Bakteryjne zapalenie skóry: rodzaje i objawy | Badania Krwi
20 października 2023

Bakteryjne zapalenie skóry. Przyczyna i diagnostyka infekcji

bakteryjne zapalenie skóry

Bakteryjne zapalenie skóry może lokalizować się w dowolnym miejscu na ciele. Stopień nasilenia i przebieg infekcji zależy od rodzaju patogenu, który wywołał zakażenie. Bakteryjne zapalenie skóry może ograniczyć się jedynie do miejscowego stanu zapalnego, ale też prowadzić do ogólnoustrojowego zakażenia. Ogromne znaczenie w rozwoju infekcji ma odpowiedź układu immunologicznego. Zakażenie skóry wymaga leczenia, a kluczowy w diagnostyce choroby jest wynik badania mikrobiologicznego materiału pobranego ze zmienionej skóry.

Przyczyny bakteryjnego zapalenia skóry

Skóra ludzka codziennie ma kontakt z chorobotwórczymi bakteriami i wirusami, które żyją również na jej powierzchni. Głównym zadaniem organu jest ochrona organizmu przed ich nadmierną kolonizacją i wywołaniem zakażeń. Skóra działa przy wsparciu systemu immunologicznego, który unieszkodliwia patogeny. Zdarza się jednak, że na skutek działania wielu czynników dochodzi do zaburzenia prawidłowej odpowiedzi obronnej organizmu i zaburzenia funkcji skóry. Wrota do rozwoju infekcji otwiera przerwanie ciągłości skóry. 

Przyczyną bakteryjnego zapalenia skóry jest więc szkodliwe działanie bakterii, która w wyniku uszkodzenia organu (przerwania ciągłości skóry) wywołuje stan zapalny. Prawidłowo działający układ odpornościowy powinien samodzielnie poradzić sobie z infekcją. Jednak na skutek działania wielu czynników może dojść do zaburzenia tego procesu. Co sprzyja rozwojowi bakteryjnych zakażeń skóry? Eksperci wskazują na: długotrwałe niedobory odporności, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, ubogą dietę i niedobory (witaminowe i mineralne), przewlekłe choroby (szczególnie atopowe zapalenie skóry, cukrzycę, przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych, otyłość), przyjmowanie niektórych leków (sterydów, antybiotyków), pracę z chemikaliami, nieprawidłową higienę, niewłaściwe opatrzenie zanieczyszczonej rany, zakażenie rany pooperacyjnej.

Rodzaje bakteryjnego zakażenia skóry

Bakteryjne zapalenie skóry ma wiele postaci. Rodzaj infekcji zależy od patogenu, który wywołał zakażenie. 

Zapalenie tkanki łącznej

Zapalenie tkanki łącznej to poważny rodzaj zakażenia, który obejmuje tkankę podskórną i skórę właściwą. Do zakażenia dochodzi na skutek przerwania skóry i zanieczyszczenia rany. Ten typ zapalenia wywołuje najczęściej paciorkowiec Streptococcus pyogenes lub gronkowiec Staphylococcus aureus. Zapalenie tkanki łącznej przebiega z miejscowymi objawami stanu zapalnego skóry (obrzęk, zwiększona ciepłota ciała, zaczerwienienie) i gorączką. W badaniach krwi wykrywa się leukocytozę. Zapalenie tkanki łącznej najczęściej dotyczy kończyn dolnych i górnych. 

Czyrak

Czyrak to jedno z najpopularniejszych zakażeń bakteryjnych skóry. Do rozwoju zmiany dochodzi na skutek zapalenia mieszka włosowego i gruczołu łojowego wraz z łodygą włosa. Czyrak ma postać podskórnego guza wypełnionego ropą. Zmiana początkowo jest niewielka. Z czasem ulega powiększeniu, stając się bolesna. Skóra w miejscu guza może być zaczerwieniona. Czyraki najczęściej lokalizują się na twarzy, karku, pod pachami, na pośladkach i górnej części nóg. 

Róża

Róża to ostra infekcja obejmująca naskórek i skórę właściwą. Za jej rozwój odpowiadają paciorkowiec Streptococcus pyogenes i gronkowiec złocisty. Infekcja najczęściej lokalizuje się na nogach i ramionach. Róża objawia się miejscowym zaczerwienieniem, obrzękiem, zwiększoną ciepłotą ciała i bolesnością zmienionego miejsca. W zaawansowanej postaci infekcja zajmuje układ limfatyczny. 

Łupież rumieniowy 

Łupież rumieniowy to zapalenie skóry wywołane bakterią Corynebacterium minutissimum. Patogen najczęściej lokalizuje się w fałdach skóry, tj. w pachwinach, pod pachami, między palcami, na szyi. W początkowym etapie na powierzchni skóry pojawia się różowa, wyraźnie odgraniczona plama, która pod wpływem wilgoci i wysokiej temperatury zmienia zabarwienie na czerwony lub brunatny. Z czasem zmiana zaczyna się nadmierne złuszczać. Łupież rumieniowy nie wywołuje świądu ani pieczenia. 

