Czop śluzowy – jak wygląda i kiedy się pojawia?

Czop śluzowy to gęsta wydzielina nagromadzona w kanale szyjki macicy, która pojawia się w okresie ciąży i chroni rozwijające się dziecko przed różnymi drobnoustrojami ze środowiska zewnętrznego. Jest wydalany przez organizm na kilka dni przed rozwiązaniem, jednak jego obecność nie wskazuje na rozpoczęcie akcji porodowej. Sprawdź, jak wygląda czop śluzowy i dlaczego może być podbarwiony krwią.

Czop śluzowy – co to takiego?

Bardzo gęsta wydzielina z pochwy często pojawia się na samym początku ciąży. Jest jednym z jej pierwszych objawów. Przyszła mama może zauważyć, że gęsty śluz ma białą lub przezroczystą barwę i jest go więcej niż podczas dni płodnych. Produkcja tej wydzieliny to efekt zwiększonego działania hormonów ciążowych – estrogenów i progesteronu – które są naturalną reakcją kobiecego organizmu na zapłodnienie. W czasie dni płodnych ma on za zadanie pomóc plemnikom w dotarciu do komórki jajowej, a potem będzie służył dziecku jako naturalna bariera ochronna.

Czop śluzowy – zwany również czopem Kristellera – formuje się stopniowo w kanale szyjki macicy. Można o nim przeczytać już w publikacjach medycznych z XIX wieku. 

Jak wygląda czop śluzowy?

Warstwa śluzu, który gromadzi się w kanale szyjki macicy, jest tak gęsta, że w końcu zaczyna tworzyć się czop. Ponieważ gromadzi się on w wewnętrznej części dróg rodnych, przyszłe mamy nie zobaczą go w całej okazałości. Mogą sobie jedynie wyobrazić, że są to „zbite” warstwy wydzieliny pochwowej, które wyglądem przypominają korek. Ma on zazwyczaj biały lub żółty kolor i galaretowatą konsystencję. Może być również lekko różowy lub brunatny, jeśli znajduje się w nim domieszka krwi. Jest raczej bezwonny lub ma swoisty – ale nie nieprzyjemny – zapach śluzu pochwowego. 

Czop śluzowy a wydzielina z pochwy w czasie ciąży

Tworzenie się czopa śluzowego w kanale szyjki macicy nie oznacza, że w trakcie ciąży naturalna wydzielina z pochwowy zanika lub jest jej mniej. Wręcz przeciwnie – produkcja śluzu jest zwiększona. W pierwszym trymestrze jest on gęsty, lepki i ma zazwyczaj mlecznobiałą barwę. Na dalszym etapie może przybrać jasnożółtą barwę. Przyszła mama powinna kontrolować jego kolor i zapach, ponieważ wszelkie nieprawidłowości w tym zakresie mogą wskazywać na infekcję intymną. Zabarwienie zielone, intensywnie żółte lub szare, a także grudkowata konsystencja mogą świadczyć o zakażeniu bakteryjnym lub grzybiczym, które – mimo barier ochronnych – zagrażają zdrowiu rozwijającego się dziecka. Warto zwrócić też uwagę na zapach śluzu (przy infekcjach może wydzielać on bardzo nieprzyjemną, „rybią” lub ropną woń) oraz dodatkowe dolegliwości takie jak świąd czy pieczenie okolic intymnych.

Obawiasz się infekcji intymnych lub chcesz na bieżąco monitorować stan swojego zdrowia w trakcie ciąży? Wybierz e-Pakiet badań dla kobiet w ciąży.

Czop śluzowy pozostaje w kanale szyjki macicy aż do końcowego etapu ciąży, podczas gdy normalny śluz pochwowy jest produkowany i wydalany na bieżąco. Oba rodzaje wydzieliny różnią się pod względem konsystencji, jednak mają tę samą funkcję.

Jakie są funkcje czopa śluzowego?

Głównym zadaniem czopa śluzowego jest stworzenie naturalnej bariery, która ma chronić dziecko przed bakteriami i drobnoustrojami, które mogłyby przeniknąć do jamy macicy i zaburzyć rozwój malucha. Nieleczone infekcje intymne w ciąży mogą spowodować przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego, przedwczesny poród lub poronienie na wcześniejszych etapach ciąży. Poza tym część patogenów w czasie porodu naturalnego może przenieść się na noworodka. Dla przyszłej mamy gęsta wydzielina z pochwy stanowi również dodatkową ochronę przed różnego rodzaju zakażeniami, jednak może okazać się nieskuteczna, jeśli kobieta nie dba odpowiednio o higienę miejsc intymnych, korzysta z publicznych toalet lub pozostaje otwarta na przygodne kontakty seksualne bez zabezpieczenia. 

