Spis treści:
Zarówno niedobór, jak i nadmiar potasu jest niekorzystny dla organizmu. Może prowadzić do pojawienia się wielu dolegliwości, które utrudniają wykonywanie codziennych czynności. Od lat trwają dyskusje na temat tego, jak kawa wpływa na potas, magnez czy inne pierwiastki i witaminy. Dowiedz się, czy regularne spożywanie kawy może obniżyć poziom potasu w organizmie.
Właściwości zdrowotne potasu
Potas to jeden z ważniejszych pierwiastków w ludzkim organizmie. Odgrywa ważną rolę w zachowaniu równowagi kwasowo-zasadowej. Jest on niezbędny do funkcjonowania układu nerwowego oraz mięśniowego. Nie powinno go zabraknąć w diecie, dlatego warto spożywać produkty zawierające potas. Jego odpowiedni poziom obniża ciśnienie tętnicze, zmniejsza ryzyko udaru. Poziom tego pierwiastka można zbadać, wykonując badania krwi. Wynik pozwala stwierdzić, czy w organizmie występuje nadmiar lub niedobór potasu.
Potas jest niezbędny do prawidłowej pracy mięśni. Bierze udział w procesie syntezy z białkami, które są budulcem mięśni. Dzięki nim łatwiej uzyskać odpowiednią masę mięśniową. Potas jako antagonista innego pierwiastka – wapnia – jest odpowiedzialny za prawidłowe napięcie mięśni. Zaburzenia w jego stężeniu mogą powodować nadciśnienie tętnicze i choroby serca. Niedobór potasu zdarza się częściej niż jego nadmiar, jednak należy pamiętać, że zarówno jeden, jak i drugi stan jest niebezpieczny dla zdrowia.
Czym objawia się nadmiar potasu?
Nadmiar potasu nazywany jest hiperkaliemią. Można go zdiagnozować, kiedy stężenie tego pierwiastka we krwi wynosi więcej niż 5,5 mmol/l. Wskutek zwiększonego stężenia potasu mogą pojawić się następujące objawy:
- zaburzenia rytmu serca,
- osłabienie,
- apatia,
- splątanie,
- zaburzenia świadomości,
- drgawki i skurcze ciała,
- spowolnienie pracy serca.
Długotrwały nadmiar potasu może prowadzić nawet do zatrzymania akcji serca. Niekiedy hiperkaliemia przebiega bezobjawowo, przez co jest trudna do zdiagnozowania. Gromadzenie się w organizmie tego pierwiastka może wynikać z zaburzeń jego wydalania, związanych z chorobami nerek. Niekiedy nadmiar potasu pojawia się w wyniku nadmiernej suplementacji tego pierwiastka. Raczej nie ma możliwości, aby z samej diety dostarczyć sobie zbyt dużej ilości potasu. Należy zwracać uwagę na stosowane leki, ponieważ niektóre z nich mogą powodować zwiększone wchłanianie pierwiastka.
Jak kawa wpływa na organizm?
Kawa ma wiele pozytywnych dla organizmu właściwości. Jedną z ważniejszych jest zawartość polifenoli, czyli związków, które opóźniają starzenie się organizmu, zmniejszają ryzyko chorób układu krążeniowego, a także niektórych nowotworów. Kawa zawiera kofeinę, czyli substancję, która jest znana ze swoich właściwości pobudzających. Krótkotrwale podnosi ciśnienie krwi, przyspiesza bicie serca, sprawiając, że organizm jest lepiej dotleniony. Dodatkowo poprawia się koncentracja, pamięć, a uczucie zmęczenia i znużenia jest zdecydowanie niższe.
Kawa poprawia procesy trawienne i przemianę materii. Działa również wspomagająco na zmniejszenie alergii. Regularne spożywanie kawy, w szczególności czarnej, może zdecydowanie zmniejszyć ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II czy choroby neurodegeneracyjne, jak parkinson i alzheimer.
Umiarkowane spożywanie kawy, czyli 3–5 filiżanek dziennie, korzystnie wpływa na układ krążeniowy. Wbrew mitom, jakie krążą na temat tego napoju, kawa nie zwiększa ryzyka zawału serca. Należy jednak pamiętać o tym, że u osób, które sięgają po nią sporadycznie, może pojawić się szybsze bicie serca, jednak mija ono po kilku czy kilkudziesięciu minutach.
Nie należy zapominać o tym, że właściwości kawy zależą od jej rodzaju, pochodzenia czy sposobu przyrządzania. Kawa jest jednym z produktów, które są dystrybuowane na cały świat. Najwięcej rodzajów pochodzi z Kolumbii, Brazylii, Etiopii, Indonezji i Wietnamu. Popularne są robusta i arabica, chociaż wiele osób zna również ekskluzywny gatunek kawy – kopi luwak. Jej cena wynika z niewielkich rocznych zbiorów, przez co prawdziwi kawosze często stawiają sobie za cel skonsumowanie tego rodzaju napoju.
