Białko w moczu w ciąży może oznaczać problemy zdrowotne. Jego śladowe ilości mogą wskazywać na infekcję, stres lub zbyt duży wysiłek fizyczny. Jeśli białko w moczu znacznie przekracza normę, jest to prawdopodobnie objaw zatrucia ciążowego.
Kobiety w ciąży powinny wykonywać badanie ogólne moczu regularnie, najlepiej raz w miesiącu. Występowanie białka w moczu w ciąży jest powszechnym zjawiskiem i dotyczy około 70% kobiet. Jego śladowe ilości nie powinny niepokoić, jednak przekroczona norma może wskazywać na poważniejsze schorzenie.
Badania ogólne moczu w ciąży
Badanie moczu w ciąży daje bardzo dużo informacji na temat stanu zdrowia ciężarnej kobiety. Polega na pobraniu niewielkiej ilości moczu do pojemnika zakupionego w aptece i dostarczeniu próbki do laboratorium. Ocenie podlega barwa moczu, jego przejrzystość, ciężar oraz pH. W próbce bada się obecność krwi, glukozy, ciał ketonowych, drobnoustrojów, a także białka.
Badanie moczu w ciąży jest obowiązkowe i należy je wykonywać raz w miesiącu, o ile nie występują niepokojące objawy. Jeśli kobieta odczuwa ból podbrzusza, ból w okolicy nerek, pieczenie podczas oddawania moczu lub bolesne parcie, powinna wykonywać badanie częściej. Próbkę moczu należy pobrać z samego rana, zaraz po przebudzeniu.
Białko w moczu w ciąży – normy
Badanie ogólne moczu w ciąży jest jednym z podstawowych i obowiązkowych badań, które powinna wykonywać każda przyszła matka. Badanie pomaga wykrywać takie schorzenia, jak: cukrzyca, infekcja układu moczowego, choroby nerek lub rzucawka, której jednym z objawów jest obecność białka w moczu.
Białko w moczu nie zawsze stanowi zagrożenie dla matki i dziecka. Jego niewielka ilość nie oznacza stanu patologicznego. W ciąży może być lekko podwyższone i wynosić nawet do 250 mg. Mają na to wpływ takie czynniki, jak: wysiłek fizyczny, stres, wysokobiałkowa dieta.
Norma białka w moczu w ciąży:
- < 150 mg na dobę – stan prawidłowy,
- 150–250 mg na dobę – białkomocz fizjologiczny,
- > 300 mg na dobę – wynik nieprawidłowy.
Bez względu na wyniki każde badanie powinno być omówione z lekarzem prowadzącym ciążę.
Białko w moczu w ciąży – przyczyny i objawy
Białko w moczu może być związane ze zbyt dużym wysiłkiem fizycznym oraz ze zbyt długotrwałym przebywaniem na zimnym powietrzu. Jego występowanie związane jest także ze schorzeniami, takimi jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, infekcje pochwy.
Białko w moczu bardzo często przebiega bezobjawowo, szczególnie jeśli norma jest niewiele przekroczona. Jego wysoki poziom natomiast wiąże się z zatrzymaniem wody w organizmie, opuchlizną i obrzękiem twarzy, spuchniętymi kończynami i wzrostem wagi. Do innych objawów należą: wysokie ciśnienie krwi, ból oraz charakterystyczna piana podczas oddawania moczu.
Białko w moczu w ciąży może zwiastować poważniejszy problem, np. zatrucie ciążowe, zwane gestozą. Na gestozę częściej narażone są kobiety, które zachodzą w ciążę po 35. roku życia lub dla których jest to pierwsze dziecko. Wyróżnia się 2 rodzaje zatrucia ciążowego: wczesne i późne. Zakażenie wczesne pojawia się w 1. trymestrze ciąży i spowodowane jest zmianami hormonalnymi. Objawia się nudnościami i częstymi wymiotami. Zjawisko nie jest niebezpieczne, ale czasami występuje konieczność przyjmowania elektrolitów.
Zakażenie późne pojawia się po 20. tygodniu i jest dużo poważniejsze. Jego objawy to białkomocz oraz stan przedrzucawkowy (ciśnienie powyżej 140/90) lub rzucawkowy (ciśnienie 140/90 oraz drgawki). W takim wypadku konieczna jest hospitalizacja, ponieważ grozi to zarówno zdrowiu kobiety, jak i zdrowiu i życiu dziecka.
Białkomocz w ciąży – leczenie
Ponieważ w ciąży białko w moczu może wskazywać na różne schorzenia, leczenie jest dostosowane do ścisłych zaleceń lekarza. Znaczny białkomocz może świadczyć o zakażeniu dróg moczowych lub o chorobie nerek. Wówczas wdraża się bezpieczną dla kobiety w ciąży antybiotykoterapię lub inne leczenie. Najczęściej stosowanymi lekami są amoksycylina oraz fosfomycyna. Po zakończonej kuracji kobieta powinna wykonać kolejny posiew moczu, aby upewnić się, że wszystkie drobnoustroje zostały zwalczone.
Jeśli białko w moczu jest mocno przekroczone, lekarz wykona badania w kierunku nadciśnienia lub choroby serca, cukrzycy, choroby nowotworowej lub silnego zatrucia. Ze względu na różnorodność schorzeń występujących przy białkomoczu najważniejsza jest w tym wypadku opinia lekarska i dalsza diagnostyka, a następnie odpowiednie leczenie.
Profilaktyka zakażeń dróg moczowych w ciąży
Jeśli wartość białka w moczu w ciąży przekracza 300 mg, należy wdrożyć odpowiednie leczenie. Wszystko zależy od przyczyny nieprawidłowych wyników badań. Jeśli białkomocz jest spowodowany infekcją dróg moczowych, lekarz zleca antybiotykoterapię bezpieczną dla dziecka. Jeśli stan jest poważniejszy, kobieta wymaga dalszej diagnostyki, a nawet hospitalizacji.
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia zakażeń dróg moczowych w ciąży, należy:
- pić odpowiednią ilość płynów w ciągu doby (minimum 1,5 litra),
- po pojawieniu się potrzeby natychmiast oddać mocz (nie można przetrzymywać moczu w pęcherzu),
- oddawać mocz po stosunku seksualnym,
- podcierać się w kierunku od przodu do tyłu, by zapobiec przemieszczaniu bakterii z okolic odbytu,
- dbać o higienę okolic intymnych,
- unikać kąpieli w wannie.
By zapobiec zakażeniom dróg moczowych, warto również ubierać się stosownie do pogody – latem się nie przegrzewać, a w chłodniejsze dni nie marznąć. Należy także zwrócić uwagę na dietę – zrezygnować z soli, żywności wysokoprzetworzonej lub konserwowanej.
Autor: Marta Skrzypek
Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian
Bibliografia
- G.H. Bręborowicz, Sytuacje kliniczne w położnictwie, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2022.
- A. Kordek, A. Torbe, Zakażenia w ciąży i okołoporodowe. Postępowanie z matką i noworodkiem, Wydawnictwo Medical Tribune, Warszawa 2017.
- A.M. Bień, Opieka nad kobietą ciężarną, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2009.
