Spis treści:
Na poziom cholesterolu całkowitego ma wpływ przede wszystkim styl życia. Nieprawidłowa dieta i brak aktywności fizycznej prowadzą do podwyższenia jego stężenia we krwi i szybkiego rozwoju miażdżycy, która grozi chorobami serca i układu sercowo-naczyniowego. Sprawdź, czym jest cholesterol i jaki powinien być jego poziom we krwi.
Cholesterol – co to jest?
Cholesterol jest substancją niezbędną do życia człowieka, wykonującą wiele istotnych zadań, zapewniających prawidłowe funkcjonowanie komórek. Cząsteczki cholesterolu wchodzą w skład błon komórkowych, są prekursorem podczas syntezy witaminy D w skórze, hormonów steroidowych i płciowych (m.in. kortyzolu, aldosteronu, testosteronu, estrogenów i progesteronu). Obecność cholesterolu w żółci wydzielanej do przewodu pokarmowego umożliwia wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E, K.
Z uwagi na swoją lipofilność (powinowactwo do tłuszczów; nie rozpuszcza się we krwi) cholesterol wymaga do transportu we krwi obecności lipoprotein. Wyróżniamy frakcje lipoprotein: HDL (tzw. dobry cholesterol), IDL, LDL (zły cholesterol), VLDL i chylomikrony. Badanie stężenia cholesterolu całkowitego, poszczególnych frakcji lipoprotein i trójglicerydów to tzw. lipidogram, służący do rozpoznawania dyslipidemii.
Przygotowanie do badania cholesterolu
Oznaczenie stężenia cholesterolu całkowitego wykonuje się w surowicy krwi żylnej, pobranej zwykle z żyły łokciowej. Do laboratorium należy zgłosić się w godzinach rannych na czczo (ostatni posiłek powinien być spożyty najpóźniej o godzinie 18 dnia poprzedniego). Zaleca się, aby nie modyfikować sposobu odżywiania na kilka dni przed badaniem.
Cholesterol całkowity – normy
Wartości referencyjne stężenia cholesterolu całkowitego we krwi:
- optymalne: < 200 mg/dl,
- graniczne: 200–240 mg/dl,
- wysokie: > 240 mg/dl [1].
Przyczyny wysokiego stężenia cholesterolu
Podwyższone stężenie cholesterolu może być uwarunkowane genetycznie. Mamy wówczas do czynienia z hipercholesterolemią rodzinną, charakteryzującą się wysokim poziomem cholesterolu całkowitego i frakcji LDL już w młodym wieku.
Inne przyczyny hipercholesterolemii to:
- nieprawidłowa dieta, bogata w nasycone kwasy tłuszczowe, wysokokaloryczna,
- niska aktywność fizyczna, siedzący tryb życia,
- niedoczynność tarczycy,
- choroby wątroby,
- schorzenia dróg żółciowych,
- niewyrównana cukrzyca,
- przewlekła niewydolność nerek,
- zespół nerczycowy,
- leki (beta-blokery, leki steroidowe).
Często obserwuje się podwyższenie stężenia cholesterolu pod koniec ciąży – jest to zjawisko fizjologiczne i nie należy go leczyć.
Hipercholesterolemia – zagrożenia z nią związane
Dlaczego tak wielką wagę przypisuje się regularnemu badaniu cholesterolu całkowitego? Jego zbyt wysoki poziom we krwi prowadzi do szybkiego rozwoju miażdżycy, przyczyniającej się do powstania choroby wieńcowej, zawału serca, udaru mózgu i przewlekłego niedokrwienia kończyn.
Autor: lek. Agnieszka Żędzian
Bibliografia
- Neumeister B., Diagnostyka laboratoryjna, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2013, s. 168–169.
- Huff T., Boyd B., Jialal I., Physiology, Cholesterol, StatPearls, 2021, dostęp online: maj 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470561/.
