19. tydzień ciąży – rozwój dziecka i samopoczucie przyszłej mamy

Omawiany tydzień ciąży to 5. miesiąc i zarazem 2. trymestr. Dziecko zaczyna reagować na odgłosy z zewnątrz i czuje, kiedy mama kładzie dłoń na brzuchu. Mózg malucha bardzo intensywnie się rozwija, a kondycję pozostałych narządów ginekolog sprawdza podczas tzw. USG połówkowego. Większość przyszłych mam wciąż cieszy się dobrym samopoczuciem, jednak dolegliwości związane z powiększającym się brzuchem dają o sobie znać. Sprawdź, czego możesz spodziewać się w 19. tygodniu ciąży.

19. tydzień ciąży – który to miesiąc?

Pojawienie się 19. tygodnia w kalendarzu ciąży oznacza 5. miesiąc i 2. trymestr. Do rozwiązania zostało ok. 21 tygodni, a więc przyszła mama lada chwila znajdzie się na półmetku oczekiwania na dziecko. Dobre samopoczucie, które towarzyszy wielu kobietom na tym etapie ciąży, pozwala m.in. na urządzenie dziecięcego pokoiku i kompletowanie wyprawki dla malucha – czynności te są łatwiejsze, ponieważ w większości przypadków znana jest już płeć dziecka. W dodatku ryzyko poronienia znacznie spadło, więc można planować przyszłość z większym spokojem. Już za kilka tygodni maluch osiągnie wiek, kiedy – przy odpowiednim wsparciu specjalistycznej aparatury medycznej – będzie w stanie przeżyć poza łonem mamy. 

19. tydzień ciąży – jak wygląda dziecko?

W połowie ciąży dziecko zaczyna przypominać typowego noworodka. Ma ok. 15 cm długości i waży 200 g. Pod względem wielkości można porównać je do średniej wielkości banana. Parametry te są orientacyjne i zależą od indywidualnych uwarunkowań genetycznych, jednak na tym etapie ciąży lekarz ocenia już prawidłowy wzrost płodu. Służą do tego siatki centylowe, dzięki którym ginekolog określa, czy dziecko prawidłowo rośnie. Powodem do niepokoju powinna być zarówno zbyt duża, jak i zbyt mała waga – hipotrofia (niedowaga) może wskazywać na wady genetyczne, natomiast hipertrofia (lub makrosomia) niesie za sobą ryzyko wystąpienia komplikacji okołoporodowych i często stanowi wskazanie do wykonania cesarskiego cięcia.

Skóra dziecka staje się coraz grubsza, ponieważ gromadzi się pod nią warstwa tkanki tłuszczowej. Ciało jest pokryte mazią płodową oraz meszkiem (lanugo) pełniącym funkcje termoregulacyjne. Twarz ma już indywidualne rysy, które można dostrzec podczas badania 3D, a na dłoniach i palcach są widoczne linie papilarne. Dziecko intensywnie macha rączkami i nóżkami, ssie kciuk, a także zaciska piąstki.

Rozwój dziecka w 19. tygodniu ciąży

Na tym etapie dziecko intensywnie rośnie i z dnia na dzień zwiększa swoją wagę. Ukształtowane już narządy przystosowują się do funkcji, które będą pełnić po narodzinach. Oto najważniejsze fakty dotyczące rozwoju dziecka w 19. tygodniu ciąży:

• serce malucha bije z prędkością ok. 160 uderzeń na minutę;
• narządy zmysłów zaczynają działać – dziecko reaguje na dźwięki, rozpoznaje głos mamy i najbliższych osób. Dlatego na tym etapie przyszli rodzice często próbują nawiązywać z nim kontakt, poprzez mówienie do niego, puszczanie relaksacyjnej muzyki czy czułe dotykanie brzucha;
• maluch ma fazy snu i czuwania – często śpi wtedy, kiedy mama jest w ruchu, a zwiększa swoją aktywność podczas jej odpoczynku;
• powoli wykształca się układ regulacji temperatury ciała;
• dziecko intensywnie ćwiczy mięśnie twarzy. Pojawiają się na niej rozmaite grymasy, takie jak np. nieświadomy uśmiech, które mają stymulować rozwój mięśni;
• mózg dziecka rozwija się bardzo intensywnie. Tworzą się w nim kolejne połączenia nerwowe, a szczególnie aktywna zaczyna być część odpowiedzialna za percepcję zmysłową, tj. słuch, węch, smak, widzenie oraz dotyk.

Samopoczucie przyszłej mamy w 19. tygodniu ciąży

W 19. tygodniu ciąży większość przyszłych mam cieszy się jeszcze dobrym samopoczuciem. Nudności i wymioty zazwyczaj są już tylko przykrym wspomnieniem, jednak powoli zaczynają się dolegliwości typowe dla bardziej zaawansowanej ciąży. Stale powiększający się brzuch uciska okoliczne narządy, powodując np. zgagę czy skłonność do zadyszki. Coraz większa masa dziecka i wzrost objętości płynu owodniowego nie pozostają bez wpływu na kondycję kręgosłupa – wiele kobiet skarży się na ból w dolnej części pleców, a u niektórych z nich mogą pojawić się objawy rwy kulszowej.

