Uczulenie na czekoladę – jakie są objawy?

Choć o korzyściach zdrowotnych płynących ze spożywania czekolady z wysoką zawartością kakao (powyżej 70%) można by pisać wiele, to niestety nie dla każdego jest to produkt odpowiedni. W przypadku zdiagnozowania alergii na czekoladę już krótko po jej zjedzeniu mogą wystąpić reakcje skórne czy dolegliwości ze strony układu oddechowego i pokarmowego.

Czym jest spowodowane uczulenie na czekoladę?

Uczulenie na czekoladę wbrew pozorom może być wywołane nie tylko przez kakao, zawierające związki wyzwalające histaminę. W skład produktu wchodzą również jaja kurze i orzechy, w których alergenami są białka, oraz owoce z dużą zawartością biogennych amin.

Działanie alergizujące może mieć wyłącznie jeden składnik lub cała ich grupa. Nie jesteś w stanie sam postawić diagnozy. Aby dowiedzieć się, czy czekolada Cię uczula, skontaktuj się z lekarzem alergologiem, który zleci wykonanie odpowiednich testów alergicznych.

Uczulenie na czekoladę – objawy

Alergia na czekoladę objawia się zarówno zaburzeniami skórnymi, jak i nieprawidłowościami ze strony dróg oddechowych oraz układu pokarmowego i nerwowego. Symptomy mogą występować w postaci izolowanej lub pojawiać się jednocześnie. W skrajnych przypadkach dochodzi do wstrząsu anafilaktycznego, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Anafilaksja alergiczna jest stanem nagłym o trudnym do przewidzenia przebiegu i stanowiącym przez to zagrożenie dla życia. Nieprawidłowość ta wynika z szybkiego narastania stanu zapalnego w odpowiedzi na bodziec. Aby powstrzymać objawy, konieczne jest jak najszybsze podanie adrenaliny.

Na szczęście reakcja anafilaktyczna na alergeny nie zdarza się aż tak często. Pojawia się rocznie u 30–950 osób na 100 000 przypadków reakcji alergicznych rocznie. Znacznie częściej po spożyciu czekolady uczulenie ma postać objawów o mniej lub bardziej dokuczliwym przebiegu, ale niezagrażających życiu.

Najszybciej występującymi objawami świadczącymi o alergii na czekoladę są: odrętwienie, puchnięcie i świąd warg, języka, a niekiedy całej jamy ustnej i gardła. Bardzo charakterystycznymi symptomami uczulenia na czekoladę są wypryski w postaci pokrzywki, rumienia lub egzemy ze świądem. Nadmiernej reakcji organizmu mogą też towarzyszyć wzrost ciśnienia i bóle głowy. Są to konsekwencje uwalniania histaminy – hormonu naturalnie występującego w organizmie.

Po zjedzeniu czekolady możesz zaobserwować dolegliwości gastryczne. Najczęściej są to: bóle brzucha, wzmagane przez wzdęcia, a także biegunka i wymioty. Układ oddechowy również reaguje w sposób niepożądany. Możesz zaobserwować wówczas katar i napady suchego kaszlu, a niekiedy nawet duszności. Ponadto po zjedzeniu czekolady alergia objawia się zaburzeniami neurologicznymi – zawrotami głowy, utrudniającymi normalne funkcjonowanie.

Uczulenie na czekoladę u dziecka

Realizowany m.in. w Łodzi w latach 2005–2009 program EuroPrevall dostarczył ciekawych danych na temat uczuleń u najmłodszych amatorów czekolady. Jak się okazuje, aż 42% dzieci w Polsce zmaga się z alergiami na pokarmy. Do grupy najbardziej uczulających produktów należą czekolada, a także składniki, z których jest ona wytwarzana: mleko krowie, jaja kurze, kakao, orzechy, truskawki, pomarańcze.

