Hashimoto a prawidłowy poziom TSH - Badania Krwi
23 kwietnia 2023

Choroba Hashimoto a prawidłowy poziom TSH

Artykuł napisany przez: Redakcja Diagnostyka
hashimoto-a-prawidlowy-poziom-tsh-kobieta-dotyka-sie-po-szyi

Badanie poziomu TSH pozostaje kluczowe w przypadku podejrzenia choroby Hashimoto. Stanowi ona najczęstszą przyczynę niedoczynności tarczycy, dlatego przy rozpoznaniu tego zaburzenia tak istotne pozostaje sprawdzenie funkcji gruczołu. Niekiedy jednak wyniki badań krwi mogą pozostawać w normie, mimo obecności objawów czy zmian widocznych np. w USG. Dowiedz się więcej, jak przebiega choroba Hashimoto przy prawidłowym poziomie TSH.

Co to jest choroba Hashimoto?

Choroba Hashimoto należy obecnie do najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy w krajach rozwiniętych. Badania wskazują, że może dotyczyć nawet 5% społeczeństwa. Przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy wiąże się z długotrwałym zaburzeniem działania układu odpornościowego, które powoduje, że jego komórki zaczynają atakować tkanki gruczołu tarczowego. Ich działanie prowadzi do zniszczenia gruczołu. Uszkodzone komórki tarczycy tracą wówczas możliwość wytwarzania hormonów tarczycowych, co prowadzi do ich niedoboru w organizmie. 

Kogo może dotyczyć choroba Hashimoto? 

Choroba Hashimoto może rozwijać się u osób w każdym wieku, jednak najczęściej zostaje rozpoznana między 20. a 50. rokiem życia. Zdecydowanie częściej dotyczy kobiet. 

Choroba Hashimoto należy do zaburzeń autoimmunologicznych, dlatego często towarzyszy innym chorobom o tym podłożu. Z tego powodu należy zachować wzmożoną czujność w przypadku osób, które leczą się np. z powodu cukrzycy typu I, celiakii, bielactwa, reumatoidalnego zapalenia stawów czy niedokrwistości Addisona i Biermera. U takich pacjentów istnieje bowiem zwiększone ryzyko, że rozwinie się także autoimmunologiczne zapalenie tarczycy.

Jak rozwija się choroba Hashimoto?

Objawy choroby Hashimoto wynikają z uszkodzenia komórek tarczycy i niedoboru hormonów, które są przez nie produkowane. W tym przypadku niedoczynność gruczołu wiąże się z zaburzeniami pracy układu odpornościowego.

W przebiegu choroby Hashimoto, czyli przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia tarczycy, we krwi chorego pojawiają się własne przeciwciała przeciwko elementom obecnym w komórkach tarczycy. Należą do nich przeciwciała przeciwko enzymowi peroksydazie tarczycowej (anty-TPO) i białku – tyreoglobulinie (anty-TG). Ich aktywność sprawia, że do gruczołu zaczynają napływać komórki układu odpornościowego – limfocyty, które uszkadzają komórki tarczycy. Choroba Hashimoto ma charakter przewlekły, co oznacza, że cały proces trwa wiele lat i stopniowo doprowadza do niedoczynności narządu. 

Jak działa tarczyca?

Tarczyca jest gruczołem, a do jej zadań należy wytwarzanie, gromadzenie i uwalnianie hormonów. Należą do nich: trijodotyronina (T3) i tyroksyna (T4). Hormony tarczycowe regulują procesy metaboliczne w tkankach i narządach całego organizmu. Przede wszystkim mają za zadanie kontrolować m.in. przemiany białek, cukrów i tłuszczów. 

Tarczyca znajduje się w dolnej części szyi i składa się z dwóch płatów połączonych cieśnią. Komórki gruczołowe układają się na kształt pęcherzyków, które wypełnia koloid. Tyroksyna i w mniejszym stopniu trijodotyronina powstają w wyniku przyłączenia cząsteczek jodu do białka – tyreoglobuliny. Następnie hormony zostają zmagazynowane w koloidzie, skąd są później uwalniane do krwi.

Jak wygląda regulacja pracy tarczycy?

Wydzielanie trijodotyroniny i tyroksyny musi odpowiadać potrzebom organizmu w danym czasie, ponieważ w dużej mierze to od nich zależy kierunek przemian metabolicznych. 

Wytwarzanie hormonów tarczycowych przebiega pod kontrolą przysadki mózgowej, a dokładniej jej hormonu – tyreotropiny, czyli TSH. Podwzgórze produkuje z kolei tyreoliberynę (TRH), która pobudza wytwarzanie tyreotropiny. Narządy w tej osi nawzajem kontrolują swoją pracę, dzięki czemu pozostają w równowadze i mogą spełniać swoją funkcję.

