Błonnik pokarmowy w diecie − dlaczego jest ważny?

Błonnik pokarmowy to substancja roślinna, która choć nie jest wchłaniana przez organizm człowieka, to jednak ma korzystny wpływ na jego funkcjonowanie. Niedobór błonnika w codziennej diecie może prowadzić do problemów z trawieniem i wypróżnianiem. Sprawdź, dlaczego warto dbać o odpowiednią podaż błonnika.

Co to jest błonnik pokarmowy?

Błonnik to składnik roślinny − włókno pokarmowe, które nie jest trawione w układzie pokarmowym człowieka. Substancja ta, sama w sobie nie dostarcza organizmowi witamin ani składników odżywczych, jednak jej brak może spowodować szereg nieprzyjemnych i niebezpiecznych dla zdrowia dolegliwości.

Błonnik pokarmowy jest składnikiem pożywienia − w największych ilościach występuje w produktach pełnoziarnistych, owocach, warzywach oraz niektórych pestkach i nasionach. Jego głównym zadaniem jest wspomaganie pracy jelit, co prowadzi do regularnych, bezbolesnych wypróżnień. Dodatkowo oczyszcza jelita z toksyn i resztek niestrawionych pokarmów.

Włókno pokarmowe dzieli się na błonnik rozpuszczalny w wodzie i nierozpuszczalny. W pierwszym przypadku, skład stanowią gumy oraz pektyny. Zapewnia on uczucie sytości, poprzez przedłużenie pozostawania pokarmu w żołądku. Z kolei błonnik nierozpuszczalny zbudowany jest z celuloz, lignin oraz hemiceluloz. Przyspiesza on pracę jelit, poprawia wchłanianie wody i zwiększa objętość oraz plastyczność stolca. Dzięki temu, wydalanie jest dużo łatwiejsze, regularne i nie wymaga wielkiego wysiłku.

Błonnik − w jakiej ilości należy go spożywać?

Nie ulega wątpliwości, że dieta bogata w błonnik jest zdrowa, jednak nie należy przesadzać z ilością tego włókna w pokarmach. Ile błonnika należy spożywać każdego dnia? Według Światowej Organizacji Zdrowia dobowe spożycie błonnika nie powinno być mniejsze niż 20 g, ani większe, niż 40 g. Jeśli utrzymasz ten poziom, unikniesz wielu zaburzeń i dolegliwości, związanych zarówno z niedoborem, jak i nadmiarem błonnika w organizmie.

Właściwości błonnika

Błonnik, poza wspomnianymi wcześniej właściwościami, posiada także wiele innych funkcji, równie ważnych dla zdrowia. Wśród nich można wyróżnić:

ograniczenie wchłaniania cholesterolu, a tym samym zapobieganie chorobom układu sercowo – krążeniowego;
regulację poziomu cukru we krwi;
obniżanie ryzyka wystąpienia nowotworu – zwłaszcza żołądka, czy piersi;
pobudzenie wydzielanie soków trawiennych, co ułatwia proces trawienia;
korzystny wpływ na kondycję skóry, włosów i paznokci.

Pamiętaj, że mimo wszechstronnego dobroczynnego działania na organizm, nie można spożywać błonnika bez ograniczeń. Jeśli masz wątpliwości, ile tego składnika powinno znaleźć się w Twojej codziennej diecie, skonsultuj się z lekarzem rodzinnym lub dietetykiem.

W czym jest błonnik?

Żeby zadbać o odpowiednią podaż tego składnika, musisz wiedzieć, w czym znajduje się błonnik i jakie produkty warto wybierać. Dużą ilość błonnika pokarmowego znajdziesz w produktach pełnoziarnistych − pieczywie, kaszach, otrębach, w owocach i warzywach − głównie malinach, porzeczkach oraz bakłażanie i brukselce. Także siemię lniane oraz nasiona chia to naturalne źródła błonnika pokarmowego.

W ramach przekąski sięgaj po nasiona słonecznika, pestki dyni oraz suszone morele. Świadomość tego, w czym jest błonnik pozwoli regulować jego podaż w codziennej diecie tak, by nie doprowadzić zarówno do niedoboru, jak i do nadmiaru.

Niedobór błonnika − dolegliwości i badania

Dieta uboga w błonnik pokarmowy to najczęstsza przyczyna przewlekłych zaparć. Z kolei problemy z wypróżnianiem mogą prowadzić do rozwoju wielu chorób jelit, czy nawet miażdżycy, dlatego jeśli pojawią się u Ciebie długo trwające, bolesne zaparcia, koniecznie skontaktuj się z lekarzem. Specjalista przeprowadzi z Tobą wywiad medyczny, być może konieczne okaże się też badanie fizykalne oraz diagnostyka laboratoryjna. Badania krwi, przydatne w ustaleniu przyczyny zaparć, to morfologia, OB., oznaczenie poziomu glukozy, próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, BIL, GGTP), mocznik i kreatynina.

Pamiętaj, że im szybciej lekarz stwierdzi przyczynę zaparć, tym wcześniej będzie możliwe podjęcie odpowiednich działań, by im zapobiec – niezależnie od tego, czy ich powodem jest niedobór błonnika, czy inny problem zdrowotny.

Do czego prowadzi nadmiar błonnika?

Nadmiar błonnika w diecie również może powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Pojawiają się zaparcia, biegunki, wzdęcia oraz bóle brzucha. Zbyt duża ilość błonnika prowadzi do zaburzeń wchłaniania wapnia, żelaza, cynku, tłuszczów oraz witamin.

Szczególnie powinni uważać pacjenci z zapaleniem trzustki i jelit, ponieważ w ich przypadku nadmiar błonnika może być bardzo niebezpieczny dla zdrowia.

Rola błonnika w diecie jest nieoceniona, jednak należy zachować umiar w jego spożywaniu. Jeśli odczuwasz niepokojące dolegliwości ze strony układu pokarmowego lub masz problem z zaparciami, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Po wykonaniu niezbędnych badań, zdiagnozuje on przyczynę schorzenia. Badania krwi wykonasz w laboratoriach Diagnostyki na terenie całego kraju.

Bibliografia: