24. tydzień ciąży to szósty miesiąc i końcówka drugiego trymestru. Jednocześnie to 22. tydzień życia malucha. Dziecko na tym etapie waży około 600 g i mierzy do 30 cm długości. Płód jest nadal w fazie szybkiego rozwoju i tygodniowo może przybierać nawet 100 g. Na tym etapie ciąży maluch zaczyna mieć swój rytm dobowy i pory, w których jest najbardziej aktywny. Jak zmienia się ciało przyszłej mamy w 24. tygodniu ciąży?
24. tydzień ciąży – jak wygląda dziecko?
W 24. tygodniu ciąży maluch przypomina noworodka. Ma w pełni wykształconą twarz, a także brwi i rzęsy. Jego główka jest pokryta jeszcze pozbawionymi pigmentu cienkimi włoskami, które z czasem zaczną ciemnieć. W przypadku porodu w 24. tygodniu ciąży mówimy o porodzie przedwczesnym.
W 24. tygodniu ciąży dziecko waży około 600 g i mierzy do 30 cm wraz ze stópkami. Jego rozwój znajduje się w szczytowej fazie i masa ciała może zwiększać się nawet do 100 g na tydzień. Na tym etapie zaczynają dojrzewać narządy wewnętrzne, a szczególnie układ oddechowy. W płucach dziecka tworzą się oskrzeliki, dzięki którym maluch będzie mógł samodzielnie złapać pierwszy oddech zaraz po urodzeniu. Zanim jednak to nastąpi, klatka piersiowa dziecka zaczyna wykonywać ruchy rozkurczające, przypominające proces oddychania. Nie do końca jest natomiast wykształcony układ pokarmowy.
W 24. tygodniu ciąży dziecko otwiera oczy, które zaczynają reagować na dochodzące z zewnątrz światło. Maluch rozgląda się na boki i poznaje otaczający go świat. Jego układ nerwowy przechodzi w kolejną fazę rozwoju, w której powstają nowe połączenia nerwowe w mózgu. Maluch słyszy dźwięki, rozpoznaje głosy rodziców, reaguje na hałas i chętnie zasypia w ciszy. Pomocne w uspokojeniu malucha jest spokojne spacerowanie, które dziecko w łonie matki odczuwa jako kołysanie. Rutyna ta pomaga ponadto ćwiczyć u malucha zmysł równowagi.
W 24. tygodniu ciąży zaczynają tworzyć się odruchy bezwarunkowe, m.in. ssanie kciuka i chwytanie, np. pępowiny. Świadczy to o dojrzałości i prawidłowym działaniu układu nerwowego. Bardzo często odruch ssania jest widoczny podczas badania USG.
24. tydzień ciąży – dolegliwości i zmiany w ciele kobiety
Pod koniec drugiego trymestru ciąży pojawia się biegnąca w pionie przez środek brzucha kobiety cienka, ciemna linia. Jest ona skutkiem zwiększenia poziomu melaniny w skórze. Na tym etapie ciąży kobieta jest szczególnie narażona na powstawanie przebarwień posłonecznych. Dlatego bez względu na porę roku powinna codziennie aplikować kremy ochronne SPF.
W 24. tygodniu ciąży maluch zajmuje prawie całą macicę. Szybki rozwój sprawia, że ma coraz mniej miejsca, a każdy jego kopniak i obrót jest silnie odczuwany przez mamę. Cięższa macica może powodować pojawienie się bólu w pachwinach i częste parcie na pęcherz.
Pod koniec drugiego trymestru wiele kobiet mierzy się z problemem obrzęków, które są objawem zatrzymywania się wody w organizmie. Najczęściej lokalizują się w tkankach stóp i dłoni. Nasilone i rozległe obrzęki mogą być przyczyną drętwienia mięśni. Ulgę w dolegliwości przyniesie m.in. odpoczynek z nogami uniesionymi ku górze, chodzenie kilka godzin dziennie w skarpetach kompresyjnych, regularna aktywność fizyczna, modyfikacja diety. Warto obserwować pojawiające się obrzęki, gdyż dolegliwości o charakterze nagłym, nasilającym się i rozległym wymagają pilnej konsultacji z lekarzem.