Liszajec zakaźny

Liszajec to bakteryjne zapalenie skóry wywołane paciorkowcami Streptoccocus pyogenes lub gronkowcem złocistym. Zmiany najczęściej lokalizują się na twarzy, szczególnie wokół nosa i ust. Liszajec ma charakter wędrujący, dlatego w kolejnych etapach zakażenia zmiany skórne pojawiają się na innych częściach ciała. Infekcja ma postać silnie zaczerwienionych plam, które pękają, tworząc nadżerki. Z czasem na powierzchni ran tworzą się żółte strupy. Liszajec jest infekcją wysoce zaraźliwą i łatwo przenosi się na kolejne osoby, szczególnie domowników.

Bakteryjne zapalenie mieszków włosowych

Bakteryjne zapalenie mieszków włosowych rozwija się na skutek zaczopowania porów skóry. W wyniku namnażania się bakterii dochodzi do rozwoju bolesnych grudek. W zaawansowanej postaci zapalenie przybiera charakter nawrotowy. W przypadku umiejscowienia zmian na skórze głowy dochodzi do wypadania włosów. 

Wyprysk pieniążkowaty

Wyprysk pieniążkowaty to zapalenie skóry o niejasnej etiologii, ale według ekspertów może mieć związek z odpowiedzią alergiczną na aktywność gronkowców i paciorkowców na powierzchni skóry. Wyprysk pieniążkowaty ma postać wykwitów o kształcie pieniążków. Zmieniona skóra wyglądem przypomina atak atopowego zapalenia – jest zaczerwieniona, nadmiernie się łuszczy i silnie swędzi. 

Jak rozpoznać bakteryjne zapalenie skóry?

Bakteryjne zapalenie skóry ma różnorodny przebieg. Rodzaj i nasilenie objawów zależą od tego, jaki patogen wywołał zakażenie. Jakie zmiany skórne powinny wywołać podejrzenie bakteryjnego zapalenia skóry? Do najbardziej charakterystycznych objawów należą m.in.: rumień, wysypka (krostkowa, grudkowa), silny świąd lub pieczenie, nadmierne złuszczanie się skóry. Sygnałem alarmującym, który powinien skłonić Cię do wizyty u lekarza, jest utrzymywanie się objawów przez kilka dni, nasilenie dolegliwości, gorączka. Infekcja bakteryjna skóry nie musi ograniczać się do jednego miejsca na ciele, ale może przybrać wędrujący charakter zmian skórnych. 

Jak diagnozować bakteryjne zapalenie skóry?

Diagnostyka bakteryjnego zapalenia skóry na początkowym etapie opiera się na ocenie zmian skórnych i ich lokalizacji. W przypadku podejrzenia bakteryjnego zapalenia skóry niezbędne jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych. Analiza krwi uwzględnia pełną morfologię, posiew krwi, CRP, pomiar stężenia prokalcytoniny. Badania krwi są niezbędne w ocenie, czy doszło do ogólnoustrojowego zakażenia bakteryjnego. Kluczowe w rozpoznaniu rodzaju patogenu, który wywołał zakażenie, jest wymaz skórny pobrany z miejsca objętego stanem zapalnym. 

Do jakiego lekarza z objawami infekcji skóry?

W przypadku objawów wskazujących na bakteryjne zapalenie skóry powinieneś zasięgnąć konsultacji u lekarza rodzinnego lub dermatologa. 

Czy bakteryjne zapalenie skóry może być niebezpieczne?

Bakteryjne zapalenie skóry wywołują najczęściej gronkowce i paciorkowce. Nawet w przypadku potencjalnie niegroźnego, miejscowego stanu zapalnego mogą prowadzić do powstania nieestetycznych blizn na skórze. Jeśli dostaną się do krwiobiegu, poważnie zwiększają ryzyko infekcji ogólnoustrojowej obarczonej ryzykiem powikłań. Nigdy nie bagatelizuj objawów infekcji skórnej. Pamiętaj, że unieszkodliwienie patogenów jest możliwe tylko przy zastosowaniu specjalnych środków farmakologicznych przepisanych przez lekarza. Zaniedbanie zakażenia bakteryjnego skóry może skutkować koniecznością interwencji chirurgicznej, np. w przypadku zakażenia organów lub jam ciała.

 

Autor: Emilia Kruszewska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

  1. M. Stasiak i in., Zakażenia skóry i tkanek miękkich złożony i aktualny problem diagnostyczny i terapeutyczny lekarza każdej specjalności medycznej, „Forum Medycyny Rodzinnej”, 2012, 6(4), s.191–200.
  2. M. Millan, J. Mijas, Atopowe zapalenie skóry patomechanizm, diagnostyka, postępowanie lecznicze, profilaktyka, „Nowa Pediatria”, 2017, 21(4), s.114–122.
  3. A. Czajkowska, J. B. Węgłowska, K. Cygan, Nadżerkowe, krostkowe zapalenie skóry głowy, „Przegląd Dermatologiczny”, 2015, 102, s.535–538.
Oceń artykuł

O Autorach