Spis treści:
Uczulenie na jajka jest jedną z najczęściej występujących alergii pokarmowych. Zwykle ujawnia się w pierwszych latach życia. Objawy są różne i mogą powodować trudności w oddychaniu, pokrzywkę, biegunkę, wymioty czy kolkę u niemowląt. U niektórych osób występuje wstrząs anafilaktyczny, który jest stanem zagrażającym życiu. Niezbędna okazuje się wówczas natychmiastowa interwencja lekarska. Poznaj objawy, które mogą wskazywać na uczulenie na jajka.
Skąd się bierze uczulenie na jajka?
Jajka są silnym alergenem, który może uczulać. Białko jaja kurzego wywołuje silniejsze objawy niż żółtko, jednak mając zdiagnozowaną alergię, należy unikać jednego i drugiego. Uczulenie na jajko zwykle pojawia się u dzieci i jest drugim najczęstszym alergenem, zaraz po mleku krowim. Do alergenów, które najbardziej uczulają w jajku, należą:
- owomukoid,
- owoalbumina,
- owotransferyna,
- lizozym.
Alergia na białko kurze może pojawić się u dorosłych, jednak zdarza się to rzadziej niż w przypadku dzieci.
Objawy uczulenia na jajka
Pierwsze objawy uczulenia na jajka pojawiają się najczęściej w wieku niemowlęcym, na etapie rozszerzania diety. Mogą one wystąpić po samym spożyciu alergenu lub po upływie kilku godzin. Można je podzielić na objawy jelitowo-żołądkowe, skórne i oddechowe. Objawami ze strony układu pokarmowego są:
- wymioty,
- biegunka,
- bóle brzucha,
- zaparcia,
- kolka jelitowa (u niemowląt),
- ulewanie (u niemowląt),
- refluks żołądkowo-przełykowy.
Bardzo częstymi objawami są dolegliwości skórne. Zmiany mogą pojawiać się na całym ciele. Przybierają postać zaczerwienionej wysypki, z licznymi swędzącymi bąblami lub wypryskami. Skóra w tym miejscu piecze, a także może się łuszczyć. U niektórych pojawia się obrzęk. U dzieci z atopowym zapaleniem skóry lub egzemą jajka mogą zaostrzyć objawy choroby.
Obawy uczulenia na jajka mogą być związane z układem oddechowym. Należą do nich:
- kaszel,
- chrypka,
- świszczący oddech,
- nieżyt nosa,
- zapalenie spojówek.
Poważnym objawem alergii na jajka jest wstrząs anafilaktyczny, który może być niebezpieczny dla zdrowia i życia dziecka. Objawia się on: utratą przytomności, wysokim tętnem, niskim ciśnieniem, zawrotami głowy, obrzękiem gardła lub krtani i zaburzeniami wentylacji płuc. Podczas tej ciężkiej reakcji alergicznej szybka interwencja lekarska jest konieczna.
Testy na alergię na jajka
Aby wykluczyć lub potwierdzić alergię na jajka bądź na inne pokarmy, wykonuje się testy. W próbce krwi oznacza się poziom przeciwciał IgE i IgG. Badanie można wykonać o dowolnej porze dnia, nie ma konieczności bycia na czczo. Wyniki otrzymuje się po upływie kilku lub kilkunastu dni. Dodatni oznacza alergię na jajka, ujemny – jej brak.
Drugim rodzajem badań są testy skórne. Ich skuteczność jest uzależniona od czułości i interpretacji lekarza. Do testów należy się przygotować – na kilka dni przed trzeba odstawić leki przeciwhistaminowe. Nie można również nakładać na skórę żadnych kosmetyków, maści, żeli, a nawet perfum. Badanie polega na nałożeniu kropli alergenu na skórę i jej delikatnym nacięciu lancetem. Po upływie kilkunastu minut obserwuje się, czy powstał pęcherz o średnicy większej niż pęcherz próbki kontrolnej. Testy skórne ciężej wykonać u dziecka, ponieważ są one czasochłonne i dla malucha mogą być nieprzyjemne. Z uwagi na to są one przeznaczone dla dzieci powyżej 4. roku życia.
Równie popularnym sposobem na wykrycie alergii jest wykonanie panelu pokarmowego, czyli badania, które pozwala ilościowo oznaczyć w surowicy krwi przeciwciała klasy IgE dla kilku lub kilkunastu pokarmów. Istnieją różne pakiety tego badania, obejmujące najpopularniejsze pokarmy, które alergizują.
Jak można pozbyć się alergii na jajka?
Alergia na jajko u niemowlaka najczęściej mija wraz z wiekiem, u większości dzieci przed skończeniem 16. roku życia. W zależności od objawów po upływie kilku miesięcy ponownie można spróbować podać dziecku jajko i obserwować reakcję. O wiele lepiej sprawdza się podawanie jajka po uprzedniej obróbce termicznej, która jest jednym ze sposobów na zwiększenie tolerancji na ten produkt. Nie eliminuje całkowicie właściwości alergennych, ale może je zmniejszyć.
Niestety niektórym uczulenie będzie towarzyszyć wiele lat lub nawet przez całe życie, dlatego należy mieć to na uwadze, przygotowując posiłki. Konieczne jest wprowadzenie diety eliminacyjnej. Musisz pamiętać, że wiele produktów spożywanych na co dzień zawiera w składzie jajka, np.: majonez, wyroby cukiernicze, makaron, pieczywo, płatki śniadaniowe, niektóre sosy. Jajka są także często używane w kuchni podczas przygotowania potraw, takich jak: pierogi, naleśniki, domowej roboty makaron, pizza czy różne sałatki.
Zamienniki jajek
Jajko jest źródłem wielu witamin i mikroelementów, jak: A, witaminy z grupy B, kwas foliowy, fosfor, miedź czy żelazo. Niektórzy z powodu alergii lub przekonań nie mogą go spożywać, dlatego muszą szukać zamienników. Jajko można zastąpić tofu, dojrzałym bananem, musem jabłkowym, siemieniem lnianym, nasionami chia, masłem orzechowym, awokado, agarem czy aquafabą, czyli wodą, która zostaje po odsączeniu ciecierzycy. Te zamienniki można stosować podczas przygotowywania wielu produktów.
Aby zbilansować dietę i zapewnić organizmowi niezbędne witaminy i mikroelementy, zamiast jajek warto jeść tuńczyka, twaróg, chude mięso drobiowe, tofu czy fasolę. Jeśli jednak cierpisz na alergie pokarmowe i nie wiesz, jak komponować dietę, aby zapewnić swojemu organizmowi wszystkie niezbędne składniki, to warto skonsultować się z dietetykiem. On na podstawie zapotrzebowania i wyników badań przygotuje jadłospis i przekaże pomocne informacje, które ułatwią dalsze żywienie.
Autor: Sylwia Brodniewska
Bibliografia
- D.Y. Leung, M. Boguniewicz, Advances in allergic skin diseases, „The Journal of Allergy and Clinical Immunology” 2003, t. 111, nr 3.
- E. Dadas-Stasiak, B. Kalicki, A. Jung, Najczęściej występujące przyczyny i rodzaje alergii u dzieci w świetle aktualnej epidemiologii, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2010, t. 6, nr 2.
- K. Obtułowicz, Alergologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
- A. Payne, H. Barker (red.), Dietetyka i żywienie kliniczne, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2013.