Szybko rosnący brzuch prowadzi do rozciągania się skóry, która na tym etapie jest szczególnie podatna na powstanie rozstępów. Ich objawem jest nasilający się świąd skóry i przesuszenia, które zwykle występują na kilka tygodni przed pojawieniem się rozstępów. Dlatego warto z wyprzedzeniem zadbać o nawilżenie i solidne natłuszczenie skóry.
Waga kobiety w 24. tygodniu ciąży
Kobieta w 24. tygodniu ciąży powinna ważyć o około 6 kg więcej od wagi wyjściowej. Zarówno niedobór, jak i nadmiar masy ciała jest szkodliwy dla matki i dziecka. Główny wpływ na prawidłowy przyrost kilogramów w ciąży ma dieta, dlatego bardzo często przyczyną zbyt niskiej lub zbyt wysokiej wagi kobiety są błędy żywieniowe. Warto jednak pamiętać, że waga przyszłej mamy zależy też od czynników fizjologicznych, czyli stylu życia i sposobu odżywiania się w okresie sprzed ciąży, a także predyspozycji genetycznych. Wraz z końcem drugiego trymestru przyszła mama zaczyna odczuwać zwiększony apetyt. Uczucie głodu bardzo często ma charakter napadowy i pojawia się nawet w nocy. Należy jednak pamiętać, by nie dać się temu zwieść i nie podjadać poza głównymi posiłkami. Nadwaga czy otyłość matki zwiększa ryzyko ich rozwoju u dziecka, a ponadto niesie za sobą zagrożenie w postaci wcześniactwa, przedwczesnego porodu, cukrzycy ciążowej, infekcji dróg rodnych. Natomiast u dzieci, których matka cierpiała z powodu niedowagi, zwiększa się ryzyko niedokrwistości, umieralności okołoporodowej i pojawienia się zaburzeń oddychania po urodzeniu.
Skurcze w 24. tygodniu ciąży
Na tym etapie ciąży pojawiają się też skurcze Braxtona-Hicksa, które wraz z kolejnym tygodniem stają się coraz bardziej intensywne. Nie zapowiadają one porodu i nie prowadzą do rozwierania się szyjki. Ich rolą jest przygotowanie macicy do przyszłej akcji porodowej. Skurcze Braxtona-Hicksa są nieregularne, ustępują po chwili (najczęściej po zmianie pozycji) i przypominają bóle menstruacyjne. Nie wymagają konsultacji lekarskiej pod warunkiem, że są znośne, nie przeciągają się w czasie i szybko ustępują. Jednak w przypadku zwiększonej intensywności i bólu, który uniemożliwia poruszanie się, konieczny jest kontakt z lekarzem.
Jakie badania w 24. tygodniu ciąży?
W 24. tygodniu ciąży przyszła mama powinna zgłosić się na piątą wizytę u ginekologa. Lekarz wykona obowiązkowe na tym etapie badanie USG połówkowe, które pozwala ocenić funkcjonowanie narządów dziecka.
W kalendarzu przyszłej mamy powinny się również znaleźć następujące badania:
- morfologia krwi;
- badanie ogólne moczu;
- kontrola masy ciała;
- pomiar ciśnienia krwi;
- oznaczenie przeciwciał odpornościowych;
- badanie krzywej cukrowej;
- test na obciążenie glukozą.
Diagnostyka krwi na tym etapie ciąży jest kluczowa, gdyż po 24. tygodniu zwiększa się ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej. Przyszłą mamę szczególnie powinny zaniepokoić objawy w postaci: nadmiernego zmęczenia, ciągłej senności, braku energii, wzmożonego pragnienia. W przypadku ich wystąpienia wskazany jest pilny kontakt z lekarzem. Cukrzyca ciążowa jest stanem przejściowym i może być niegroźna, ale pod warunkiem, że jest leczona. Bagatelizowana cukrzyca ciążowa nie tylko zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 u matki, lecz także stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia dziecka.
Autor: Emilia Kruszewska
Bibliografia:
- Z. Kończewska-Murdzek, M. Murdzek-Wierzbicka, Rozwój dziecka w łonie matki, „Fides et Ratio” 2017, 29(1), s. 109–139.
- S. Mrzygłód, Wpływ odżywiania matki na rozwój płodu, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, 2007, 88(4), s. 402–407.
18. tydzień ciąży – dziecko i mama Poprzedni wpis 