Ból pod prawym żebrem – co oznacza? Jakie badania wykonać?

Ból pod prawym żebrem sygnalizuje różnorodne problemy zdrowotne. Jego charakter, intensywność i towarzyszące objawy mogą wskazywać na konkretne schorzenia narządów znajdujących się w tej okolicy. Przyjrzyjmy się bliżej przyczynom bólu pod żebrem, metodom diagnostycznym oraz potencjalnym sposobom leczenia.

Co jest najczęstszą przyczyną bólu pod prawym żebrem?

Jedną z najczęstszych przyczyn bólu pod prawym żebrem są problemy z pęcherzykiem żółciowym. Kamica żółciowa, czyli obecność kamieni w pęcherzyku, może prowadzić do ostrych ataków bólu, zwanych kolką żółciową. Ból ten ma zwykle charakter napadowy, jest bardzo intensywny i promieniuje do pleców lub prawej łopatki. 

Zapalenie pęcherzyka żółciowego to kolejne schorzenie, które może wywoływać ból w prawym podżebrzu. Oprócz bólu pacjenci często zgłaszają gorączkę, nudności i wymioty. Dolegliwości te zwykle nasilają się po spożyciu tłustych posiłków.

Wątroba również bywa źródłem bólu pod prawym żebrem. Zapalenie organu, zarówno wirusowe jak i alkoholowe, może prowadzić do jego powiększenia i uczucia dyskomfortu lub bólu w prawym podżebrzu.

Stłuszczenie wątroby, coraz częściej diagnozowane w krajach rozwiniętych, może objawiać się bólem lub uczuciem ciężkości pod prawym żebrem. W zaawansowanych stadiach choroby wątroby, takich jak marskość, ból jest bardziej intensywny i towarzyszą mu inne objawy, np. żółtaczka czy wodobrzusze.

Zapalenie trzustki, zarówno ostre jak i przewlekłe, może być przyczyną silnego bólu w nadbrzuszu, który często promieniuje do pleców. Ból ten zwykle nasila się po posiłkach i towarzyszą mu nudności, wymioty oraz gorączka.

Zespół jelita drażliwego (IBS) to częsta przyczyna bólu brzucha, który może być zlokalizowany również w okolicy prawego podżebrza. Charakterystyczne dla IBS są zmiany w rytmie wypróżnień – naprzemienne biegunki i zaparcia oraz wzdęcia.

Przeczytaj także: https://badaniakrwi.pl/kamica-pecherzyka-zolciowego-objawy-diagnostyka-i-metody-leczenia/

Zapalenie wyrostka robaczkowego, choć typowo objawia się bólem w prawym dole biodrowym, w początkowej fazie może dawać dolegliwości w okolicy prawego podżebrza.

Kamica nerkowa może objawiać się ostrym, kolkowym bólem, który promieniuje od pleców do podbrzusza. Choć anatomicznie nerki leżą niżej, ból związany z kamicą bywa odczuwany w okolicy podżebrza.

Zapalenie płuc, szczególnie dotyczące dolnego płata prawego płuca, może objawiać się bólem w prawym podżebrzu, który nasila się przy głębokim oddychaniu. Podobnie zdarza się, że zapalenie opłucnej daje ostry ból w tej okolicy.

Choć rzadko, niektóre choroby serca objawiają się bólem promieniującym do prawego podżebrza. Dotyczy to szczególnie przypadków zawału prawej komory serca.

Aż wreszcie urazy żeber, mięśni międzyżebrowych czy przepony mogą być przyczyną bólu w okolicy prawego podżebrza. Podobnie stany zapalne tych struktur, jak na przykład zapalenie chrząstek żebrowych, prowadzą do dolegliwości bólowych.

Diagnostyka bólu pod prawym żebrem

Pierwszym i niezwykle istotnym krokiem w diagnostyce jest dokładny wywiad lekarski. Lekarz pyta pacjenta o charakter bólu (ostry, tępy, kolkowy), jego lokalizację i ewentualne promieniowanie, czynniki nasilające i łagodzące ból, a także o towarzyszące objawy, takie jak nudności, wymioty, gorączkę czy zmiany w rytmie wypróżnień. Ważne są informacje dotyczące historii medycznej pacjenta, przebytych chorób, stosowanych leków, a także stylu życia, w tym diety i spożycia alkoholu. Te informacje pomagają lekarzowi zawęzić listę potencjalnych przyczyn dolegliwości.

Kolejnym etapem jest badanie fizykalne. Lekarz przeprowadza palpację (badanie dotykiem) okolicy prawego podżebrza, ocenia bolesność, napięcie mięśniowe i ewentualne powiększenie narządów. Osłuchiwanie jamy brzusznej pozwala ocenić perystaltykę jelit, a opukiwanie może dostarczyć informacji o ewentualnym powiększeniu wątroby lub obecności płynu w jamie otrzewnej.

