Badanie ASO – czym jest i kiedy należy je wykonać?

Badanie ASO, czyli oznaczanie poziomu przeciwciał antystreptolizyny, to jedno z wielu badań diagnostycznych. Pomaga lekarzom w identyfikacji infekcji wywołanej przez paciorkowce grupy A. Jak przebiega badanie ASO i kiedy należy je wykonać?

Badanie ASO – co to jest?

Badanie ASO to test serologiczny, który mierzy ilość przeciwciał antystreptolizyny w surowicy krwi. Przeciwciała te powstają w odpowiedzi na zakażenie bakteriami Streptococcus pyogenes, które są odpowiedzialne za różne infekcje, takie jak: angina, zapalenie gardła czy ostra gorączka reumatyczna. Badanie ASO jest szczególnie istotne w przypadku podejrzenia infekcji paciorkowcowej, która może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie stawów czy nerek.

Jak przebiega badanie ASO?

Badanie ASO jest stosunkowo prostą procedurą diagnostyczną. Aby je przeprowadzić, lekarz lub pielęgniarka pobiera niewielką ilość krwi od pacjenta, najczęściej z żyły łokciowej. Następnie uzyskana próbka krwi jest poddawana analizie laboratoryjnej. W laboratorium technicy medyczni oceniają miano przeciwciał antystreptolizynowych w surowicy krwi pacjenta. Warto zaznaczyć, że przygotowanie do tego badania nie wymaga specjalnych procedur ze strony pacjenta. Jednakże, jeśli przyjmuje on jakiekolwiek leki, zwłaszcza antybiotyki, lekarz może zalecić przerwanie ich stosowania na kilka dni przed planowanym badaniem, aby uzyskać bardziej wiarygodne wyniki.

Wyniki badania ASO zazwyczaj są dostępne w ciągu kilku dni. Poziom przeciwciał może być interpretowany jako wzrost, co wskazuje na aktywną infekcję bakteriami Streptococcus pyogenes, lub spadek, co może oznaczać, że organizm pacjenta zwalczył już infekcję. 

Precyzyjna interpretacja wyników wymaga jednak doświadczenia lekarza, który uwzględnia pełną historię kliniczną pacjenta oraz ewentualne czynniki wpływające na poziom antystreptolizyny, takie jak wybrane choroby towarzyszące (np. gammapatia monoklonalna). Warto również podkreślić, że badanie ASO jest jednym z wielu narzędzi diagnostycznych i powinno być stosowane w kontekście szerszej oceny stanu zdrowia pacjenta.

Kiedy zleca się badanie ASO?

Jednym z najczęstszych powodów zlecania tego badania jest podejrzenie infekcji paciorkowcowej, szczególnie w przypadku objawów, takich jak: ból gardła, gorączka, bóle stawów czy problemy z układem moczowym. Lekarze często zalecają badanie ASO pacjentom prezentującym ostre zapalenie gardła, zwłaszcza jeśli istnieje ryzyko powikłań, takich jak zapalenie stawów czy nerek. Ponadto badanie to może być stosowane w diagnostyce zapalenia stawów, w którym bakterie Streptococcus pyogenes są jednym z potencjalnych czynników wywołujących tę chorobę.

Badanie ASO może być zlecone u dzieci, przede wszystkim gdy występują objawy sugerujące infekcję paciorkowcową, takie jak: ból gardła, gorączka czy zmiany skórne typowe dla szkarlatyny. W przypadku dzieci badanie ASO może być kluczowe dla szybkiego rozpoznania infekcji i podjęcia odpowiedniego leczenia, mającego na celu zapobieżenie powikłaniom związanym z zakażeniem paciorkowcowym. Warto zauważyć, że badanie to może być również wykonywane do monitorowania skuteczności leczenia i zmian w poziomie antystreptolizyny.

Zakażenie paciorkowcem – objawy

Infekcje wywołane przez bakterie Streptococcus pyogenes, znane również jako paciorkowce grupy A, mogą objawiać się różnorodnie, wpływając na różne układy i narządy. Jednym z charakterystycznych objawów jest ostre zapalenie gardła, które często wywołuje ból podczas połykania. Pacjenci zakażeni Streptococcus pyogenes doświadczają także gorączki, która może być umiarkowana lub wysoka. W niektórych przypadkach infekcja paciorkowcowa prowadzi do powstawania białych plamek na migdałkach.

