Beta-HCG – test, wyniki. Kiedy zrobić badanie?

Dowiedz się, czym jest badanie beta-HCG i kiedy się je wykonuje. Sprawdź, jakie są normy stężenia gonadotropiny kosmówkowej w surowicy krwi i co może wywnioskować lekarz, dysponując wynikiem tego badania.

Test beta-HCG – co to za badanie?

Badanie beta-HCG, czyli oznaczenie stężenia ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej w surowicy krwi, jest wykonywane z próbki krwi żylnej. Do pomiaru nie trzeba się przygotowywać ani pozostawać na czczo. Można go wykonać o dowolnej porze dnia. Czym jest HCG? Gonadotropina kosmówkowa to hormon białkowy, w warunkach prawidłowej ciąży wytwarzany przez zarodek, a następnie przez łożysko. Ma kluczowe znaczenie dla podtrzymywania ciąży poprzez utrzymywanie funkcji ciałka żółtego, odpowiedzialnego za produkcję progesteronu. Hormon beta-HCG jest też produkowany w przebiegu niektórych nowotworów złośliwych, występujących zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.

U kogo wykonać badanie beta-HCG?

Badanie beta-HCG służy do:

potwierdzenia lub wykluczenia ciąży – oznaczenie gonadotropiny kosmówkowej powinno być wykonane najwcześniej w dniu spodziewanej miesiączki. Wykonanie badania wcześniej może skutkować wynikiem fałszywie ujemnym (niskim stężeniem beta-HCG mimo ciąży);
oceny rozwoju ciąży – stężenie beta-HCG przez pierwsze 10 tygodni ciąży ulega podwojeniu co około 48–72 h, następnie osiąga najwyższe stężenie około 11. tygodnia ciąży i stopniowo maleje w drugim i w trzecim trymestrze. Nieprawidłowy wzrost poziomu gonadotropiny kosmówkowej w pierwszym trymestrze sugeruje ciążę pozamaciczną lub obecność wad wrodzonych u płodu. Warto wspomnieć, że nieproporcjonalnie duży wzrost beta-HCG w pierwszych tygodniach ciąży może nie stanowić nieprawidłowości, ale świadczyć o ciąży mnogiej;
oceny ryzyka wystąpienia wad genetycznych płodu w badaniach przesiewowych;
diagnostyki nowotworów, głównie jajnika i jąder: nasieniaka, rozrodczaka, potworniaka, raka zarodkowego, raka kosmówki;
oceny chorób trofoblastu.

Podwyższone stężenie beta-HCG – przyczyny

Najczęstszą przyczyną wysokiego stężenia beta-HCG jest ciąża. W przypadku stwierdzenia u kobiety wysokiego beta-HCG konieczna jest konsultacja ginekologiczna oraz wykonanie przezpochwowego badania USG, które pozwoli potwierdzić lub wykluczyć ciążę, a także ocenić miejsce zagnieżdżenia się zarodka (USG umożliwia stwierdzenie ciąży pozamacicznej, która stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia matki).

Wysokie beta-HCG u mężczyzny lub kobiety, u której wykluczono ciążę, może wskazywać na obecność nowotworu produkującego gonadotropinę kosmówkową. Wymaga to pilnego pogłębienia diagnostyki i wykonania badań obrazowych (USG, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego).

Przyczyny obniżonego stężenia beta-HCG w ciąży

O czym może świadczyć niskie beta-HCG w ciąży? Brak prawidłowego wzrostu beta-HCG (podwajania wartości co 48–72 h w pierwszych tygodniach od zapłodnienia) sugeruje ciążę pozamaciczną i wymaga pilnej diagnostyki. Nagły spadek stężenia w porównaniu do badań poprzednich może oznaczać poronienie.

Jakiekolwiek niepokojące zmiany w poziomie gonadotropiny kosmówkowej powinny być sygnałem do natychmiastowego skontaktowania się z lekarzem ginekologiem i wykonania dodatkowych badań.

A: lek. Agnieszka Żędzian