Spis treści:
Ból na czubku głowy, choć może wydawać się błahym problemem, często sygnalizuje poważniejsze schorzenia. Może mieć charakter pierwotny lub wtórny. Bóle pierwotne mają charakter samoistny, niezwiązany z innymi chorobami. Z kolei wtórne bóle głowy są wynikiem innej podstawowej przyczyny. Poznaj różne możliwe przyczyny bólu na czubku głowy oraz sposoby diagnostyki.
Pierwotne bóle na czubku głowy
Pierwotny ból na czubku głowy to taki, który nie wynika z choroby, ale pojawia się samoistnie.
Ból napięciowy
Ból napięciowy to najczęstsza forma bólu głowy, która może objawiać się w okolicy czubka. Zwykle jest wynikiem nadmiernego napięcia mięśni karku i szyi. Osoby cierpiące na ten rodzaj bólu często opisują go jako uczucie ucisku lub ściskania, które może obejmować całą głowę. Czynniki wywołujące ból napięciowy to m.in. stres, zmęczenie, niewłaściwa postawa czy długotrwałe siedzenie w jednej pozycji. Oprócz bólu głowy na czubku, pacjenci mogą odczuwać sztywność mięśni oraz ogólne zmęczenie.
Migrena
Migrena to inny powszechny rodzaj bólu głowy, który może manifestować się w okolicy czubka głowy. Charakteryzuje się intensywnym pulsującym bólem, który często dotyka jednej strony głowy. Często migreny są wywoływane przez stres, zmiany hormonalne, a także niektóre pokarmy. Dolegliwości pojawiające się w czasie migrenowego bólu głowy to nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło i dźwięk.
Poznaj e-Pakiet dla każdego (medium).
Wtórne bóle na czubku głowy
Przyczyną wtórnego bólu na czubku głowy jest choroba. Oznacza to, że ból w tym obszarze występuje zwykle razem z innymi objawami.
Neuralgia potyliczna
Ostry ból w okolicy czubka głowy może powodować neuralgia potyliczna, która jest efektem podrażnienia nerwów potylicznych. Może być ona spowodowana urazem, napięciem mięśniowym lub problemami z kręgosłupem. Ból często promieniuje do karku lub skroni i może być opisywany jako kłujący lub piekący.
Zapalenie zatok
Zapalenie zatok, a szczególnie zapalenie zatoki klinowej, może również prowadzić do bólu na czubku głowy. W tym przypadku ból jest intensywny i może nasilać się przy pochylaniu głowy. Do zapalenia zatok mogą prowadzić przewlekłe infekcje, alergie czy urazy. Bólowi głowy towarzyszą z reguły gorączka, zmęczenie oraz wydzielina z nosa.
Inne przyczyny
Ból wtórny na czubku głowy może być wynikiem innych schorzeń. Jednym z nich jest nadciśnienie tętnicze. Wysokie ciśnienie krwi może prowadzić do bólu głowy, który często jest opisywany jako pulsujący. Ból na czubku głowy może być też konsekwencją urazu czaszkowego, a dokładnie uszkodzenia tkanek. Kolejną możliwą przyczyną bólu głowy na czubku są problemy z kręgosłupem szyjnym. Dysfunkcja stawów międzykręgowych lub napięcie mięśni szyi powodują ból, który może promieniować na czubek głowy. Brak elektrolitów (np. magnezu, potasu) lub odwodnienie także może powodować bóle głowy lokalizujące się na czubku. Długotrwała praca przy komputerze lub czytanie powodują napięcie w mięśniach czoła i ciemienia, a to stać się przyczyną bólu na czubku głowy.
Stany nagłe i poważne przyczyny
Bólem na czubku głowy mogą przejawiać się stany nagłe – sytuacje, które wymagają pilnej interwencji lekarskiej. Jedną z nich jest krwotok podpajęczynówkowy, któremu towarzyszy nagły, bardzo silny ból („ból piorunujący”), często promieniujący na całą głowę. Objawami dodatkowymi są utrata przytomności, wymioty, sztywność karku. Poważną przyczyną bólu na czubku głowy może być też zapalenie opon mózgowych, którego objawy to silny ból głowy z gorączką, światłowstrętem i sztywnością karku. Guz mózgu również może powodować ból na czubku głowy. Towarzyszą mu zwykle objawy neurologiczne (np. drgawki, zaburzenia widzenia). Stanem nagłym, który wymaga natychmiastowej pomocy medycznej, jest nadciśnienie wewnątrzczaszkowe. Typowy jest dla niego ból nasilający się rano, przy kaszlu lub schylaniu się.
Diagnostyka bólu na czubku głowy
Ze względu na to, że ból na czubku głowy może mieć wiele przyczyn, wymaga diagnostyki, która pozwoli na rozpoznanie problemu i wdrożenie adekwatnego leczenia.