Bakterie Streptococcus pyogenes są jednym z głównych czynników wywołujących anginę bakteryjną, która objawia się obrzękiem i zaczerwienieniem migdałków, a także białym nalotem na ich powierzchni. Ponadto zakażenie może prowadzić do różnych powikłań, takich jak ostre zapalenie stawów czy ostre kłębuszkowe zapalenie nerek.

Paciorkowce są odpowiedzialne za inne poważne schorzenia, m.in. za kłębuszkowe zapalenie nerek czy gorączkę reumatyczną. Objawy tych chorób mogą obejmować: bóle stawów, ograniczenie ruchomości, gorączkę, obrzęki oraz problemy z układem krążenia.

Pamiętaj, że nie wszystkie zakażenia Streptococcus pyogenes mają typowe objawy. W niektórych przypadkach bakterie te powodują infekcje bez wyraźnych oznak, co sprawia, że diagnoza jest trudna. Wobec tego, jeśli doświadczasz któregokolwiek z wymienionych objawów lub podejrzewasz zakażenie paciorkowcem, skonsultuj się z lekarzem w celu postawienia odpowiedniej diagnozy, zalecenia leczenia oraz ewentualnej profilaktyki powikłań.

Jakie są normy ASO?

Normy ASO, czyli poziomy przeciwciał antystreptolizyny, mogą być różne w zależności od laboratorium oraz od grupy wiekowej pacjenta. W przypadku dorosłych wartości referencyjne zazwyczaj utrzymują się w zakresie do 200 jednostek Todda (jednostka miary dla poziomu ASO). Jednakże istnieje znaczna zmienność norm w różnych laboratoriach, co podkreśla potrzebę korzystania z wartości referencyjnych, dostarczonych przez konkretne placówki medyczne.

Warto zaznaczyć, że dla dzieci i młodzieży normy ASO są dostosowane do wieku. Poziomy przeciwciał antystreptolizynowych mogą być naturalnie wyższe u najmłodszych pacjentów, dlatego interpretacja wyników u dzieci wymaga uwzględnienia tych specyficznych norm wiekowych. W praktyce klinicznej lekarze porównują wyniki badania ASO do określonych zakresów referencyjnych, a wzrost poziomu przeciwciał antystreptolizynowych ponad te normy może sugerować aktywną infekcję paciorkowcową.

Pamiętaj, że interpretacja wyników ASO powinna być zawsze dokonywana przez doświadczonych profesjonalistów, biorących pod uwagę całościowy obraz zdrowia pacjenta. Ponadto sam wynik ASO nie jest jednoznacznym wskaźnikiem obecności infekcji paciorkowcowej, dlatego lekarze zazwyczaj uwzględniają go w kontekście innych badań diagnostycznych oraz objawów klinicznych.

Badanie ASO – interpretacja wyników

Interpretacja wyników badania ASO jest kluczowa dla właściwej diagnozy i leczenia. Wartości referencyjne dla poziomu ASO mogą różnić się w zależności od laboratorium oraz wieku. Wzrost poziomu ASO sugeruje aktywną infekcję bakterią Streptococcus pyogenes, odpowiedzialną m.in. za anginę paciorkowcową. Jednakże samo zwiększenie poziomu przeciwciał antystreptolizynowych nie jest jednoznacznym wskaźnikiem obecności infekcji, ponieważ wartości te mogą utrzymywać się na podwyższonym poziomie nawet po zakończeniu infekcji.

Interpretacja wyników ASO powinna uwzględniać pełną historię kliniczną pacjenta, a także być dokonana przez doświadczonych profesjonalistów. Lekarz biorący pod uwagę wyniki badań oraz objawy kliniczne pacjenta podejmie decyzję o ewentualnym leczeniu antybiotykami czy o monitorowaniu stanu zdrowia. W razie wątpliwości lub pytań dotyczących interpretacji wyników zawsze zaleca się skonsultowanie z lekarzem.

Bibliografia

1. https://diag.pl/sklep/badania/aso-ilosciowo/.
2. R. Caquet, 250 badań laboratoryjnych, Warszawa, 2007, s. 42–43.
3. A. Plewa i in., Podstawowe procedury laboratoryjne w bakteriologii klinicznej, Warszawa 2005, s. 152–154.
4. L. Hyla-Klekot i in., Badania laboratoryjne – zakres norm i interpretacja, Warszawa 2011.

Oceń artykuł