Bogate źródła cynku

Cynk jest jednym z najważniejszych pierwiastków, który odpowiada za nasze zdrowie i kondycję. Wspiera niemal wszystkie układy. Dzięki niemu rany szybciej się goją, organizm się regeneruje, a my mamy dużo siły do działania. Zobacz, które produkty są bogate w cynk.

Właściwości cynku

Cynk, choć jest pierwiastkiem śladowym, ma podstawowe znaczenie w budowie odporności. Uważa się, że jest drugim po żelazie najważniejszym mikroelementem. Stanowi składnik ponad 300 enzymów w naszym ciele. Jeśli go zabraknie, funkcja tych enzymów zostanie upośledzona, co negatywnie wpłynie na zdrowie i kondycję. Podstawą prawidłowej odporności są utrzymane w dobrej formie błony komórkowe – za co odpowiada cynk w połączeniu z cholesterolem. Innymi słowy, cynk zapewnia integralność naszych komórek. Jeśli ta integralność jest zaburzona, cierpi na tym cały organizm. Najwięcej cynku, bo aż 50 proc., magazynowane jest w mięśniach, jednak jego największe stężenie znajduje się we włosach.

Cynk jest niezbędny już od momentu poczęcia, gdyż odpowiada za prawidłowy wzrost, rozwój kości i wagę. Ma kluczowe znaczenie w przypadku mężczyzn, gdyż chroni przed przerostem prostaty. U kobiet natomiast łagodzi objawy napięcia przedmiesiączkowego i reguluje cykl menstruacyjny. Pozytywnie działa na płodność, ponieważ utrzymuje prawidłowy poziom libido. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że dzięki cynkowi możemy odczuwać smaki i zapachy. Odpowiada on także za ekspresję genów, odpowiednią kurczliwość mięśni, uczestniczy w produkcji insuliny, a także dba o naszą intelektualną sprawność. To jednak nie wszystkie zadania cynku. Bierze on także udział w procesie remineralizacji kości i regeneracji tkanek, a także działa bakteriostatycznie i przeciwzapalnie, dzięki czemu jest doskonałym orężem w walce m.in. z przeziębieniem. Udowodniono, że cynk poprawia natlenienie krwi, jakość oddychania oraz napowietrzenie płuc.

Odpowiednia ilość cynku w organizmie wpływa na kondycję skóry, włosów i paznokci, dzięki czemu możemy cieszyć się zdrowym wyglądem. Przyda się także osobom cierpiącym z powodu nieprzyjemnego zapachu z ust. Cynk zawarty w tabletkach do ssania wchodzi w reakcję ze związkami siarki i dzięki temu neutralizuje nieświeży oddech. Zobacz, za co jeszcze odpowiada cynk i czym grozi jego niedobór lub nadmiar.

Prawidłowa ilość cynku w organizmie

Aby cynk mógł spełniać swoją funkcję, musi być w odpowiedniej ilości. Prawidłowe stężenie u dorosłych powinno wynosić 11–18 µmol/l (70–120 µg/dl), natomiast u dzieci 11–24 µmol/l (70–160 µg/dl). Zarówno niedobór, jak i nadmiar cynku mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie, dlatego warto regularnie badać jego poziom. Badanie polega na pobraniu krwi i określeniu, ile jest w niej cynku. Zabieg nie jest drogi i trwa zaledwie kilka minut. 

O niedoborze cynku mogą świadczyć takie objawy, jak:

• pogorszenie stanu skóry, włosów i paznokci,
• zmiany skórne w postaci trądziku i podobne do łuszczycy, zajady, owrzodzenia,
• zaburzenia smaku i węchu,
• skłonności do rozstępów,
• długotrwałe gojenie się ran,
• zmęczenie,
• osłabienie,
• podatność na infekcje.

Niedobory cynku mogą prowadzić także do przedwczesnego starzenia się, anemii, a nawet do kurzej ślepoty. Prawidłowe stężenie cynku jest ważne zwłaszcza w przypadku dzieci. Niewystarczająca ilość tego pierwiastka może skutkować niskim wzrostem, reumatycznymi bólami, cukrzycą. Jeśli niedobór cynku u dziecka jest permanentny, w przyszłości mogą pojawić się u niego problemy z układem nerwowym. Niedobór cynku wpływa negatywnie na wytwarzanie przeciwciał, czyli najważniejszej broni do walki w naszym organizmie. Za niedobory tego składnika odpowiada nie tylko niewłaściwa dieta. Znaczenie mają także niektóre choroby układu pokarmowego, które upośledzają wchłanianie pierwiastka. Najbardziej narażone na niedobór cynku są kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, a także sportowcy – wynika to ze zwiększonego zapotrzebowania na tę substancję. W związku z tym, że większość cynku znajduje się w produktach zwierzęcych, o jego prawidłowy poziom powinni zadbać zwłaszcza wegetarianie i weganie.

Nadmiar cynku zdarza się stosunkowo rzadko, jednak jest on możliwy. Dzieje się tak, gdy przyjmiemy ponad 200 mg tego pierwiastka. Nie chodzi tu o zjedzenie dużej ilości produktów bogatych w cynk, ale o warzywa i owoce opryskane preparatami cynkowymi lub nieprzemyślane stosowanie suplementów. Przedawkowanie cynku poznasz po:

• bólu brzucha,
• nudnościach,
• wymiotach,
• biegunce,
• braku apetytu,
• bólu głowy.

Nadmiar cynku wydalany jest naturalnie z moczem. Pamiętaj też, że aby uniknąć przedawkowania tego pierwiastka, trzeba dokładnie myć warzywa i owoce przed spożyciem.

Produkty bogate w cynk

Cynk jest jednym z najbardziej antywirusowych pierwiastków, które możemy pozyskać z diety. Aby zadbać o jego prawidłowe stężenie w organizmie, należy spożywać bogate w niego produkty. Są to głównie pokarmy pochodzenia zwierzęcego, jednak niektóre rośliny też go zawierają. Należą do nich m.in.:

• podroby,
• ryby i owoce morza,
• mięso,
• jaja,
• warzywa strączkowe,
• pestki dyni i słonecznika,
• migdały,
• produkty pełnoziarniste,
• czosnek,
• cebula.

Wchłanialność cynku poprawia kwas cytrynowy, natomiast ograniczają ją m.in. produkty z dużą zawartością wapnia, błonnik pokarmowy lub szczawiany. Pamiętaj o tym, łącząc produkty spożywcze.

W trosce o zdrowie i kondycję nie można zapominać o odpowiednim trybie życia. Papierosy, alkohol i inne używki oraz brak ruchu powodują zaburzenia w procesie przyswajania pierwiastków, witamin i minerałów. Jeśli zadbasz o prawidłowy poziom cynku we krwi, organizm z pewnością Ci za to podziękuje.

Autor: Agata Muchowska

Bibliografia:

1. R. Matt, Niewidzialna obrona. Przełomowe odkrycia dotyczące układu immunologicznego, tłum. J. Sawicka, Muza, Warszawa 2019.
2. U. Gröber, K. Kisters, Cynk i witamina C: połączenie sił w walce z przeziębieniem, MedPharm Polska, Wrocław 2015.
3. L. Rink, Zinc in human health, IOS Press, Amsterdam 2011.
4. I. Jackowski, Pierwiastki w środowisku i medycynie, Instytut Naukowo-Wydawniczy Spatium, Radom 2012.
5. J. Oleszkiewicz, Pierwiastki i witaminy przez całe życie. W trosce o odporność organizmu, Prestiż, Szczecin 2014.

Oceń artykuł