Wywiad lekarski
Pierwszym krokiem w diagnostyce bólu na czubku głowy jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu lekarskiego. Lekarz zapyta o m.in.:
- lokalizację – czy ból dotyczy tylko czubka głowy, czy rozprzestrzenia się na inne obszary;
- charakter bólu – czy jest to ból pulsujący, uciskowy, tępy czy przeszywający;
- nasilenie – jak silny jest ból (w skali 1–10);
- czas trwania – czy ból jest epizodyczny, przewlekły czy jednorazowy;
- czynniki wyzwalające – czy ból pojawia się po wysiłku, stresie, zmianie pozycji ciała;
- objawy towarzyszące – czy występują nudności, zawroty głowy, problemy z widzeniem, gorączka lub wrażliwość na światło;
- historię zdrowia i prowadzony styl życia;
- przyjmowane leki i substancje (np. kofeina, alkohol).
Badania fizykalne
Następnie lekarz wykona badania fizykalne, w czasie którego oceni napięcie mięśniowe w okolicy szyi i barków, zmierzy ciśnienie krwi i przeprowadzi badanie neurologiczne (refleksy, siła mięśni, koordynacja).
Badania obrazowe
W niektórych przypadkach lekarz może zlecić badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, aby wykluczyć poważniejsze schorzenia. Tomografia komputerowa (TK) pomaga w ocenie strukturalnych zmian w mózgu. Rezonans magnetyczny (MRI) umożliwia dokładniejszą ocenę tkanek mózgowych i wykrycie ewentualnych nieprawidłowości.
Badania laboratoryjne
Badania laboratoryjne mogą być pomocne w diagnostyce, zwłaszcza jeśli podejrzewa się infekcję lub inne schorzenia ogólnoustrojowe. Lekarz, analizując wywiad i badanie fizykalne, wybiera odpowiednie badania laboratoryjne, aby postawić trafną diagnozę. Mogą to być m.in.:
- morfologia krwi z rozmazem – umożliwia wykrycie infekcji, anemii lub stanów zapalnych;
- OB (odczyn Biernackiego) lub CRP (białko C-reaktywne) – podwyższone wartości mogą świadczyć o infekcji lub stanie zapalnym, np. zapaleniu opon mózgowych lub innych procesach zapalnych;
- glukoza na czczo – hipo- lub hiperglikemia mogą powodować bóle głowy;
- badania w kierunku zaburzeń elektrolitowych (sód, potas, wapń, magnez);
- inne badania laboratoryjne – ocena funkcji tarczycy, ocena funkcji nerek i wątroby, badania w kierunku infekcji, badania toksykologiczne (pomiar stężenia alkoholu, kofeiny czy toksyn we krwi) lub inne w razie wskazań.
Kiedy udać się do lekarza?
Niektóre objawy współwystępujące z bólem głowy na czubku mogą wskazywać na poważniejsze schorzenia, które wymagają natychmiastowej interwencji medycznej. Należy zwrócić uwagę na nagły, intensywny ból głowy, który różni się od wcześniejszych epizodów, oraz ból głowy towarzyszący sztywności karku, gorączce, zaburzeniom widzenia, wymiotom czy zaburzeniom świadomości. Niepokojące są bóle głowy z objawami neurologicznymi, jak osłabienie kończyn, problemy z mową czy zaburzenia widzenia. Szczególną uwagę powinny zwrócić sytuacje, w których ból głowy utrzymuje się przez kilka dni i nie ustępuje, oraz coraz większa częstotliwość i nasilenie bólu. Osoby z chronicznymi bólami głowy powinny regularnie konsultować się z lekarzem, aby monitorować stan zdrowia i dostosować leczenie.
Leczenie bólu na czubku głowy
Leczenie bólu na czubku głowy zależy od jego przyczyny. W przypadku bólu napięciowego i migreny często stosuje się leki przeciwbólowe. Terapie alternatywne, takie jak masaże, terapia manualna czy ćwiczenia rozciągające mogą pomóc w redukcji napięcia mięśniowego. Akupunktura może przynieść ulgę w bólu głowy poprzez stymulację odpowiednich punktów na ciele. Bez względu na przyczynę bólu na czubku głowy zalecane jest wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych oraz regularnej aktywności fizycznej. Zalecane jest stosowanie zbilansowanej diety, unikanie stresu oraz zapewnienie sobie odpowiedniej ilości snu.
A: dr n. o zdr. Olga Dąbska
Bibliografia
- A. Domitrz, M. Straburzyński, Bóle głowy – przypadki kliniczne, Medical Education, Warszawa 2019.
- M.S. Robbins, Diagnosis and Management of Headache: A Review, „JAMA” 2021, t. 325, nr 18, s. 1874–1885.
- M. Siemieński, Napięciowe bóle głowy w praktyce lekarza rodzinnego, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2017, t. 11, nr 6, s. 255–262.
- A. Stępień, Bóle głowy. Patofizjologia. Diagnostyka. Leczenie, Medical Tribune Polska, Warszawa 2017.
- A. Szczeklik, Choroby wewnętrzne, MP, Kraków 2005.
- S. D. Waldman, J. Wordliczek, Medycyna bólu. Bóle głowy i twarzy. Analiza przypadków klinicznych, Edra Urban & Partner, Wrocław 2022.
