Badanie ogólne lub mikrobiologiczne (tzw. posiew) moczu polega na oddaniu próbki do laboratorium. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że nie da się tu popełnić błędów. Okazuje się jednak, że ta prosta czynność wymaga konkretnych przygotowań, a niedopatrzenia mogą wpłynąć na wynik badania. Pamiętaj przede wszystkim, że do analizy trzeba oddać poranny mocz, a drogi moczowe powinny być dokładnie oczyszczone. Nie bez znaczenia jest także pojemnik, który wykorzystasz.
Badania moczu – rodzaje
Badanie moczu należy do najczęściej wykonywanych testów laboratoryjnych. Lekarz internista zleca je, aby ocenić ogólny stan zdrowia i wykluczyć przypadłości, takie jak: choroby nerek i wątroby, infekcje dróg moczowych czy cukrzyca. Na podstawie oddanej próbki określane są m.in.: barwa, poziom przejrzystości, ciężar właściwy oraz obecność różnych substancji. Jeśli w badaniu zostaną uwidocznione białka, glukoza lub krew, oznacza to, że w organizmie dzieje się coś złego.
Do najczęściej zlecanych badań moczu należą:
- Badanie ogólne moczu – zlecane jest najczęściej wraz z badaniem krwi. Jego celem jest wykluczenie lub potwierdzenie chorób nerek, wątroby czy nadciśnienia tętniczego. Sprawdzane są podstawowe parametry, a na podstawie wyniku lekarz zleca dalszą diagnostykę.
- Posiew moczu (badanie mikrobiologicze) – badanie to zlecane jest w przypadku prawdopodobnego zakażenia układu moczowego. Na jego podstawie można stwierdzić, czy w moczu znajdują się bakterie. Jeśli tak, mikroskop pozwoli je zidentyfikować, a lekarz będzie mógł wdrożyć odpowiednie leczenie.
- Dobowa zbiórka moczu – polega na zbieraniu moczu z całej doby do jednego pojemnika. Jest to bilans płynów, który ujawnia choroby nerek oraz przyczyny obrzęków. Oprócz tego można zobaczyć, jakie substancje wydalane są w ciągu dnia.
- Uroflowmetria – to badanie ma na celu analizę strumienia moczu, a więc jego objętość i tempo przepływu. Tę metodę wykorzystuje się do diagnozowania różnych chorób układu moczowego.
Badanie ogólne moczu – przygotowanie
Do badania ogólnego potrzebujesz próbki porannego moczu. Najlepiej oddaj ją od razu po przebudzeniu do przygotowanego wcześniej sterylnego pojemnika, który należy kupić w aptece. Zadbaj o to, aby mocz do analizy pochodził ze środkowego strumienia. W praktyce oznacza to, że pojemniczek należy podstawić pod cewkę moczową w trakcie załatwiania potrzeby fizjologicznej. Tak przygotowaną próbkę szczelnie zamknij i w ciągu 2 godzin dostarcz do laboratorium. W zimowych miesiącach, gdy temperatura nie przekracza 8 stopni Celsjusza, transport może trwać nieco dłużej. Na miejscu pracownik laboratorium może poprosić Cię o przelanie moczu do specjalnej próbówki. Niestety, zestawy składające się z pojemniczków i próbówek nie są jeszcze dostępne w aptekach.
Skoro już wiesz, jak przygotować mocz do badania, zadbaj o odpowiednie przygotowanie się do badania. W tym celu:
- Przed badaniem zachowuj zwyczajową dietę i wypij taką ilość płynów, jaką spożywasz na co dzień.
- Powstrzymaj się od stosunku seksualnego 24 godziny przed badaniem.
- Nie przesadzaj z aktywnością fizyczną – intensywny trening może sprawić, że w moczu pojawią się białka.
- Przed oddaniem porannej próbki dokładnie umyj okolice cewki moczowej za pomocą ciepłej wody. Nie używaj do tego mydła ani środków dezynfekujących.
- Nie wybieraj się na badanie 2 dni przed rozpoczęciem miesiączki i 2 dni po jej zakończeniu. Obecność czerwonych krwinek może sprawić, że wynik badania będzie fałszywy.
Posiew moczu – przygotowanie
Do posiewu moczu przygotuj się podobnie jak do badania ogólnego. W tym celu wykorzystaj sterylny pojemnik i w pierwszej kolejności zadbaj o perfekcyjną higienę okolic intymnych. Staraj się, aby w trakcie pobierania próbki narządy płciowe nie zetknęły się z brzegami pojemniczka. W miarę możliwości pobierz próbkę przed oddaniem stolca. W przeciwnym razie w moczu mogą pojawić się dodatkowe bakterie (np. bakterie kałowe), które nie mają związku z Twoją główną infekcją. Mocz do posiewu powinien pochodzić z porannej próbki, którą musisz dostarczyć do laboratorium najszybciej, jak to możliwe. Czas transportu nie powinien przekroczyć 2 godzin.
Uroflowmetria – przygotowanie
Uroflowmetria wykonywana jest w warunkach laboratoryjnych. Badanie polega na oddaniu moczu do automatycznego pojemnika, który zmierzy jego objętość i oceni, czy przepływ strumienia jest prawidłowy. Ostatnia wizyta w toalecie powinna mieć miejsce 2 godziny przed planowanym badaniem. Przed uroflowmetrią musisz wypić przynajmniej litr wody, aby poczuć parcie na pęcherz. Oddanie moczu odbywa się bez obecności lekarza, więc nie musisz obawiać się niekomfortowych warunków.
Jak przygotować się do dobowej zbiórki moczu?
Przed dobową zbiórką moczu kup w aptece przeznaczony do tego pojemnik o pojemności 2–3 litrów. Lekarz, który zleca badanie, zaopatrzy Cię w szczegółową instrukcję postępowania, dostosowaną do celu badania. Wiele osób otrzymuje zalecenia, aby 3 dni przed dobową zbiórką moczu powstrzymać się przed jedzeniem czekolady, bananów, cytrusów oraz piciem kawy, kakao i aspiryny. Do zbiorczego pojemnika musisz przelać każdą porcję moczu, z wyjątkiem pierwszej, którą należy oddać do toalety. W trakcie zbiórki pojemnik przechowuj w lodówce. Na koniec dokładnie wymieszaj mocz z całej doby, zanotuj jego objętość i odlej około 50 ml do mniejszego pojemniczka, który w ciągu najbliższych 2 godzin dostarczysz do laboratorium.
Jak przygotować niemowlę do badania moczu?
Przygotowanie niemowlęcia do badania moczu jest dość kłopotliwe. W tym celu opiekun powinien bardzo dokładnie wyczyścić pupę oraz okolicę cewki moczowej dziecka. W przeciwnym razie w posiewie pojawią się bakterie kałowe, a wynik badania zostanie zafałszowany. Po dokładnym oczyszczeniu należy przykleić do skóry dziecka specjalny plastikowy woreczek i poczekać, aż napełni się moczem. Szczelnie zamkniętą torebkę należy jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.
Autor: Marta Drzazga
Bibliografia
- J. Duława, Zakażenia układu moczowego, Wydawnictwo Vademecum, Warszawa 1998.
- J. Górnicka, Choroby układu moczowego, AWM Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, Warszawa 2012.
- H. Rebandel i in., Atlas osadu moczu, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2006.