Czy oznacza to, że w celu redukcji ryzyka reakcji niepożądanych lepiej wyeliminować czekoladę z diety dziecka? Nic bardziej mylnego. Podając dziecku produkty o potencjale uczuleniowym już na wczesnym etapie rozszerzania diety (w tym czekoladę z dodatkami w postaci jaj kurzych, mleka krowiego czy orzechów), można zredukować ryzyko wystąpienia objawów uczulenia na czekoladę w przyszłości.

Podobnie jest z uczuleniem na czekoladę u niemowląt karmionych piersią. Mitem okazuje się twierdzenie, jakoby niewyeliminowanie produktów potencjalnie alergizujących, w tym czekolady, negatywnie wpływało na dziecko. Dieta matki karmiącej piersią nie ma wpływu na wystąpienie uczulenia na czekoladę u niemowlęcia. Zrezygnowanie z tego produktu jest zalecane wyłącznie w sytuacji, gdy sama matka jest uczulona na czekoladę lub zostanie zdiagnozowana alergia na czekoladę u dziecka.

W przypadku niemowląt o nietolerancji poszczególnych składników świadczą przede wszystkim nieprawidłowości ze strony układu pokarmowego. Jeśli zaobserwujesz w kale malucha nadmiar śluzu i krew, a ponadto dziecko przybierać będzie zbyt wolno na wadze (co znajduje odzwierciedlenie w siatce centylowej) – skontaktuj się z pediatrą i alergologiem w celu dalszej diagnostyki i ewentualnego leczenia, gdy uczulenie na alergeny zawarte w czekoladzie zostanie potwierdzone testami.

Alergia na czekoladę czy tylko na jej składniki? Jak to sprawdzić?

Aby lekarz mógł zdiagnozować, który składnik czekolady powoduje niepokojące objawy, może zlecić wykonanie testów. Mają one postać testów skórnych lub analizy pobranej próbki krwi. Testy skórne można wykonać tylko po przerwaniu stosowania leków antyhistaminowych i glikokortykosteroidów. Jeśli nie jest to możliwe – oznacza się przeciwciała klasy IgE we krwi. Najczęściej wykonuje się tzw. panele pokarmowe. Dzięki temu z jednej próbki pobranej do analizy krwi można oznaczyć nawet kilkanaście alergenów.

Aby wskazać konkretny alergen odpowiedzialny za powstawanie reakcji uczuleniowej, nie wystarczy wykonanie testów skórnych lub z próbki krwi. Konieczne jest sięgnięcie po technikę badania molekularnego. Dzięki niemu oznaczone zostaną przeciwciała klasy IgE, skierowane przeciwko konkretnym alergenom. Ma to szczególne znaczenie w razie alergii krzyżowych.

W przypadku alergii na czekoladę wystarczy oznaczenie samego składnika, który wywołuje uczulenie. Ta wiedza wystarczy, by wyeliminować składniki odpowiedzialne za niepożądane reakcje organizmu.

Autor: Katarzyna Grzyś- Kurka

Bibliografia

M. Krełowska-Kułas, Alergie pokarmowe, „Zeszyty Naukowe” 2006, nr 705, s. 93–99.
P. Lachowska-Kotowska i in., Anafilaksja – rozpoznawanie i leczenie w praktyce lekarskiej, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2013, t. 19, nr 2, s. 99–102.
A. Gugała i in., Alergia na pokarmy w Polsce na tle innych krajów Europy – wyniki projektu EuroPrevall, „Alergia Astma Immunologia” 2021, nr 26(1), s. 18–26.
M. Feeney i in., Wpływ spożywania orzeszków ziemnych w badaniu LEAP: wykonalność, rozwój fizyczny i stan odżywienia, „Alergologia Polska – Polish Journal of Allergology” 2016, nr 3, s. 51–68.
M.K. Borszewska-Kornacka, J. Rachtan-Janicka, Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń żywieniowych dla kobiet w okresie laktacji, „Standardy Medyczne” 2013, t.10, s. 265–279.
S. Małgorzewicz, E. Wasilewska, Diagnostyka niepożądanych reakcji na pokarm, „Forum Zaburzeń Metabolicznych” 2016, t. 7, nr 2, s. 62–68.