Inne symptomy, które mogą pojawić się na tym etapie, to:

• wrażliwość i tkliwość dziąseł oraz skłonność do krwawienia;
• znaczny wzrost masy ciała i zmiana środka ciężkości – nadmierny wzrost wagi często wynika z problemów hormonalnych, np. niedoczynności tarczycy;
• zgaga i niestrawność;
• bóle głowy;
• wzrost libido – jeśli ciąża przebiega prawidłowo, można bez obaw współżyć z partnerem. Trzeba jednak dobierać bezpieczne i komfortowe pozycje.

Pamiętaj, że każda przyszła mama inaczej przeżywa ciążę i nie zawsze będzie identyfikowała się z objawami charakterystycznymi dla danego etapu.

USG połówkowe w 19. tygodniu ciąży. Co to takiego?

19. tydzień ciąży to doskonały moment na wykonanie kontrolnego badania, zwanego także USG połówkowym lub 2. trymestru. Powinno się ono odbyć między 18. a 22. tygodniem. Podczas wizyty lekarz specjalista wykonuje badanie ultrasonograficzne przez powłoki brzuszne. Ocenia anatomię dziecka i sprawdza, czy jego najważniejsze narządy – serce, nerki, pęcherz moczowy etc. – funkcjonują prawidłowo. Ocenie podlegają też waga i wzrost dziecka mierzone szacunkowo na podstawie m.in. obwodu brzucha, główki i kości udowej. Siatki centylowe to obiektywne narzędzie, dzięki któremu ginekolog określa, czy wzrost płodu przebiega prawidłowo. Pojawienie się jakichkolwiek nieprawidłowości podczas tego badania to wskazania do dalszej, bardziej szczegółowej diagnostyki.

Za pomocą wziernika dopochwowego mierzona jest również długość szyjki macicy. Badanie to ma wykazać, czy nie skróciła się ona za bardzo. Przedwcześnie skracająca się szyjka to wskazanie do podjęcia pilnych działań w celu podtrzymania ciąży, np. założenie pessara, czyli niewielkiego krążka, który ma za zadanie powstrzymać ten szkodliwy proces.

19. tydzień ciąży – brzuch

Powiększająca się macica i rosnące w jej wnętrzu dziecko powoduje, że charakterystyczne krągłości są już trudne do ukrycia. W połowie ciąży brzuch przyszłej mamy jest już wyraźnie zaokrąglony, a wymiana garderoby staje się konieczna. Zmiany w sylwetce u szczupłych kobiet są dostrzegalne wcześniej, natomiast bardziej „puszyste” przyszłe mamy muszą poczekać na ten moment nawet do 3. trymestru. Sam brzuch znajduje się dość wysoko – obniży się dopiero na kilka tygodni przed rozwiązaniem.

Ze zmianą kształtu ciała wiąże się także przyrost wagi – w 2. trymestrze kobieta może przybierać ok. 0,5 kg tygodniowo. Większa skłonność do tycia często wiąże się z problemami hormonalnymi, np. niedoczynnością tarczycy.

19. tydzień ciąży – ruchy dziecka. Jak wyglądają?

Dziecko już od wielu tygodni intensywnie się porusza, robi fikołki i trenuje zdobywane umiejętności. Jednak do tej pory było jeszcze na tyle małe, że jego aktywność nie była odczuwalna dla przyszłej mamy. Jeśli w twoim kalendarzu ciąży pojawił się 19. tydzień, lada dzień poczujesz pierwsze ruchy malucha. Początkowo są one bardzo subtelne i przypominają raczej łaskotanie lub bulgotanie niż kopnięcia. Na tym etapie nie trzeba ich jeszcze liczyć, a kilkugodzinne przerwy nie są powodem do niepokoju. Pamiętaj, że dziecko zazwyczaj staje się aktywne wtedy, gdy odpoczywasz lub szykujesz się do snu. Gdy spacerujesz lub uprawiasz sport, ono śpi, a jego ruchy są nieodczuwalne.

O co zadbać w 19. tygodniu ciąży?

19. tydzień ciąży to idealny moment na USG 2. trymestru, ale nie tylko. Warto zrobić rutynowe badania krwi, a także sprawdzić poziom hormonów tarczycy i stężenie glukozy, jeśli lekarz prowadzący uzna to za konieczne. Oprócz tego zadbaj o odpowiednią dietę i pamiętaj, aby jeść dla dwojga, nie za dwoje. Dobre nawyki żywieniowe w połączeniu z umiarkowaną aktywnością fizyczną pomogą zachować optymalną kondycję i uniknąć nadmiaru kilogramów. Dobrym pomysłem będą też treningi dla przyszłych mam ukierunkowane na wzmocnienie mięśni pleców, brzucha i przygotowanie ciała do porodu.

Autor: Marta Drzazga

Bibliografia

1. M. Fraś i in., Styl życia kobiet w ciąży, „Hygeia Public Health”, 2012, 47(4), s. 412–417.
2. S. Mrzygłód, Wpływ odżywiania matki na rozwój płodu, „Problemy Higieny Epidemiologii”, 2007, 88(4), s. 402–407.
3. G. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, t. 1–2, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.
4. K. Laskowska, Ciąża. Poradnik, Wydawnictwo SBM, Warszawa 2022.

Oceń artykuł