Zawartość kofeiny w 1 filiżance może być różna. W arabice ta ilość jest niewielka, a z kolei w robuście może być nawet czterokrotnie wyższa. Równie ważny jest sposób palenia ziaren kawy. Ta o ciemnym zabarwieniu zawiera mniej kofeiny niż jaśniejsza kawa. Ponadto może być bardziej cierpka, dlatego osoby poszukujące mocnej i smacznej kawy powinny sięgać po tę o jaśniejszym kolorze. Mała kawa espresso zawiera ok. 200 mg kofeiny. Kawa parzona – 50 mg, a przelewowa – 70 mg. Kofeina, choć w niewielkich ilościach, jest także obecna w kawie z nazwy bezkofeinowej. Może ona zawierać 7 mg tego związku.
Czy kawa wypłukuje potas z organizmu?
Wśród wielu osób krąży informacja, że kawa wypłukuje potas z organizmu, zmniejszając przy tym jego stężenie. Z uwagi na to, często jest zalecana osobom, które mają nadmiar tego pierwiastka w organizmie. Nadmierne spożywanie kawy, czyli powyżej 5 filiżanek dziennie, a także picie odpowiedniej wody oraz herbaty może wypłukiwać elektrolity z organizmu, w szczególności potas, magnez i wapń. Przyjmowanie takiej ilości napojów sprawia, że częściej należy opróżnić pęcherz moczowy, tym bardziej że kawa ma działanie moczopędne.
Istnieje zależność pomiędzy spożywaniem kawy a osteoporozą. Napój ten może zaburzać wchłanianie wielu cennych pierwiastków, a w połączeniu z wiekiem i żeńską płcią może prowadzić do rozwoju osteoporozy. Ryzyko wzrasta w momencie, kiedy dobowa ilość kofeiny jest większa niż 7–8 filiżanek. Pijąc regularnie kawę, należy pamiętać o jej umiarkowanej ilości, a także o stosowaniu odpowiedniej diety, która zapobiegnie powstawaniu niedoborów w organizmie. Dobrze zbilansowany jadłospis jest dlatego bardzo ważny.
Kawa w nadmiarze nie tylko może wypłukiwać cenne minerały i witaminy, ale również powodować zaburzenie wchłaniania. Dlatego należy pamiętać, aby nie pić kawy podczas posiłków. Ma ona znaczący wpływ na wchłanianie żelaza, a także witaminy D. Osoby, które suplementują je, powinny pamiętać o zachowaniu przerwy, przynajmniej godzinę. Zdecydowanie lepszym pomysłem jest picie kawy między posiłkami, w szczególności czarnej bez dodatku cukru i mleka. Dzięki temu nie podnosi ona poziomu glukozy we krwi, a u osób z insulinoopornością czy cukrzycą nie powoduje spadków energii i senności.
Jak można obniżyć potas?
Wysoki poziom potasu wymaga konsultacji lekarskiej i wprowadzenia działań, mających na celu obniżenie tego stężenia. W pierwszej kolejności należy się skupić na znalezieniu i wyeliminowaniu przyczyny. Warto się przyjrzeć swojej suplementacji. Możliwe, że potas jest obecny w wielu przyjmowanych produktach, co może prowadzić do jego nadmiaru w organizmie. W takiej sytuacji należy je odstawić, a także zmniejszyć ilość spożywanych produktów bogatych w ten pierwiastek, czyli pomidorów, ziemniaków, bananów, szpinaku, buraków czy ryb.
Warto zwiększyć ilość przyjmowanych płynów, a tym samym częstotliwość oddawania moczu. To właśnie z nim potas jest wydalany z organizmu. Nadmiar potasu spowodowany zaburzeniami w pracy nerek należy skonsultować z lekarzem, ponieważ istnieje konieczność włączenia konkretnego leczenia. Nie należy tego bagatelizować, ponieważ długotrwałe, wysokie stężenie tego pierwiastka może być bardzo niebezpieczne dla zdrowia.
Autor: Sylwia Brodniewska
Bibliografia
- R. Wierzejska, Kofeina – powszechny składnik diety i jej wpływ na zdrowie, „Roczniki Państwowego Zakładu Higieny”, 2012; 63 (2), s. 141–147.
- R. Wierzejska, M. Jarosz, Picie kawy a ryzyko cukrzycy typu 2. Optymistyczne doniesienia naukowe, „Przegląd Epidemiologiczny”, 2012; 66, s. 509–512.
- W. Żukiewicz-Sobczak i in., Wpływ spożycia kawy na organizm człowieka, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 2012; 18(1), s. 71–76.
- H. Bojarowicz, M. Przygoda, Kofeina. Cz. I. Powszechność stosowania kofeiny oraz jej działanie na organizm, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, 2012; 93: s. 8–13.
