Podwyższone monocyty w nowotworach to powszechne zjawisko. Krwinki te uczestniczą w odpowiedzi układu immunologicznego, która w chorobie nowotworowej jest wzmożona. Ich zwiększone wartości stwierdza się m.in. w przewlekłej białaczce mielomonocytowej, ziarnicy złośliwej.
Monocyty to jedna z pięciu frakcji białych krwinek, czyli podstawowych elementów układu odpornościowego. Sprawdź, jaki powinien być prawidłowy poziom monocytów w organizmie. Dowiedz się, jakim stanom towarzyszą ich niewłaściwe stężenia oraz jak przedstawia się zależność monocyty a nowotwór.
Co to są monocyty?
Monocyty to rodzaj białych krwinek, czyli leukocytów, należących do podstawowych elementów morfotycznych krwi obok krwinek czerwonych (erytrocytów) i płytek krwi (trombocytów). Monocyty to frakcja leukocytów, które inaczej nazywa się agranulocytami. Głównym zadaniem monocytów jest oczyszczanie krwi z obumarłych tkanek i bakterii. Leukocyty te produkują interferon (białka wytwarzane w odpowiedzi na obecność patogenów), leukotrieny (lipidy uczestniczące w mechanizmach odpornościowych i procesach zapalnych) i interleukiny (cytokiny uczestniczące w procesach układu krwiotwórczego i odpornościowego). W procesach odporności monocyty odpowiedzialne są także za prezentację antygenu limfocytom T i limfocytom B.
Za prawidłowy poziom monocytów w badaniu morfologicznym przyjmuje się wartość 0,21–0,92 tys./µl [1]. Spadek poziomu monocytów poniżej normy określany jest jako monocytopenia. Za jego powstanie odpowiadać może stosowanie niektórych leków lub zaburzenia odporności. Z kolei zwiększenie liczby monocytów ponad normę to monocytoza. Stan ten towarzyszyć może m.in.: brucelozie, gruźlicy, mononukleozie zakaźnej, kile, zapaleniu wsierdzia, chorobie Crohna, kolagenozom. A jaki jest poziom monocytów przy nowotworze?
Monocyty a nowotwór – jak sprawdzić ich poziom?
Aby określić poziom monocytów, w pierwszej kolejności wykonuje się wspomniane wyżej badanie morfologiczne krwi. W przypadku uzyskania nieprawidłowych wyników lekarz zleca wykonanie rozmazu krwi manualnie. Badanie to pozwala na szczegółową ocenę jakościową (tj. wyglądu) i ilościową elementów układu czerwonokrwinkowego i białokrwinkowego. Otrzymane wyniki w każdym przypadku powinno się omówić z lekarzem, który spojrzy na nie całościowo.
Aby wyniki badania rozmazu krwi były wiarygodne, pacjent powinien się do niego w odpowiedni sposób przygotować. Materiał do analizy – z reguły krew z żyły łokciowej – powinien zostać pobrany z rana w godzinach 7.00–10.00. Jest to ważne z uwagi na zmiany analizowanych parametrów w zależności od rytmu domowego, ale i ze względu na zgłoszenie się na badanie na czczo. Wskazane jest, aby ostatni posiłek pacjent przyjął dnia poprzedniego do godziny 18.00. Przed badaniem nie powinien też podejmować intensywnego wysiłku fizycznego.
Zwiększony poziom monocytów przy nowotworze
Przy chorobach nowotworowych obserwuje się podwyższony poziom monocytów. Nierzadko w przebiegu chorób rozrostowych liczba monocytów bywa „sztucznie” zawyżona na skutek pojawienia się we krwi chorobowo zmienionych limfocytów, przypominających rozmiarem właśnie monocyty. Wówczas stwierdza się jednocześnie monocytozę i limfocytozę (podwyższone monocyty i limfocyty).
Nowotwory, w których przebiegu stwierdza się liczbę monocytów ponad normę, to zwłaszcza:
- białaczka monocytowa, stanowiąca rodzaj ostrej białaczką szpikowej (AML) – choroba nowotworowa układu krwiotwórczego. Wywodzi się z prekursorowej i o zaburzonym DNA komórki mieloidalnej, która jest potomkiem komórki macierzystej szpiku kostnego. Ostra białaczka szpikowa stanowi 15% białaczek u dzieci i 80% ostrych białaczek w populacji dorosłych. Poza objawami ogólnymi towarzyszą jej m.in.: objawy niedokrwistości, małopłytkowości czy neutropenii (zmniejszonej liczby neutrofilów), przerost dziąseł, powiększenie wątroby, śledziony, węzłów chłonnych;
- przewlekła białaczka mielomonocytowa (CMML) – choroba nowotworowa układu krwiotwórczego, w której przebiegu w szpiku kostnym dochodzi do nadmiernego namnażania się monocytów. CMML towarzyszą inne nieprawidłowości morfologiczne. To rzadka choroba, którą przeważnie rozpoznaje się u osób w wieku podeszłym. Częściej chorują na nią mężczyźni. CMML przez długi czas nie daje objawów, z czasem pojawiają się m.in.: objawy ogólne, brak apetytu, powiększenie wątroby lub śledziony, węzłów chłonnych, zwiększona skłonność do infekcji, objawy niedokrwistości;
- ziarnica złośliwa, inaczej nazywana chorobą Hodgkina czy limfogranulomatozą – nowotwór układu chłonnego, w którym dochodzi do powstania olbrzymich komórek Reed-Sternberga (pochodnych limfocytów B) oraz komórek Hodgkina o jednym jądrze, które indukują namnażanie się i naciek innych komórek układu białokrwinkowego. Głównym objawem jest niebolesne powiększenie węzłów chłonnych – najczęściej zajęte zostają węzły szyjne, pachowe, śródpiersiowe. Występują też objawy ogólne. Nierzadko w przebiegu choroby dochodzi do zajęcia śledziony, co może powodować splenomegalię (powiększenie śledziony), czemu towarzyszą często zmiany ziarnicze w wątrobie i hepatomegalia (powiększenie wątroby);
- szpiczak mnogi, inaczej nazywany szpiczakiem plazmocytowym – nowotwór układu krwiotwórczego, w którym dochodzi do klonalnej proliferacji, czyli zdolności pojedynczych komórek do tworzenia atypowych plazmocytów (komórek układu immunologicznego produkujących i wydzielających przeciwciała). Najpowszechniejsze objawy: bóle kostne (najczęściej w okolicy kręgosłupa i żeber), złamania patologiczne kości, niedokrwistość, hiperkalcemia.
Autor: dr n. o zdr. Olga Dąbska
Weryfikacja merytoryczna: lek. Wiktor Trela
Bibliografia
- A. Teległów, Diagnostyka hematologiczna – podstawowe badanie: morfologia krwi, [w:] A. Teległów (red.), Diagnostyka laboratoryjna i obrazowa dla potrzeb fizjoterapii i kosmetologii, Akademia Wychowania Fizycznego, Kraków 2020, s. 212–221.
- J. Gołąb i wsp., Immunologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
- J. Kopeć-Szlęzak, Zróżnicowanie monocytów krwi obwodowej, „Journal of Transfusion Medicine” 2010, t. 3, nr 2, s. 62–66.
- A. Szczeklik, Choroby wewnętrzne: podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM, Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
Skurcze porodowe – jak je rozpoznać? Poprzedni wpis 