Oznaczanie przeciwciał przeciw peroksydazie (anty-TPO) jest najbardziej czułym testem oznaczającym mikrosomalne przeciwciała przeciwtarczycowe wykrywane u chorych na autoimmunologiczne choroby tarczycy. Obecność kompleksu autoprzeciwciało-antygen na powierzchni komórek pęcherzykowych tarczycy wywołuje stan zapalny ostatecznie prowadzący do destrukcji komórek. Obecność przeciwciał anty-TPO, wskazuje na autoimmunizacyjny charakter choroby tarczycy. Anty-TPO identyfikowane są u prawie wszystkich chorych na zapalenie Hashimoto; u ponad 70% chorych na chorobę Gravesa-Basedowa oraz w różnym odsetku u osób z innymi chorobami autoimmunologicznymi.
Czym jest anty-TPO?
Anty-TPO, inaczej przeciwciało antyperoksydazowe, jest autoprzeciwciałem swoistym dla enzymu błonowego komórek pęcherzykowych tarczycy, peroksydazy tarczycowej (TPO). TPO uczestniczy w syntezie hormonów tarczycy, katalizując utlenianie jodu, jodowanie reszt tyrozyny i sprzęganie jodotyrozyn w trijodotyroninę (T3) i tetrajodotyroninę (T4 – tyroksynę).
Czym są choroby autoimmunologiczne tarczycy.
Zaburzenia działania układu odpornościowego mogą doprowadzić do skierowania jego aktywności przeciwko własnym komórkom i tkankom organizmu, czyli do tzw. autoimmunizacji. Powstałe w jej wyniku autoprzeciwciała tworzą kompleksy z powierzchniowymi antygenami komórek, prowadząc do miejscowego procesu zapalnego, skutkującego niszczeniem komórek i tworzonych przez nie tkanek. Upośledzeniu na drodze autoimmunizacji komórek produkujących mediatory lub hormony prowadzi do reakcji o charakterze ogólnoustrojowym. Autoimmunizacyjne procesy zachodzące w tarczycy, związane z obecnością przeciwciał anty-TPO prowadzą do szeregu chorób autoimmunologicznych. Identyfikacja przeciwciał u takich chorych ma znaczenie diagnostyczne i prognostyczne. Anty-TPO są wykazywane u nieomal wszystkich chorych na zapalenie tarczycy Hashimoto, u ponad 70% chorych na chorobę Gravesa-Basedowa, a także w różnym odsetku innych form niedoczynności tarczycy i chorób o podłożu autoimmunologicznym (reumatoidalnym zapaleniu stawów, RZS, chorobie zwyrodnieniowej stawów w RZS), anemii złośliwej, etc.
Kiedy powinno się badać stężenie anty-TPO?
Badanie anty-TPO powinny wykonywać osoby, u których podejrzewane są zaburzenia prawidłowej czynności tarczycy. Objawami, które powinny być bodźcem do wykonania badań są:
- przewlekła senność, zmęczenie,
- zaburzenia wagi,
- zaburzenia wyników takich parametrów jak na przykład cholesterol,
- wahania nastroju,
- wypadanie włosów,
- problemy skórne.
Pomiar anty-TPO to najczulsze badanie wykonywane w diagnostyce chorób tarczycy o domniemanym podłożu autoimmunizacyjnym. Dla wzmocnienia jego mocy diagnostycznej równoległe wykonywane jest oznaczenie autoprzeciwciał przeciwko tyreglobulinie, anty-TG. Oznaczenie bywa wskazane dla kobiet w ciąży, planujących ciążę, w szczególności takich, u których doszło do poronień w przeszłości. Przesiewowe badania tarczycy obejmują natomiast, pomiar stężenia TSH, hormonu przysadki mózgowej stymulującego tarczycę oraz stężenia hormonu tarczycy – FT4, w uzasadnionych przypadkach łącznie z FT3.
Anty-TPO − norma
Laboratoria podają własne zakresy referencyjne poziomu anty-TPO. Ogólnie można przyjąć, że poziom nie powinien przekraczać 10 IU/ml. W chorobach tarczycy wartość ta może dochodzić do tysięcy IU/ml.
Anty-TPO − wysokie
Wyniki pomiaru muszą być konsultowane przez lekarza. Wysokie anty-TPO jest najczulszym z dostępnych wskaźników pozwalających na diagnostykę chorób autoimmunologicznych tarczycy. Nawet delikatne podwyższenie poziomu przeciwciał wskazuje na rozwijającą się chorobę.
Chorobami tarczycy związanymi z podwyższonym poziomem anty-TPO są przede wszystkim: zapalenie tarczycy Hashimoto, choroba Gravesa-Basedowa i niedoczynność tarczycy. Powikłania, jakie mogą wystąpić w przypadku nieleczenia powyższych chorób, obejmują:
- zaburzenia metaboliczne, łącznie z cukrzycą,
- otyłość: wzrost masy ciała i trudności w chudnięciu, za sprawą zwolnienia procesów metabolicznych w przebiegu niedoboru hormonów je regulujących,
- choroby sercowo-naczyniowe przez wpływ niedoborów hormonalnych na gospodarkę lipidową, prowadzącą do rozwoju dyslipidemii; zbyt wysoki poziom lipidów jest przyczyną miażdżycy oraz zawału serca,
- depresję w przypadku osób chorych na Hashimoto.
Co może zaburzać wynik?
Obecność anty-TPO stwierdzana jest u nawet 10% osób zdrowych. Wynik badania może być zaburzony przez stosowane leki.
Prawidłowa praca tarczycy jest kluczem do zachowania zdrowia, stąd należy wykonywać jej okresowe badania nawet w braku dostrzegalnych odchyleń w funkcjonowaniu organizmu. Pomiar anty-TPO, łącznie z innymi badaniami stanu tarczycy, wykonują laboratoria Diagnostyki na terenie całego kraju.
Bibliografia:
- Pagana D.,K., Pagana T., J.: Testy laboratoryjne i badania diagnostyczne w medycynie. Elsevier. Mosby. Wrocław 2013.
- Sonic Pathology Handbook, ed. Kyle C., Sonic Healthcare, 2014.
