brzuch wiąże się również ze wzrostem wagi ciała – za normę przyjmuje się tu przyrost na poziomie 0,5 kg tygodniowo i 2 kg miesięcznie. Nadmierne tycie może wynikać z mylnego przekonania, że w ciąży należy jeść za dwoje, lub z mieć związek z problemami hormonalnymi, np. niedoczynnością tarczycy.
Na co zwracać uwagę w 18. tygodniu ciąży?
Przyszła mama powinna przede wszystkim regularnie zgłaszać się na wizyty kontrolne i stosować się do zaleceń swojego lekarza prowadzącego. W tym czasie warto:
- Wziąć udział w treningu przygotowującym mięśnie do porodu. Takie zajęcia odbywają się w ramach szkół rodzenia, ale prowadzą je również gabinety fizjoterapeutyczne.
- Unikać ciężkostrawnych dań i gazowanych napojów, ponieważ zgaga i problemy trawienne mogą dać o sobie znać.
- Dbać o odpowiednie nawodnienie i oczywiście dietę bogatą we wszystkie składniki odżywcze.
- Przyjmować preparaty witaminowe dla kobiet w ciąży, ponieważ zapotrzebowanie na niektóre składniki mineralne w okresie oczekiwania na dziecko jest większe.
- Być aktywnym fizycznie – mowa oczywiście o umiarkowanym wysiłku, jaki towarzyszy spacerom lub kąpieli w basenie.
18. tydzień ciąży – USG połówkowe. Co to za badanie i kiedy należy je wykonać?
Każda przyszła mama powinna wykonywać rutynowe badania krwi, a oprócz tego musi zgłosić się na USG 2. trymestru, zwane też badaniem połówkowym. Wykonuje się je poprzez powłoki brzuszne, a bardziej zaawansowane aparaty prezentują też obraz dziecka w 3D lub 4D. Powinno ono odbyć się między 18. a 22. tygodniem ciąży, a jego celem jest ocena anatomii dziecka.
Lekarz specjalista sprawdza, czy najważniejsze narządy malucha funkcjonują prawidłowo. Ocenie podlegają też waga i wzrost dziecka, które mierzy się szacunkowo na podstawie takich parametrów jak obwód brzucha i główki czy długość kości udowej. To właśnie podczas tego badania rodzice zazwyczaj otrzymują informację o płci swojego dziecka. Jeśli podczas badania wyjdą na jaw jakiekolwiek nieprawidłowości, zachowaj spokój. Do postawienia właściwej diagnozy konieczne są dalsze badania.
Autor: Marta Drzazga
Bibliografia
- M. Fraś i in., Styl życia kobiet w ciąży, „Hygeia Public Health”, 2012, 47(4), s. 412–417.
- S. Mrzygłód, Wpływ odżywiania matki na rozwój płodu, „Problemy Higieny Epidemiologii”, 2007, 88(4), s. 402–407.
- G. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, t. 1–2, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.
- K. Laskowska, Ciąża. Poradnik, Wydawnictwo SBM, Warszawa 2022.
Drętwienie ust – co może oznaczać? Poprzedni wpis 