Czasem zdarza się tak, że w czasie ciąży część czopa śluzowego odpada samoistnie. Nie jest to jednak powód do niepokoju, ponieważ w tym czasie powstaje duża ilość wydzieliny, która szybko uzupełni braki.

Odejście czopa śluzowego – kiedy następuje? Jak przebiega?

Odejście czopa śluzowego to efekt skracającej się i rozwierającej szyjki macicy. Następuje to w trzecim trymestrze, zazwyczaj w ostatnich tygodniach ciąży. Czas odejścia czopa śluzowego zależy od tego, w jakim tempie skraca się szyjka (u niektórych kobiet kilkanaście tygodni przed rozwiązaniem, u innych kilka dni przed rozpoczęciem akcji porodowej). 

Czop śluzowy może odejść w całości – wtedy przyszła mama obserwuje po prostu bardzo dużą ilość gęstego śluzu, który może być lekko podbarwiony krwią. Organizm nie wydala czopa śluzowego w takiej postaci, w jakiej znajdował się on w kanale szyjki macicy – nie będzie to charakterystyczny „korek”, ale raczej galaretowate, bezwonne „płaty”. 

Czop śluzowy bywa wydalany na raty i wtedy przyszła mama może nie zorientować się nawet, że coś szczególnego dzieje się w jej organizmie. Odejściu czopa śluzowego nie towarzyszą bowiem dodatkowe objawy. 

Czop śluzowy z krwią – czy to powód do niepokoju?

Czop śluzowy bez krwi lub lekko zabarwiony krwią to zupełnie naturalne zjawisko, które nie powinno niepokoić przyszłej mamy. Obecność krwi w gęstej wydzielinie świadczy najczęściej o pęknięciu drobnych naczyń krwionośnych, do którego dochodzi podczas rozwierania szyjki macicy. 

Lekko różowe zabarwienie nie wymaga konsultacji z lekarzem, jednak jeśli towarzyszy temu bardziej intensywne krwawienie z dróg rodnych, należy pilnie skonsultować się z lekarzem. Duża ilość krwi na tym etapie wskazuje niekiedy np. na odklejenie się łożyska, co może poważnie zagrażać zdrowiu dziecka i przyszłej mamy. W takiej sytuacji trzeba natychmiast jechać na izbę przyjęć lub na oddział ginekologiczno-położniczy.

Odejście czopa śluzowego a rozpoczęcie akcji porodowej

Organizm zaczyna wydalać czop śluzowy dopiero wtedy, gdy szyjka macicy skraca się i rozwiera. Odejście gęstej wydzieliny świadczy więc o tym, że organizm przyszłej mamy powoli przygotowuje się do porodu. Jest to jednak jego wczesna oznaka. Do innych należą:

• „opadanie” brzucha – na krótko przed porodem brzuch zazwyczaj znajduje się znacznie niżej niż w II i III trymestrze;
• skurcze przepowiadające (lub skurcze Braxtona-Hicksa) – nie są regularne i zazwyczaj ustępują po ciepłej kąpieli;
• bóle krzyżowe;
• bóle w dole brzucha, które mogą przypominać dolegliwości menstruacyjne.

Jeśli w ostatnich tygodniach ciąży na bieliźnie lub wkładce higienicznej pojawi się duża ilość śluzu, nie należy jeszcze jechać na izbę przyjęć, ponieważ nie jest to równoznaczne z rozpoczęciem akcji porodowej. 

O rozpoczęciu akcji porodowej świadczą dopiero regularne skurcze macicy, które trwają ok. 40 sekund i pojawiają się początkowo w odstępie ok. 10 minut. Ich częstotliwość zwiększa się i nie da się ich w żaden sposób wyciszyć. Gdy odstęp między kolejnymi skurczami wynosi 2-3 minuty, należy udać się na izbę przyjęć wybranego szpitala. 

Autor: Marta Drzazga

Bibliografia

1. G. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, t. 1–2, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.
2. K. Laskowska, Ciąża. Poradnik, Wydawnictwo SBM, Warszawa 2022.
3. L. Regan, Twoja ciąża. Tydzień po tygodniu, Wydawnictwo Esteri, Wrocław 2020.
4. A. Bień i in., Edukacja przedporodowa, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.

Oceń artykuł