Sprawdź także: https://badaniakrwi.pl/jakie-sa-przyczyny-twardego-brzucha/

Nieodzownym elementem diagnostyki bólu pod prawym żebrem są badania krwi. Najczęściej zlecane to:

• morfologia krwi – może wskazywać na obecność stanu zapalnego lub anemii,
• próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, GGTP, bilirubina) – oceniają funkcję wątroby i dróg żółciowych,
• lipaza i amylaza – enzymy trzustkowe, których podwyższony poziom może wskazywać na zapalenie trzustki,
• CRP (białko C-reaktywne) – marker stanu zapalnego,
• badanie moczu – może wykazać obecność krwi lub bakterii w moczu.

Badania obrazowe pozwalają na dokładną ocenę struktur anatomicznych w okolicy prawego podżebrza. Do najczęściej stosowanych należą:

• USG jamy brzusznej,
• tomografia komputerowa jamy brzusznej, przydatna w diagnostyce guzów, stanów zapalnych i urazów,
• rezonans magnetyczny,
• cholangiografia rezonansu magnetycznego.

W niektórych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie badań endoskopowych. Mowa tu o gastroskopii, kolonoskopii i endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej (ERCP). W zależności od podejrzewanej przyczyny bólu lekarz może zleca dodatkowe badania, takie jak EKG i badania kardiologiczne, RTG klatki piersiowej, badania czynnościowe przewodu pokarmowego.

Kiedy ból pod prawym żebrem wymaga natychmiastowej pomocy medycznej?

Choć nie każdy przypadek bólu pod prawym żebrem jest stanem nagłym, istnieją sytuacje, w których konieczne okazuje się szybkie zasięgnięcie pomocy medycznej. Z pewnością interwencji wymaga ból silny i nagły. Może być to objaw ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego, zapalenia trzustki, perforacji wrzodu lub nawet zawału mięśnia sercowego.

Jeśli bólowi towarzyszy gorączka, sugeruje to infekcję, np. zapalenie pęcherzyka żółciowego, zapalenie wyrostka robaczkowego czy ropień wątroby. Te stany wymagają szybkiej diagnostyki i leczenia, często z użyciem antybiotyków.

Jeśli bólowi towarzyszy zażółcenie skóry i białkówek oczu, może to wskazywać na poważne problemy z wątrobą lub drogami żółciowymi. Żółtaczka w połączeniu z bólem bywa objawem kamicy żółciowej z zablokowaniem przewodu żółciowego wspólnego, zapalenia wątroby lub nawet nowotworu dróg żółciowych.

Ból pod prawym żebrem, któremu towarzyszą problemy z oddychaniem, sugeruje zapalenie płuc, zatorowość płucną lub inne poważne schorzenia układu oddechowego. Taka kombinacja objawów zawsze wymaga pilnej oceny lekarskiej.

Intensywny ból połączony z uporczywymi wymiotami lub biegunką może prowadzić do odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych. Bywa objawem ostrego zapalenia żołądka i jelit, czy nawet niedrożności jelit.

Jeśli bólowi towarzyszą objawy wstrząsu, takie jak bladość, zimne poty, przyspieszony puls i spadek ciśnienia krwi, może to wskazywać na stan zagrożenia życia, na przykład na pęknięcie tętniaka aorty brzusznej.

Kobiety w ciąży doświadczające silnego bólu pod prawym żebrem powinny niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Może to być objaw stanu przedrzucawkowego lub innych powikłań ciąży, wymagających natychmiastowej interwencji.

Jeśli ból pod prawym żebrem pojawił się po urazie, zwłaszcza jeśli towarzyszą mu osłabienie, zawroty głowy lub utrata przytomności, może to wskazywać na wewnętrzne obrażenia wymagające pilnej pomocy medycznej.

Ból połączony z krwawieniem z przewodu pokarmowego (krwawe wymioty lub czarny, smolisty stolec) kieruje uwagę na poważne schorzenia, takie jak wrzody trawienne lub nowotwory, i wymaga natychmiastowej oceny lekarskiej.

Opracowanie: Katarzyna Grzyś-Kurka

Bibliografia

1. A. Szyszkowska, E. Żukowska i in., Ostry zespół wieńcowy a epidemia COVID-19 – przypadek 85-letniej pacjentki ze świeżym zawałem ściany dolnej, „Kardiologia Inwazyjna” 2020, nr 15(2), s. 98–102.
2. A. Przybyła, M. Nowak i in., Wybrane choroby pasożytnicze wątroby, „Hepatologia” 2014, nr 14, s. 115–122.
3. A. Kaczka, E. Małecka-Panas, Bóle brzucha, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2011, nr 7 (1), s. 9–16.

Oceń artykuł