Alergia na pyłki – objawy i leczenie

Statystyki pokazują, że alergeny pyłku traw są w Polsce najczęstszą przyczyną objawów atopowej astmy pyłkowej i alergicznego nieżytu nosa. Objawy alergii na pyłki, takie jak kaszel, katar oraz zaczerwienienie spojówek dotyczą nawet 20% Europejczyków. Skąd bierze się uczulenie na pyłki, jak je rozpoznać i skutecznie ograniczać jego następstwa?

Uczulenie na pyłki – alergia, która atakuje latem

Alergia nazywana jest „chorobą cywilizacyjną” XX i XXI wieku. Pierwsze doniesienia naukowe o objawach odpowiadających alergii na pyłki roślin pochodzą z początku XIX i dotyczą choroby nazywanej „gorączką sienną”, gdyż uważano, że powodowane są przez drażniący zapach schnącego siana. Dziś wiadomo, że nawet 50% Polaków zmaga się różnymi objawami alergii. Ich intensywność zwiększa się z początkiem wiosny i osiąga szczytowy poziom podczas miesięcy wakacyjnych – od czerwca do sierpnia. To właśnie wtedy alergicy mogą odczuwać znaczny dyskomfort w codziennym funkcjonowaniu i zauważać typowe objawy alergii na pyłki, które łatwo pomylić z oznakami przeziębienia lub grypy.

Jak odkryć, że to alergia na pyłki? Badania

Alergia na pyłki jest diagnozowana na podstawie wywiadu medycznego oraz oceny objawów. Symptomy alergii na pyłki powinny skłonić pacjenta do wykonania testów alergicznych, których podstawę do niedawna stanowiły testy skórne, dzisiaj zastępowane przez badania laboratoryjne wykonywane we krwi. Stosunkowo łatwe do wykonania polegają na wykrywaniu w organizmie chorego specyficznych dla alergenów przeciwciał klasy IgE. Obecność takich przeciwciał wskazuje na alergen odpowiedzialny za objawowe uczulenie.

Można zdecydować się na przeprowadzenie kompleksowego badania, które umożliwia jednoczesną identyfikację IgE specyficznych dla całego panelu potencjalnie uczulających substancji, np. alergenów wziewnych powodujących alergię oddechową lub alergenów pokarmowych obecnych w spożywanym pokarmie. W ten sposób jednym badaniem można jednocześnie potwierdzić lub wykluczyć obecność przeciwciał IgE dla kilkudziesięciu alergenów. To szczególnie ważne, gdy ma się do czynienia z reakcjami krzyżowymi wynikającymi z podobieństwa objawów alergii wywoływanych przez „spokrewnione” biochemicznie substancje pochodzące często z bardzo różnych źródeł: na przykład pyłek brzozy i jabłko.

Alergia – objawy, na które warto zwrócić uwagę

Objawy alergii na pyłki to przede wszystkim wodnista wydzielina z nosa i świąd nosa. Pyłkowica powoduje kichanie, prowadzi do upośledzenia drożności nosa, jest przyczyną łzawienia i zaczerwienienia spojówek. Towarzyszyć im mogą niekiedy problemy z oddychaniem, uczucie duszności i nasilające się dolegliwości u osób ze zdiagnozowaną astmą.

Uczulenie na alergeny pyłki traw to najczęstsza przyczyna okresowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa, a także spojówek. Chory może odczuwać pogorszenie węchu, swędzenie gardła, ucha, podniebienia, mieć świszczący oddech i napadowy suchy kaszel. Objawy alergii na pyłki traw oraz drzew i wieloletnich roślin zielonych, zmniejszyć można unikając miejsc, w których stężenie pyłków jest największe, zamykanie okien w mieszkaniu i wietrzenie bezpośrednio po deszczu. Ulgę w objawach przynosi przemywanie twarzy zimną wodą (przy zamkniętych oczach), zmiana odzieży i prysznic po powrocie do domu oraz podróżowanie samochodem przy zamkniętych oknach.

Skąd się bierze alergia na pyłki? Przyczyny

Alergia − na pyłki, alergeny zawarte w pokarmach i organizmach zwierząt − to nadmierna, nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na występujące w środowisku substancje, nazywane alergenami. U osób zdrowych alergeny nie wywołują żadnych niepokojących objawów. Alergeny to zwykle białka wchodzące w skład komórek roślin i zwierząt lub fragmenty substancji, takie jak lateks, a także niektóre leki. Alergie dzieli się na całoroczne i sezonowe − do tych drugich zalicza się właśnie uczulenie na pyłki roślin ze względu na ich sezonowe występowanie.

Gdy dochodzi do kontaktu z alergenami, te są rozpoznawane przez komórki układu odpornościowego – komórki dendrytyczne, które przekazują informację o kontakcie limfocytom T, regulującym działanie układu immunologicznego. Limfocyty T dają sygnał limfocytom B, by te wytworzyły specyficzne dla alergenu przeciwciała, tzw. immunoglobuliny E (IgE). Immunoglobuliny E łączą się z komórkami tucznymi, pobudzają je do wydzielania silnych substancji i powodują napływ komórek zapalnych, m.in. eozynofilii i leukocytów. Problem polega na tym, że przedstawiony mechanizm jest całkowicie niepotrzebny i szkodliwy, a u ludzi zdrowych alergeny nie stymulują opisywanej reakcji, czyli są tolerowane. Powtarzający się kontakt chorego z alergenami powoduje rozwój przewlekłego stanu zapalnego w tkankach i doprowadza do ich uszkodzenia, przez co objawy mogą utrzymywać się mimo braku kontaktu z substancją uczulającą, a niekiedy po kontakcie z substancją jedynie do niej podobną (reakcje krzyżowe).

Jakie pyłki uczulają najczęściej?

Główny okres pylenia traw przypada w Europie Centralnej (w tym w Polsce) na drugą połowę maja, czerwiec i pierwszą połowę lipca. Najczęstszymi chorobami IgE-zależnymi są alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek, astma alergiczna, pokrzywka, wyprysk atopowy i obrzęk naczynioruchowy. Pierwsze ziarna pyłku traw mogą pojawiać się w atmosferze z końcem kwietnia, jednak mają niskie stężenie i zazwyczaj nie stanowią zagrożenia klinicznego. Symptomy występują najczęściej po osiągnięciu stężenia ok. 20 ziaren pyłku traw w 1 m³ powietrza.

Wykryj wcześnie uczulenie na pyłki!

Odpowiednio wczesne wykrycie uczulenia na pyłki traw zwiększa szanse na niemal całkowite wyeliminowanie objawów choroby. Istotne jest, aby unikać czynników ryzyka – nasilone dolegliwości występują zwykle w czasie spacerów po łące, koszenia trawy lub przebywania w pobliżu oraz po kontakcie z sianem. Podstawowymi badaniami są testy skórne i/lub badania krwi, których wyniki pozwalają wdrożyć odpowiednie postępowanie. Jeżeli podejrzewasz u siebie pyłkowicę, skorzystaj z konsultacji z naszymi specjalistami. Zapoznaj się z szeroką ofertą laboratoryjnej diagnostyki chorób alergicznych na stronie diag.pl i zyskaj skuteczne wsparcie w walce z alergenami.

Bibliografia: