Badanie NRBC. Normy i interpretacja wyniku

NRBC w morfologii to skrót parametru erytroblastów, czyli jądrzastych komórek czerwonych. Produkowane są w szpiku kostnym. W prawidłowych warunkach nie są wykrywane we krwi. Ich obecność w surowicy jest stanem nieprawidłowym i świadczy o zaburzeniu procesów wytwarzania krwinek w szpiku. Wyjątkiem jest okres życia płodowego i pierwszy tydzień życia dziecka. Przyczyn obecności NRBC we krwi jest wiele. Taki stan może wynikać zarówno z anemii, jak i występować w przebiegu białaczki.

Znaczenie parametru NRBC 

NRBC (ang. nucleated red blood cells) w morfologii to określenie jądrzastych (mających własne jądro) komórek czerwonych nazywanych też erytroblastami. Są one produkowane i magazynowane w szpiku kostnym. NRBC są pierwotnymi komórkami, z których powstają erytrocyty. Badanie NRBC pozwala więc na ocenę procesu ich produkcji i szczelności bariery szpik–krew. 

Normy parametru NRBC

Prawidłowy parametr NRBC dla dorosłych i dzieci wynosi zero. Erytroblasty nie powinny być wykrywane we krwi nawet w minimalnej ilości. Ich obecność w surowicy jest nieprawidłowa i wskazuje na uszkodzenie bariery szpik–krew. Taki stan wymaga pilnej konsultacji z lekarzem. Wyjątkiem dopuszczającym wykrycie NRBC jest okres życia płodowego i pierwszy tydzień życia dziecka. Wówczas ilość NRBC pozwala m.in. ocenić liczbę krwinek białych. 

Co oznacza obecność NRBC we krwi?

Obecność NRBC we krwi jest stanem nieprawidłowym i wskazuje na chorobę lub zaburzenia hematologiczne. Analiza jest różna i zależy od wieku pacjenta. 

NRBC u dzieci

NRBC jest wykrywane w pierwszym tygodniu życia dziecka i dostarcza wielu informacji o jego zdrowiu i rozwoju. W przypadku wcześniaków parametr ten jest bardzo czułym wskaźnikiem rokowania przeżycia i oceny ryzyka śmiertelności. U niemowląt ze zdiagnozowaną dysplazją oskrzelowo-płucną, zapaleniem jelit lub niedokrwistością NRBC umożliwia ocenę rokowania pacjenta i skuteczność leczenia. Wykrycie erytroblastów u niemowląt może wynikać m.in. z hipoksji (przewlekłej lub pourodzeniowej), czyli niedotlenienia organizmu. Dochodzi do niego zwykle na skutek niedotlenienia wewnątrzmacicznego. Erytroblasty we krwi noworodków niekiedy wskazują na uszkodzenie mózgu powstałe np. w wyniku niedokrwienia. NRBC u niemowląt jest również wykrywane w przypadku wczesnej zamartwicy okołoporodowej. 

Eksperci wskazują też, że wpływ na obecność NRBC we krwi noworodka ma także wysokość BMI matki, które może być przyczyną rozwoju makrosomii dziecka (zbyt duża waga urodzeniowa). Konsekwencją tego stanu jest konieczność cesarskiego cięcia, które jest znacznie częściej wykonywane u kobiet z nadwagą niż u pacjentek z prawidłowym BMI. Rozwiązanie ciąży cesarskim cięciem u kobiet z nadwagą zwiększa ryzyko krwotoku poporodowego. Naukowcy podkreślają również to, że łożysko otyłej kobiety jest częściej narażone na niedojrzałość naczyń krwionośnych, niedotlenienie tkanek, a ponadto zwiększony poziom markerów stanu zapalnego. Konsekwencją tego stanu jest przewlekłe niedotlenienie płodu. Ponadto wysokie BMI matki ma wpływ na poziom NRBC we krwi pępowinowej. W związku z tym eksperci wskazują zasadność badania poziomu NRBC u kobiet w ciąży z nadwagą lub otyłością. Na obecność NRBC we krwi są narażone również dzieci kobiet, które chorują na cukrzycę. 

