Badanie aktywności aminotransferazy asparaginianowej odgrywa istotną rolę w diagnostyce schorzeń wątroby, serca i chorób hemolitycznych. Wysokie AST wymaga pilnej konsultacji z lekarzem. Może oznaczać poważną chorobę wątroby czy uszkodzenie krwinek czerwonych. Sprawdź, jaka jest norma AST.
AST – co to jest?
AST, czyli aminotransferaza asparaginianowa, jest enzymem zawartym głównie w wątrobie, ale stwierdza się ją też w komórkach mięśnia sercowego, erytrocytach (krwinkach czerwonych), tkance mięśniowej oraz w niektórych narządach (nerkach, trzustce). Uszkodzenie tkanki zawierającej AST powoduje uwolnienie zawartego w niej enzymu do krwi i wzrost jego stężenia. Pomiar aktywności AST, obok badania ALT i stężenia bilirubiny, jest jednym z najważniejszych badań krwi stosowanych w celu diagnostyki chorób wątroby.
Norma AST
Wartość referencyjna aktywności aminotransferazy asparaginianowej w surowicy wynosi 5–40 IU/L [1]. Badanie wykonuje się zwykle w próbce krwi żylnej pobranej na czczo.
Podwyższenie aktywności AST – przyczyny
Zwiększenie aktywności aminotransferazy asparaginianowej służy do diagnostyki oraz monitorowania przebiegu i leczenia:
- chorób wątroby, m.in.:
- ostrych i przewlekłych wirusowych zapaleń wątroby,
- stłuszczenia wątroby,
- polekowego uszkodzenia wątroby,
- toksycznego uszkodzenia wątroby,
- alkoholowej choroby wątroby,
- marskości wątroby,
- autoimmunologicznego zapalenia wątroby,
- choroby Wilsona,
- chorób pochodzenia pozawątrobowego:
- chorób gruczołu tarczowego,
- hemolizy,
- chorób tkanki mięśniowej.
Co oznacza wskaźnik de Ritisa?
Wskaźnik de Ritisa określa stosunek aminotransferazy asparaginianowej to aminotransferazy alaninowej (AST/ALT). Kiedy powinien być oznaczany? Stosuje się go w przypadku umiarkowanego podwyższenia aktywności enzymów wątrobowych w celu określenia prawdopodobnej przyczyny choroby. Zakłada się, że iloraz aminotransferaz < 1,0 wskazuje na łagodne uszkodzenie miąższu wątroby. Wskaźnik de Ritisa > 1,0 może oznaczać: marskość wątroby, uszkodzenie miąższu wątroby wywołane nadużywaniem alkoholu lub stłuszczeniowe zapalenie wątroby.
Jak można obniżyć ALT i AST?
Obniżenie aktywności aminotransferazy alaninowej i asparaginianowej polega przede wszystkim na leczeniu choroby, która spowodowała wzrost poziomu enzymów (m.in. na leczeniu przeciwwirusowym w przypadku wirusowych zapaleń wątroby, immunosupresyjnym w autoimmunologicznym zapaleniu wątroby). Wszystkim chorym zaleca się abstynencję alkoholową i unikanie leków hepatotoksycznych (m.in. paracetamolu, niektórych leków przeciwpadaczkowych). Duże znaczenie ma zdrowy styl życia oraz stosowanie diety z ograniczeniem nasyconych kwasów tłuszczowych.
Wysokie AST – jakie badania warto dodatkowo wykonać?
Podwyższona aktywność AST w badaniu przesiewowym (gdy nie występują objawy chorobowe, mogące sugerować przyczynę nieprawidłowego wyniku), powinna zostać skonsultowana z lekarzem. W zależności od danych uzyskanych z wywiadu i badania przedmiotowego specjalista może zadecydować o kontroli za kilka tygodni lub o wykonaniu dodatkowych badań. Mogą one obejmować:
- próby wątrobowe (ALT, ALP, GGTP, stężenie bilirubiny),
- morfologię krwi obwodowej,
- badania w kierunku wirusowych zapaleń wątroby (m.in. HBsAg, anty-HCV),
- badanie wykrywające chorobę Wilsona (ocenę stężenia ceruloplazminy),
- ocenę czynności tarczycy (TSH, fT3, fT4, przeciwciał przeciwko tyreoperoksydazie, przeciwko receptorowi TSH, przeciwko tyreoglobulinie),
- profil lipidowy w stłuszczeniowym zapaleniu wątroby (cholesterol całkowity, LDL, HDL, trójglicerydy),
- badania obrazowe (USG, TK, rezonans magnetyczny jamy brzusznej).
A: lek. Agnieszka Żędzian
Bibliografia
- X. Huang i in., Aspartate Aminotransferase (AST/GOT) and Alanine Aminotransferase (ALT/GPT) Detection Techniques, dostęp online: kwiecień 2022: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3894536/#.
- P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, 2018, s. 916–917.
