Badanie TRAb – interpretacja wyników badań

Przeciwciała TRAb to przeciwciała przeciwko receptorom dla hormonu TSH. U zdrowego człowieka nie występują w ogóle lub w małych ilościach. Badanie poziomu przeciwciał umożliwia prognozę wystąpienia chorób autoimmunologicznych tarczycy, a szczególnie choroby Gravesa-Basedowa. Wskazaniem do badania jest występowanie objawów charakterystycznych dla dysfunkcji tarczycy lub podejrzenie zaburzenia pracy narządu.

Czym jest parametr TRAb?

Parametr TRAb to określenie dla przeciwciał przeciwko receptorom dla tyreotropiny (TSH), czyli hormonu przysadki mózgowej, którego zadaniem jest pobudzanie tarczycy do produkcji jej własnych hormonów (fT3, fT4). Wykrycie przeciwciał TRAb może świadczyć o zaburzeniu pracy tarczycy.

Normy parametru TRAb

U zdrowych osób przeciwciała TRAb praktycznie nie występują lub ich poziom jest bliski zeru. Natomiast dopuszczalna norma parametru TRAb wynosi < 1,8–2 IU/I [1]. Wartości te mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium, które dokonuje analizy.

W jakim celu wykonuje się badanie TRAb?

Badanie przeciwciał TRAb jest złotym standardem w rozpoznaniu choroby Gravesa-Basedowa, a także w różnicowaniu schorzenia z innymi zaburzeniami tarczycy, szczególnie z nadczynnym wolem guzowatym, bezobjawową chorobą Hashimoto i poporodowym zapaleniem tarczycy. Badanie przeciwciał TRAb wykonywane jest również w przypadku pozatarczycowych objawów choroby Gravesa-Basedowa. Wówczas wynik badania służy do prognozy rozwoju choroby. Pomiar stężenia przeciwciał umożliwia ponadto ocenę ryzyka nawrotu choroby u pacjentów, u których zakończono leczenie. Badanie wykonywane jest także u kobiet w ciąży, u których w jej trakcie rozpoznano nadczynność tarczycy.

Czym jest Choroba Gravesa-Basedowa?

Choroba Gravesa-Basedowa (ChGB) to dość rzadkie schorzenie autoimmunologiczne. Szacuje się, że dotyczy około 0,5% populacji i jest jedną z najczęstszych przyczyn nadczynności tarczycy. Choroba może się rozwinąć w każdym wieku, jednak szczyt zachorowań przypada pomiędzy drugą a czwartą dekadą życia. Schorzenie aż 10 razy częściej dotyka kobiet [1]. Przyczyny rozwoju choroby nie są do końca jasne. Za najbardziej prawdopodobne eksperci wskazują uwarunkowania genetyczne i czynniki środowiskowe. Wyróżnia się także grupę czynników zwiększających ryzyko rozwoju choroby. Są to m.in.: niedobór selenu, nadmiar jodu, alergia, częste infekcje bakteryjne i wirusowe, przewlekły stres, przyjmowanie leków immunomodulujących.

Choroba Gravesa-Basedowa ma różnorodny obraz kliniczny. Towarzyszą jej objawy charakterystyczne dla nadczynności tarczycy, ale też objawy pozatarczycowe, które niekiedy opóźniają diagnostykę. Przykładem rzadkiego objawu jest pogrubienie paliczków rąk i stóp. Diagnostyka choroby Gravesa-Basedowa opiera się przede wszystkim na badaniach laboratoryjnych. Konieczne jest wykonanie tzw. panelu tarczycowego, czyli oznaczenie parametrów TSH, fT3, fT4, a ponadto parametru TRAb.

Wskazania do badania przeciwciał TRAb

Wskazaniem do badania przeciwciał TRAb jest występowanie objawów wskazujących na zaburzenia funkcji tarczycy. Są to:

• zwiększona drażliwość i chwiejność emocjonalna,
• bezsenność,
• utrata wagi,
• nadmierne wypadanie włosów,
• nadmierna potliwość,
• kołatanie serca,
• przewlekła biegunka,
• zwiększona ciepłota ciała,
• zwiększona wilgotność skóry (szczególnie w obrębie stóp),
• osłabienie mięśniowe,

Badanie TRAb możesz wykonać również profilaktycznie wraz z innymi wskaźnikami tarczycy.

Badanie TRAb w ciąży

Badaniu TRAb w ciąży powinny poddać się kobiety, które chorują na chorobę Gravesa-Basedowa. Należy wiedzieć, że ciąża w przebiegu schorzenia jest obarczona ryzykiem poważnych powikłań w postaci poronienia, przedwczesnego porodu, przełomu tarczycowego, nadciśnienia i stanu przedrzucawkowego. Ponadto choroba Gravesa-Basedowa matki zwiększa ryzyko rozwoju wrodzonej nadczynności tarczycy u dziecka, a także rozwoju wad, m.in. małogłowia lub wielowodzia. Badanie przeciwciał TRAb w ciąży pozwala więc oszacować ryzyko powikłań dla matki i dziecka i jest podstawą do wdrożenia leczenia.

Co oznacza podwyższony wynik badania TRAb?

Podwyższony wynik TRAb może świadczyć o chorobie Gravesa-Basedowa lub o zaburzeniach w pracy tarczycy, które mogą doprowadzić do jej rozwoju lub nawrotu. Eksperci podkreślają jednak, że nie zawsze w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa dochodzi do podwyższenia poziomu przeciwciał TRAb. Taki stan występuje w przypadku, gdy stężenia hormonów tarczycy jednoznacznie wskazują na nadczynność, ale jednocześnie wykluczono wzrost przeciwciał TRAb. W takim przypadku mówimy o nieautoimmunologicznych przyczynach choroby, która może wynikać z wpływu leków, nadmiaru spożywanego jodu, stanu zapalnego tarczycy.

TRAb – ile się czeka na wyniki?

Ogólnopolski czas oczekiwania na wyniki parametru TRAb wynosi 1–4 dni.

Do jakiego lekarza udać się z wynikami TRAb?

Z wynikami badania TRAb udaj się na konsultację do endokrynologa. W celu rzetelnej analizy pracy tarczycy eksperci zalecają poszerzenie badania również o pozostałe parametry tarczycy, tj.: TSH, fT3, fT4 oraz USG.

Przeciwwskazania do badania TRAb

Nie ma przeciwwskazań do badania przeciwciał TRAb.

Jak przebiega badanie TRAb?

Badanie przeciwciał TRAb wykonywane jest z próbki krwi pobranej z żyły łokciowej. Badanie powinno zostać wykonane w godzinach porannych. Wskazane jest, aby pacjent pojawił się na czczo, po mniej więcej 12 godzinach od spożycia ostatniego posiłku.

Przygotowanie do badania TRAb

Badanie przeciwciał TRAb nie wymaga specjalnego przygotowania.

Autor: Emilia Kruszewska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

1. A.M. Kalicka, Diagnostyka choroby Gravesa i Basedowa – badania laboratoryjne oraz możliwe trudności interpretacyjne, „Diagnostyka Laboratoryjna”, 2019, 55(2), s. 121–128.
2. E. Szczepańska, M. Gietka-Czernel, H. Jastrzębska, Trudności w leczeniu choroby Gravesa-Basedowa, „Postępy Nauk Medycznych”, 2017, 30(12), s. 683–688.
3. A. Hubalewska-Dydejczyk i in., Postępowanie w chorobach tarczycy u kobiet w ciąży, „Endokrynologia Polska”, 2011, 62(4), s. 362–381.

Oceń artykuł