Choroba Hashimoto a niedoczynność tarczycy

Niedobór tyroksyny (T4) i trijodotyroniny (T3) prowadzi do spowolnienia procesów metabolicznych w organizmie i rozwoju zespołu objawów określanych jako niedoczynność tarczycy. Może ona wynikać z uszkodzenia gruczołu, obniżenia aktywności jego enzymów lub niedoborów jodu w diecie. Obecnie w krajach rozwiniętych niedoczynność tarczycy najczęściej występuje w przebiegu choroby Hashimoto. Proces zapalny prowadzi do uszkodzenia komórek tarczycy. Wówczas nie mogą one wydajnie pełnić swojej funkcji i wytwarzają za mało hormonów. Ich niedobór prowadzi do zaburzeń metabolizmu, co wiąże się z występowaniem objawów choroby Hashimoto.

Choroba Hashimoto a poziom TSH, fT3 i fT4 we krwi

Rozpoznanie choroby Hashimoto opiera się przede wszystkim na badaniu poziomu hormonów tarczycowych we krwi, wykryciu obecności specyficznych przeciwciał przeciwko komórkom tarczycy i zaburzeń w budowie gruczołu w USG.

Aby potwierdzić rozpoznanie choroby Hashimoto, należy oznaczyć poziom hormonów w organizmie. Wyniki badań krwi przy niedoczynności tarczycy mogą znacznie odbiegać od normy, lecz niekiedy pozostają prawidłowe, mimo obecności zmian w obrębie gruczołu. Zwykle panel badań obejmuje sprawdzenie poziomu:

  • TSH – przeważnie jego wartości są podwyższone (powyżej 4.0 mIU/L), jednak czasami mogą pozostawać prawidłowe, zwłaszcza w początkowych okresach choroby;
  • fT3 i fT4 – najczęściej występuje niedobór hormonów tarczycowych, a zatem ich stężenie we krwi jest obniżone (odpowiednio poniżej 6 i 25 pmol/l). W postaci subklinicznej ich poziom może jednak znajdować się w granicach normy.

Badania krwi w przypadku autoimmunologicznego zapalenia tarczycy obejmują także poszukiwanie przeciwciał przeciwko komórkom gruczołu, a dokładniej:

  • przeciwciał przeciwko enzymowi peroksydazie tarczycowej (anty-TPO);
  • przeciwciał przeciwko białku – tyreoglobulinie (anty-TG).

Ważną częścią diagnostyki przy podejrzeniu choroby Hashimoto są także badania obrazowe. W USG można uwidocznić zmieniony, niejednorodny i hipoechogeniczny miąższ tarczycy. Zapalenie gruczołu tarczowego prowadzi także do powiększenia lub zaniku narządu. W przypadku wątpliwości lekarz może zlecić dodatkowo scyntygrafię tarczycy czy biopsję narządu wraz z badaniem patomorfologicznym pod mikroskopem.

Jakie mogą być objawy choroby Hashimoto przy prawidłowym TSH?

Choroba Hashimoto należy do zaburzeń przewlekłych, a jej obraz zmienia się wraz z czasem i stopniem zniszczenia narządu. Objawy zapalenia tarczycy mogą pojawiać się nawet wtedy, gdy wartości hormonów, a zwłaszcza TSH, pozostają w normie. 

Niedoczynność gruczołu tarczowego prowadzi do zaburzenia równowagi metabolicznej. Spowolnienie przemian cukrów, białek i tłuszczów może wiązać się z wieloma dolegliwościami, takimi jak:

  • zwiększenie masy ciała,
  • senność,
  • zwolnienie rytmu serca,
  • przewlekłe zmęczenie i osłabienie,
  • stany depresyjne,
  • zaburzenia pamięci i trudności w skupieniu uwagi,
  • ciągłe uczucie zimna,
  • zaparcia,
  • zaburzenia miesiączkowania, które mogą prowadzić do niepłodności,
  • zaburzenia libido,
  • bladość i suchość skóry,
  • uogólniony obrzęk śluzowaty.

Jak wygląda leczenie choroby Hashimoto?

Jeżeli zauważysz u siebie objawy, które mogą świadczyć o zaburzeniach pracy tarczycy, zgłoś się do endokrynologa lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Diagnozowanie i leczenie chorób gruczołu tarczowego powinno być prowadzone pod okiem specjalisty, ponieważ zaburzenia równowagi hormonalnej mogą wiązać się z wieloma powikłaniami, takimi jak choroby serca czy niepłodność. Szczególnie ważne jest rozpoznanie i leczenie niedoczynności tarczycy u kobiet, które planują ciążę. Zaburzenia równowagi hormonalnej bowiem nie tylko mogą utrudniać plany prokreacyjne, lecz także stanowią zagrożenie dla rozwoju płodu.

Autor: Monika Nowakowska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Wiktor Trela

Bibliografia:

  1. P. Gajewski i in., Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017, s.1274–1309.
  2. D.R. Ferrier, Biochemia, Edra Urban & Partner, Wrocław 2018, s. 469–470.
  3. V. Kumar i in., Robbins Patologia, tłum. W.T. Olszewski, Edra Urban & Partner, Wrocław 2019, s. 880–895.
  4. J. Luty, E. Bryl, Choroba Hashimoto aspekt genetyczny i środowiskowy, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2017, t. 11, nr 1, s. 1–6 

 


O Autorze