NRBC u dorosłych

W przypadku osób dorosłych obecność NRBC w surowicy najczęściej wskazuje na choroby przebiegające z wzmożonym wytwarzaniem krwinek czerwonych (np. po przebytym krwotoku czy w anemii hemolitycznej). Mały wzrost erytroblastów może wynikać również z innych rodzajów anemii. Niewielka ilość NRBC we krwi może wynikać nawet z bardzo silnego i długotrwałego stresu. 

Znaczne ilości NRBC w surowicy najczęściej wskazują na: choroby zakaźne, hematologiczne choroby układowe, ciężkie choroby sercowo-naczyniowe, posocznicę, ostre zapalenie trzustki. Bardzo duże ilości erytroblastów we krwi wykrywa się u niektórych chorych na białaczkę, a także u pacjentów z zagrożeniem życia, u których np. doszło do krwotoku wewnętrznego. W tej grupie chorych badanie NRBC służy również do monitorowania skuteczności leczenia. Wyjątkiem klinicznym, w którym wykrycie NRBC jest akceptowalne, to przeszczep, w którym organizm biorcy przyjmuje i akceptuje narząd dawcy. W takim przypadku obecność erytroblastów jest fizjologicznym stanem przejściowym. 

Badanie NRBC przeprowadza się także w celu oceny rokowania ciężko chorych pacjentów, np. po rozległych urazach i przebywających na oddziale intensywnej terapii. Marker wskazuje ponadto ryzyko śmiertelności, szczególnie u pacjentów z sepsą po zabiegach chirurgicznych. 

Jak przebiega badanie NRBC?

Oznaczenie parametru NRBC wchodzi w skład morfologii krwi. W przypadku wykrycia nieprawidłowości i obecności NRBC w surowicy zalecane jest wykonanie rozmazu krwi. Metoda ta pozwala na bardziej szczegółową analizę parametrów krwi i wykrycie nieprawidłowości, których nie wykryła standardowa morfologia. Rozmaz krwi dokładnie analizuje wygląd i ilość komórek krwi. Podawana w wyniku liczba krwinek oznacza ilość krwinek na 100 obejrzanych. Metoda manualna jest żmudnym procesem i wymaga dużej wiedzy od osoby analizującej komórki pod mikroskopem. Oznaczenie NRBC metodą manualną, mimo że obarczone ryzykiem błędu, jest metodą bardziej wiarygodną od badania automatycznego. Techniki oceny automatycznej znacznie częściej dają fałszywie dodatni wynik obecności erytroblastów we krwi. Wynika to z tego, że większość sprzętów błędnie kwalifikuje krwinki białe jako NRBC. Dlatego w przypadku badania metodą automatyczną i wykrycia NRBC we krwi pacjenta niezbędne jest powtórzenie analizy metodą manualną. 

Badanie wymaga przygotowania. Na pobranie krwi powinieneś się zgłosić na czczo, w godzinach porannych i po całonocnym wypoczynku. Ostatni posiłek spożyj do godziny 18 w dzień poprzedzający badanie. Na dobę przed pobraniem krwi powstrzymaj się od treningu i nadmiernego wysiłku fizycznego. Zmęczenie wpływa na parametry krwi i fałszuje wynik badania. 

Do jakiego lekarza z wynikiem morfologii i rozmazem krwi? 

W przypadku nieprawidłowych wyników badań w pierwszej kolejności powinieneś się zwrócić do lekarza rodzinnego. Na podstawie analizy morfologii i rozmazu krwi lekarz zdecyduje o przeprowadzeniu bardziej szczegółowych badań lub skierowaniu do specjalisty hematologii.

Autor: Emilia Kruszewska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian 

Bibliografia

1. E. Mendek-Czajkowska, J. Spychalska, K. Warzocha, Problemy diagnostyczne we wrodzonej niedokrwistości hemolitycznej, „Hematology in Clinical Practice”, 2014, 4(2), s. 179–183.
2. K. Pikora i in., Diagnostic Value and Prognostic Significance of Nucleated Red Blood Cells (NRBCs) in Selected Medical Conditions, „Cells”, 2023, 12(14), s. 1817.

Oceń artykuł  
Średnia ocena  3,20 (5)