Spis treści:
Ashwagandha to roślina stosowana w medycynie ajurwedyjskiej od tysięcy lat. Obecnie zyskuje popularność szczególnie wśród osób aktywnych fizycznie. W jej składzie jest około 35 substancji aktywnych, co znalazło zastosowanie w wielu produktach farmakologicznych. Ashwagandha działa m.in. przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, neuroprotekcyjnie, przeciwcukrzycowo. Poznaj pozostałe właściwości tej rośliny.
Ashwagandha – co to za roślina?
Ashwagandha, a właściwie Withania somnifera L., znana też jako żeń-szeń indyjski, to roślina rodzimie pochodząca z południowo-wschodniej Azji. Obecnie rośnie również w krajach śródziemnomorskich, w południowej części Afryki, na Wyspach Kanaryjskich, na Przylądku Dobrej Nadziei, w górnych partiach Himalajów i w Australii. Ashwagandha to średniej wielkości krzew o owocach przypominających jagody.
Skład chemiczny ashwagandhy
Skład chemiczny ashwagandhy jest zmienny i zależy od występowania geograficznego rośliny. Naukowcom udało się wyizolować około 35 substancji aktywnych. Największą grupę stanowią alkaloidy (m.in.: sommniferyny, tropiny, pseudotropiny, choliny) i laktony steroidowe (witanolidy). Poza nimi w składzie chemicznym ashwagandhy znajdują się również: flawonoidy (m.in. rutynozyd, kwercetyna), saponiny, kumaryny, kwas chlorogenowy, lipidy, węglowodany, kwasy tłuszczowe i fitosterole.
Ashwagandha – właściwości farmakologiczne
Skład bogaty w substancje aktywne sprawia, że ashwagandha od tysięcy lat ceniona jest za działanie prozdrowotne. Pierwsze zapisy świadczące o właściwościach leczniczych rośliny pochodzą z notatek medycyny ajurwedyjskiej. Regularne spożywanie ekstraktu ashwagandhy miało zapewnić mocne zdrowie, siłę fizyczną i długoletnie życie. Ajurweda, której kolebką są Indie, zakładała harmonię organizmu z naturą, dlatego ekstrakt z rośliny cieszył się dużą popularnością wśród ludzi każdej kasty. Obecnie po produkty zawierające ashwagandhę sięga również medycyna konwencjonalna. Prozdrowotne działanie rośliny jest odczuwalne dopiero po dłuższym okresie stosowania. Szacuje się, że optymalny czas działania ashwagandhy to około 90 dni. Należy wiedzieć, że roślina nie może być stosowana bez przerwy.
Jakie korzyści dla zdrowia niesie stosowanie ashwagandhy?
- Działanie przeciwbakteryjne – ashwagandha hamuje i unieszkodliwia bakterie, drobnoustroje i pasożyty odpowiedzialne m.in. za choroby układu oddechowego, odpornościowego, płciowego i moczowego. Może być stosowana również do hamowania aktywności patogenu odpowiedzialnego za rozwój salmonelli.
- Działanie przeciwzapalne – dzięki właściwościom antyoksydacyjnym ashwagandha zmniejsza stany zapalne i zapobiega ich nawrotom, szczególnie w chorobach jelit (np. w swoistym zapaleniu jelita, martwicy jelita) i nerek.
- Działanie kardioochronne – ashwagandha wspiera procesy wytwarzania komórek krwi, pozytywnie wpływając na działanie układu krwionośnego. Ponadto wzmacnia komórki serca i zapobiega tworzeniu się zmian biomechanicznych. Pomaga obniżyć poziom złego cholesterolu i jednocześnie podnosi poziom dobrego.
- Działanie neuroochronne – profilaktyczne stosowanie ashwagandhy hamuje aktywność wolnych rodników i zapobiega uszkodzeniom DNA. Roślina niweluje skutki stresu oksydacyjnego i pozytywnie wpływa na regenerację komórek nerwowych. Według naukowców ashwagandha ma szansę stać się jednym ze skutecznych leków zapobiegających rozwojowi chorób neurodegeneracyjnych. Wyciąg z korzenia rośliny poprawia zdolności poznawcze i pamięć. Ashwagandha może być pomocna w leczeniu choroby Parkinsona.
- Działanie przeciwcukrzycowe – ashwagandha stabilizuje poziom glukozy we krwi, dlatego z powodzeniem może być stosowana zarówno w celach profilaktycznych przez osoby zdrowe, jak i wspomagająco w ustabilizowaniu cukrzycy.
Ashwagandha może być również stosowana w celu poprawy funkcji seksualnych i podniesienia libido, szczególnie u mężczyzn. Regularne przyjmowanie środków zawierających ekstrakt z rośliny zwiększa liczbę plemników, poprawia ich ruchliwość. Ashwagandha wpływa ponadto na wzrost stężenia testosteronu. Wśród innych działań prozdrowotnych rośliny wskazuje się również na wspomaganie regeneracji mięśni. To właśnie za ten potencjał ashwagandha jest ceniona wśród osób uprawiających aktywność fizyczną. Ponadto dzięki właściwościom przeciwzapalnym ashwagandha może zminimalizować skutki uszkodzenia chrząstek i jednocześnie wzmacniać stawy podczas ciężkiego treningu. Obniżając poziom kortyzolu, ashwagandha pozytywnie wpływa również na uregulowanie rytmu dobowego i ułatwia zasypianie.
Przeciwwskazania do spożywania ashwagandhy
Dokładne działanie ashwagandhy i jej wpływ na ludzki organizm nadal są badane, dlatego nie ma jasnych wytycznych co do przeciwwskazań spożywania tej rośliny. Chociaż ashwagandha uznawana jest za roślinę bezpieczną, to ze względu na bogaty skład powinna być jedzona z umiarem. Przyjmowanie ashwagandhy nie jest zalecane osobom stosującym leki regulujące ciśnienie krwi i immunosupresyjne. Ponadto chorzy na schorzenia autoimmunologiczne (stwardnienie rozsiane, toczeń, cukrzycę, choroby tarczycy, reumatoidalne zapalenie stawów) ewentualne spożywanie produktów z ashwagandhą powinni skonsultować z lekarzem.
Bezwzględny zakaz spożywania ashwagandhy dotyczy kobiet w ciąży (istnieje wysokie ryzyko poronienia) i kobiet karmiących piersią.
Autor: Emilia Kruszewska
Bibliografia
- M. Połumnackanycz i in., Ashwagandha (Withania somnifera L.) – roślina o udokumentowanych właściwościach prozdrowotnych, „Botanika Farmaceutyczna” 2020, 76(8), s. 442–447.
