Badanie przeciwciał HBc – interpretacja wyników badań

Badanie HBc wykrywa przeciwciała, które organizm produkuje w odpowiedzi na zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B. U zdrowego człowieka przeciwciała HBc nie są wykrywane. Ich obecność, nawet w małych ilościach, świadczy o przebytej infekcji. Wysoki poziom przeciwciał może świadczyć o aktywnym zakażeniu. Badanie wykonywane jest również w celu monitorowania postępów leczenia.

Co oznacza parametr HBc ?

Parametr HBc to określenie dla przeciwciał, które układ immunologiczny człowieka wytworzył w odpowiedzi na antygeny wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV, Hepatitis B virus). Obecność przeciwciał HBc świadczy o właściwej reakcji układu immunologicznego na zakażenie.

Normy parametru HBc

U zdrowych osób przeciwciała HBc nie są wykrywane. Prawidłowy wynik opisywany jest jako brak obecności HBc.

Wskazania do badania przeciwciał HBc

Badanie przeciwciał HBc wykonywane jest w przypadku podejrzenia aktywnego lub przebytego zapalenia wątroby typu B. W niektórych przypadkach WZW B nie daje żadnych objawów. Wówczas badanie należy wykonać, jeśli istnieje pewność bliskiego kontaktu z osobą zakażoną.

Szczególnym wskazaniem do badania przeciwciał HBc jest podejrzenie objawowego WZW B. Do charakterystycznych dolegliwości zakażenia wirusem należą m.in.:

• bóle mięśni i stawów;
• bóle i tkliwość brzucha;
• nudności i wymioty;
• brak apetytu;
• utrata wagi w krótkim czasie;
• przewlekłe zmęczenie, osłabienie i senność;
• ogólne osłabienie organizmu;
• stany podgorączkowe;
• zażółcenie skóry i białkówek oczu,
• ciemny kolor moczu;
• wyczuwalne przez powłoki brzuszne powiększenie wątroby i śledziony.

Przeciwciała HBc wykrywane są dopiero po 2–3 miesiącach od potencjalnego zakażenia. Równoczesne oznaczenie przeciwciał anty-HBc w klasie IgM i IgG ma istotne znaczenie w  różnicowaniu aktualnego i przebytego zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B.

Co oznacza wynik dodatni HBc?

Dodatni wynik HBc może wskazywać na niedawno przebyte wirusowe zapalenie wątroby typu B. Oznacza to, że badana osoba została zainfekowana wirusem HBV i przeszła zakażenie, w wyniku którego organizm wytworzył przeciwciała. Dodatni wynik pozwala również ocenić stan układu immunologicznego i jego zdolności obronne. Dane te są niezbędne do oszacowania wystąpienia ewentualnych powikłań i chorób wątroby. Warto jednak wiedzieć, że pojedynczy parametr HBc jest niewystarczający do dokładnej analizy i oceny stadium choroby. Niezbędne jest poszerzenie badania o inne parametry, m.in. o próby wątrobowe i antygen HBs. Aby stwierdzić, czy mamy do czynienia z aktywnym zakażeniem, wynik HBs musi być dodatni.

Eksperci wskazują, że dodatni wynik przeciwciał HBc bywa wykrywany również u pacjentów z wysokim poziomem czynnika reumatoidalnego. W takich przypadkach dodatni wynik uznawany jest za fałszywy.

Co to jest WZW B?

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B) jest chorobą zakaźną, występującą na całym świecie. Eksperci szacują, że nawet 2 miliardy ludzi posiada przeciwciała po przebytej infekcji, a około 350 milionów osób jest przewlekłymi nosicielami wirusa [1]. Sprawia to, że wirusowe zapalenie wątroby jest ogólnoświatowym problemem zdrowotnym i wyzwaniem dla medycyny.

Do przeniesienia wirusa najczęściej dochodzi drogą pozajelitową poprzez naruszenie ciągłości tkanek. Drogą zakażenia są zabiegi medyczne i kosmetyczne, w których użyto niesterylnego sprzętu. Wirus typu B może przenieść się również z matki na dziecko podczas porodu. Przebieg zakażenia i rozwój objawów zależą od odpowiedzi immunologicznej organizmu. Przebieg choroby jest różnorodny, od bezobjawowego do ostrego uszkodzenia wątroby wraz z powikłaniami.

W grupie ryzyka zakażenia wirusem typu B znajdują się: pracownicy służby zdrowia, pacjenci przebywający w szpitalach i poddawani inwazyjnym zabiegom, osoby mające tatuaże i prowadzący ryzykowne życie seksualne. Eksperci zalecają, aby osoby z grupy ryzyka wykonały badanie przeciwciał HBc kontrolnie, nawet jeśli nie mają żadnych objawów.

Czy ujemny wynik HBc zawsze oznacza brak choroby?

Brak przeciwciał HBc może wykluczać wirusowe zapalenie wątroby, ale nie musi. Należy pamiętać, że przeciwciała wykrywane są dopiero po 2–3 miesiącach od kontaktu z wirusem. Dlatego u osób z grupy ryzyka i mających objawy wskazujące na chorobę wątroby badanie należy powtórzyć po upływie tego czasu.

Jaki jest czas oczekiwania na wyniki badania HBc?

Ogólnopolski czas oczekiwania na wyniki parametru HBc wynosi 1–5 dni.

Do jakiego lekarza udać się z wynikami HBc?

Z wynikami badania HBc i pozostałymi parametrami oceniającymi funkcjonowanie wątroby powinieneś udać się na konsultację do lekarza rodzinnego. W przypadku podejrzenia chorób wątroby najpewniej otrzymasz skierowanie na USG jamy brzucha i skierowanie do specjalisty hepatologa. Interpretacja wyniku HBc nie jest prosta, dlatego nie podejmuj jej na własną rękę.

Jak przebiega badanie przeciwciał HBc?

Badanie przeciwciał HBc wykonywane jest z próbki krwi pobranej z żyły łokciowej. Badanie powinno zostać wykonane w godzinach porannych. Wskazane jest, aby pacjent pojawił się w laboratorium na czczo. Ostatni posiłek należy spożyć około 12 godzin przed planowanym oddaniem krwi.

Przygotowanie do badania HBc

Badanie przeciwciał HBc nie wymaga specjalnego przygotowania. Przed oddaniem krwi zalecane jest wypicie szklanki wody.

Jak często powtarzać badanie HBc?

Badanie HBc oprócz diagnostyce służy również lekarzowi do monitorowania postępów leczenia i remisji zakażenia. W takich przypadkach wykonywane jest kilkukrotnie w równych odstępach czasu. Częstotliwość badania ustala lekarz.

Autor: Emilia Kruszewska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

1. A. Cieśla, T. Mach, Przewlekłe wirusowe zapalenia wątroby – aktualne wyzwania epidemiologiczne, kliniczne i terapeutyczne, „Przegląd Gastroenterologiczny” 2007, 2(2), s. 69–73.
2. M.E. Kowalska, P. Kalinowski, U. Bojakowska, Profilaktyka wirusowego zapalenia wątroby typu B, „Journal of Education, Health and Sport” 2017, 7(7), s. 315–321.
3. J. Wróblewska, W. Chudobińska-Kula, Serologiczne markery wirusowego zapalenia wątroby typu B, „Medycyna Doświadczalna i Mikrobiologia” 2018, 70, s. 77–82.

Oceń artykuł