Cytrulina: działanie, zastosowanie i właściwości - Badania Krwi
8 marca 2023

Cytrulina – właściwości, zastosowanie i dawkowanie aminokwasu

Artykuł napisany przez: Redakcja Diagnostyka
dzialanie-cytruliny-bialy-proszek-na-metalowej-lyzeczce

Cytrulina jest organicznym związkiem chemicznym z grupy aminokwasów, powstałym w drodze przemiany ornityny. Naturalnym źródłem cytruliny są arbuzy. Związek ma wiele właściwości zdrowotnych i jest szczególnie pożądany przez osoby uprawiające sport i intensywnie ćwiczące. Cytrulina jest jednym z głównych składników odżywek przedtreningowych. Najlepiej działa, kiedy jest przyjmowana z argininą. 

Czym jest cytrulina i gdzie występuje?

Cytrulina jest organicznym związkiem chemicznym z grupy aminokwasów niebiałkowych. Aminokwas jest wytwarzany w wątrobie i jelitach w drodze syntezy tlenku azotu z argininą i przemiany ornityny. Naturalnym i najbogatszym źródłem cytruliny jest arbuz (zarówno miąższ, jak i skórka). Śladowe ilości aminokwasu występują również w melonie, ogórkach i dyni. Ze względu na swoje prozdrowotne właściwości cytrulina jest popularnym suplementem wśród osób uprawiających sport. Aminokwas znajdziemy m.in. w odżywkach przedtreningowych.

Cytrulina – działanie i właściwości 

Chociaż nie pełni funkcji budulcowej, cytrulina obok ornityny i argininy jest aminokwasem kluczowym dla zdrowia organizmu i zachodzących w nim wielu procesów. Najważniejszym jest cykl mocznikowy (cykl Krebsa), podczas którego dochodzi do przekształcenia amoniaku w mocznik i detoksykacji organizmu. Właściwości oczyszczające cytruliny znalazły zastosowanie w leczeniu cukrzycy. Wspomagając procesy filtracji, aminokwas zapobiega białkomoczowi. Ponadto aminokwas usprawnia metabolizm organizmu, rozszerza naczynia krwionośne, poprawiając ich ukrwienie i podaż tlenu. Cytrulina zapobiega również nadmiernemu wydalaniu wapnia, potasu, sodu i magnezu. 

Cytrulina w sporcie

Ze względu na swoje właściwości cytrulina jest aminokwasem pożądanym przez osoby uprawiające sport. Na rynku odżywek i suplementów jest dostępna w formie L-cytruliny i jabłczanu cytruliny. Badania przeprowadzone przez naukowców J. Perez-Guisado i P.J. Jakeman dowiodły, że dodatkowe suplementowanie aminokwasu poprawia wydolność beztlenową ćwiczącego, łagodzi procesy rozpadu tkanki mięśniowej i redukuje ilość kwasu mlekowego. Ponadto udowodniono, że przyjęcie cytruliny ułatwia usuwanie z organizmu amonu, czyli składnika będącego czynnikiem zmęczenia mięśni. W testowym treningu klatki piersiowej odnotowano m.in. spadek bólu o 40% po 24 godzinach od treningu. Natomiast u osób suplementujących przez 15 dni 6 gramów cytruliny odnotowano znaczny spadek uczucia zmęczenia, przy jednoczesnym wzroście tempa regeneracji na poziomie 20%. Na podstawie badań naukowcy postawili tezę, że korzyści z właściwości cytruliny szczególnie odczują zawodnicy sportów wyczynowych i osoby realizujące sesje anaerobowe z krótkim czasem odpoczynku. Teza wymaga jednak bardziej szczegółowych badań. 

Dawkowanie cytruliny i możliwe skutki uboczne 

Dane dotyczące wskazanej dawki suplementów z cytruliną nie są zgodne, a naukowcy przedstawiają rozbieżne wyniki badań. Jednak najpopularniejszą i najbardziej sprawdzoną w drodze testów dawką jest przyjęcie 6 gramów suplementu na dobę, najlepiej godzinę przed treningiem. W celu osiągnięcia pełnych korzyści, które daje cytrulina, aminokwas należy suplementować wraz z argininą. 

Przyjmowanie suplementów z cytruliną jest uznawane za w pełni bezpieczne dla organizmu. Należy jednak pamiętać o ewentualnych skutkach ubocznych i przeciwwskazaniach. Cytruliny nie powinny spożywać ciężarne, kobiety karmiące piersią, chorzy zażywający leki regulujące krążenie i pracę serca. Ostrożność powinny zachować również osoby cierpiące z powodu nietolerancji i wrażliwości układu pokarmowego. W takich przypadkach suplementowanie aminokwasu należy skonsultować z lekarzem. Cytrulina może powodować wystąpienie skutków ubocznych w postaci: nudności, wymiotów, biegunki, niestrawności, bólu brzucha.

Badanie profilu aminokwasów – wskazania 

Aminokwasy są jednym z najważniejszych składników diety, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu i utrzymania funkcji życiowych. Na ich niedobór są narażone szczególnie osoby intensywnie ćwiczące, weganie i wegetarianie, osoby stosujące ubogoresztkowe diety i chorujące na schorzenia metaboliczne. Niedobór aminokwasów objawia się ciągłym zmęczeniem, rozdrażnieniem, bólami głowy, sennością, spadkiem nastroju. Niedobór aminokwasów jest szczególnie niebezpieczny dla kobiet w ciąży, gdyż grozi wadami rozwoju płodu. Niewystarczająca podaż aminokwasów zwiększa ryzyko rozwoju depresji. Osobom będące w grupie ryzyka niedoborów aminokwasów zalecane jest wykonanie badania profilu aminokwasów. Oznaczenie stężenia w surowicy polega na badaniu pobranej na czczo próbki krwi. 

 

Autor: Emilia Kruszewska

Bibliografia

  1. A. Pardej i in., Arginina i cytrulina a hipotrofia płodu część I, Ginekologia i Położnictwo, 2008, 3(9), s. 62–71.
  2. J. Perez-Guisado, P. J. Jakeman, Citrulline Malate Enhances Athletic Anaerobic Performance and Relieves Muscle Soreness,Journal of Strength and Conditioning Research, 2010, 24(5), s. 1215–1222.

 


O Autorze