Spis treści:
Krosta na języku to grudkowa zmiana wywołująca dyskomfort. Najczęściej ma niewielkie rozmiary i w zależności od przyczyn różne zabarwienie. Boląca krosta na języku z reguły powstaje na skutek nieprawidłowej higieny jamy ustnej lub łagodnej infekcji bakteryjnej. W większości przypadków zmiana znika samoistnie po kilku dniach. U niektórych osób krosty na języku mają jednak charakter przewlekły. Taki stan wymaga diagnostyki i znalezienia przyczyny.
Krosta na języku – rodzaje i przyczyny zmian
Krosta na języku to niewielka grudkowa zmiana, która powoduje dyskomfort i ból. W zależności od przyczyny może mieć charakter epizodyczny i pojawić się w postaci pojedynczej zmiany. Może mieć też charakter nawrotowy i występować w licznych ilościach. Ze względu na czynnik sprawczy wyróżnia się różne zabarwienie krost.
Biała krosta na języku
Biała krosta na języku to właściwie czerwona grudka, którą pokrywa biały nalot. Zmiana najczęściej jest aftą lub pleśniawką. Grudki powstają na skutek zakażenia drożdżakiem z grupy Candida. Sprzyjają temu m.in. nieprawidłowa higiena jamy ustnej, nieleczona próchnica lub parodontoza. Afty rozwijają się również na skutek niedoborów witaminowych i mineralnych. Pojawieniu się aft sprzyjają nieprawidłowa higiena jamy ustnej i kontakt z brudnymi rękoma lub pokarmem. Białe krostki na języku u dziecka mogą oznaczać stan zapalny migdałków podniebiennych. Zmiany grudkowe poza powierzchnią języka mogą umiejscawiać się również na dziąsłach i błonach śluzowych jamy ustnej, np. na ścianie gardła. W takiej postaci są bolesne i nie znikają szybko. Najczęściej mają epizodyczny charakter, jednak u niektórych osób mogą mieć tendencję do częstego nawracania.
Żółta krosta na języku
Żółta krosta na języku to niewielka zmiana, której towarzyszy pokrywający język biało-szary nalot. Oprócz zmian występują: nieprzyjemny zapach z ust, zgaga, bóle brzucha i nudności. Objawy te świadczą o zaburzeniach pracy układu pokarmowego. Często występują w przebiegu refluksu żołądkowo-przełykowego lub w chorobie wrzodowej żołądka. Liczne żółte krosty na języku i nalot mogą także wskazywać na zakażenie grzybicze jamy ustnej.
Czerwona krosta na języku
Niewielka grudka o czerwonym zabarwieniu najczęściej wskazuje na łagodną infekcję wirusową. Dochodzi do niej na skutek kontaktu ust z brudnymi rękoma, przedmiotami lub pokarmem. W takim przypadku pojedyncza zmiana umiejscawia się na czubku języka, jego przedniej części lub pod językiem. Oprócz niej nie występują żadne inne dolegliwości. Krostka wirusowa utrzymuje się od kilku do kilkunastu godzin i znika samoistnie. Podobna zmiana może pojawić się również u alergików w reakcji na pokarm. Czerwona krosta na języku powstaje także na skutek oparzenia lub przypadkowego ugryzienia języka i uszkodzenia mechanicznego.
Natomiast w przypadku wielu krost o czerwonym zabarwieniu, które pokrywają język i błony śluzowe jamy ustnej, istnieje podejrzenie choroby ogólnoustrojowej. Wtedy możemy mieć do czynienia z cukrzycą, zespołem jelita drażliwego, chorobami zapalnymi jelit, półpaścem, zapaleniem ślinianek czy grzybicą jamy ustnej. Krostom rozwijającym się z powodu chorób towarzyszą też objawy ogólnoustrojowe, np. nudności, utrata masy ciała, gorączka, zimne poty, biegunki lub zaparcia, bóle brzucha.
Jeśli krosta na języku ma postać dużego wrzodu, który rozwinął się w krótkim czasie po stosunku seksualnym, najpewniej mamy do czynienia z chorobą weneryczną, np. kiłą.
Przewlekłe wrzodziejące zapalenie jamy ustnej
Przewlekłe wrzodziejące zapalenie jamy ustnej to choroba rzadko występująca. Częściej dotyka kobiet. Zmiany schorzenia lokalizują się głównie na języku, rzadziej są obserwowane na błonach śluzowych jamy ustnej (policzkach i dziąsłach). Przewlekłe wrzodziejące zapalenie jamy ustnej przebiega pod wieloma postaciami. W łagodnym typie na języku pojawiają się pęcherze i krostki aftowe. W ostrej postaci choroby powierzchnię języka pokrywają liczne nadżerki i liszaj płaski. Zmianom towarzyszy również naciek zapalny.
Diagnostyka bolących krost na języku
Nawracające krosty na języku lub grudki występujące w dużych ilościach należy diagnozować. Badania mają na celu rozpoznanie patogenu odpowiedzialnego za infekcję. W tym celu należy wykonać pełną morfologię krwi i badanie wymazu z języka.
Wymaz z języka powinien być wykonany przed przyjęciem antybiotyków, najlepiej w ostrej fazie zakażenia. Umożliwi to dokładną identyfikację patogenu i dobranie celowanego leku, który skutecznie zahamuje aktywność bakterii. Na wymaz powinieneś zgłosić się w godzinach porannych. Aby analiza pobranego materiału była wiarygodna, przed badaniem nie myj zębów, nie płucz ust, a także nie przyjmuj żadnych leków. Osoby noszące protezy zębowe powinny powstrzymać się z ich założeniem do zakończenia badania.
Jak zapobiegać krostom na języku?
Chociaż krosty na języku mogą być objawem choroby, to najczęściej powstają jako skutek nieprawidłowej higieny. Ze względu na swoją brodawkowatą strukturę język jest organem ułatwiającym namnażanie się bakterii. Wilgotne i ciepłe środowisko jamy ustnej sprzyja ich kolonizacji i rozprzestrzenianiu się po organizmie. Następstwem działania bakterii są nieświeży oddech, próchnica, choroby przyzębia.
Profilaktyka zdrowia języka jest prosta i polega na codziennym oczyszczaniu z osadu. Niestety wiele osób higienę jamy ustnej kończy na szczotkowaniu zębów. Powinieneś jednak wiedzieć, że oczyszczanie zębów jest niewystarczające i nie uchroni przed rozwojem próchnicy, jeśli nie zadbasz o higienę języka. Do czyszczenia języka możesz użyć szczoteczki, którą myjesz zęby, lub specjalnej skrobaczki.
Profilaktyka zdrowia języka to również unikanie sytuacji wkładania do ust brudnych rąk i przedmiotów. Warto również zadbać o właściwą podaż witamin, szczególnie witaminy A i z grupy B.
Autor: Emilia Kruszewska
Bibliografia:
- D. Jałoza, M. Kamińska-Jałoza, Fitoterapia stanów zapalnych błony śluzowej jamy ustnej, „Herbalism”, 2015, 1(1), s.76–83.
- A. Bańka-Wrona i in., Przewlekłe wrzodziejące zapalenie jamy ustnej. Związek z liszajem płaskim, „Przegląd Dermatologiczny”, 2009, 96, s.400–405.
