Czy zioła mogą wspomóc obniżanie poziomu cholesterolu?

Podwyższony poziom cholesterolu, zwłaszcza frakcji LDL, jest problemem, który dotyka coraz większej liczby osób. Związany jest najczęściej z niezdrowym stylem życia, w tym z niewłaściwą dietą. Warto jednak wiedzieć, że istnieją naturalne metody, które mogą pomóc w obniżeniu tego poziomu. Przyjrzymy się ziołom, które wykazują korzystny wpływ na profil lipidowy organizmu. Sprawdźmy, jak wprowadzenie ich do diety wspiera zdrowie serca.

Cholesterol – podstawowe informacje

Cholesterol to substancja tłuszczowa, niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Bierze udział w produkcji hormonów, witaminy D oraz kwasów żółciowych. Wyróżniamy dwa główne rodzaje cholesterolu, a właściwie jego frakcje:

• LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości) – znany jako „zły cholesterol”, którego nadmiar prowadzi do odkładania się złogów w naczyniach krwionośnych,
• HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) – nazywany „dobrym cholesterolem”, pomaga w usuwaniu LDL z krwi.

Utrzymanie równowagi między tymi dwoma rodzajami cholesterolu jest niebywale istotne dla zdrowia. Wysoki poziom LDL może prowadzić do poważnych schorzeń, takich jak miażdżyca, zawał serca czy udar mózgu.

Przeczytaj także: https://badaniakrwi.pl/wysoki-cholesterol-a-chudniecie/

Jakie są normy poziomu cholesterolu?

Normy cholesterolu zmieniają się co pewien czas. Nowe wytyczne są dostosowywane do aktualnego stanu wiedzy i uwzględniają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych oraz miażdżycy w danej populacji.

Najnowsze normy poziomu cholesterolu i trójglicerydów to [1]:

• Dla cholesterolu całkowitego:

W przypadku osób zdrowych i umiarkowanie zdrowych poziom cholesterolu całkowitego powinien być niższy niż 190 mg/dl (5 mmol/l).

Osoby chorujące na cukrzycę z miażdżycą oraz chorobą niedokrwienną serca powinny mieć nie więcej niż 175 mg/dl (4,5 mmol/l) cholesterolu, a dzieci poniżej 170 mg/dl.

Stężenie cholesterolu całkowitego uznawane obecnie za najlepsze to 155 mg/dl (4 mmol/l).

• Dla cholesterolu LDL:

Dla osób z niskim ryzykiem rozwoju miażdżycy poziom frakcji LDL cholesterolu powinien mieścić się w granicy 115 mg/dl (do 3,0 mmol/l).

W przypadku osób z umiarkowanym ryzykiem rozwoju miażdżycy  – w granicach 100 mg/dl (do 2,6 mmol/l), a u osób z wysokim ryzykiem rozwoju miażdżycy – poniżej 70 mg/dl (do 1,8 mmol/l).

Z kolei prawidłowy poziom cholesterolu LDL dla osób z grupy bardzo wysokiego ryzyka rozwoju miażdżycy wynosi poniżej 55 mg/dl (do 1,4 mmol/l).

• Dla cholesterolu HDL (tzw. dobrego cholesterolu):

Norma dla mężczyzn to powyżej 40 mg/dl (powyżej mmol/l), a dla kobiet powyżej 50 mg/dl (powyżej 1,2 mmol/l).

• Dla trójglicerydów:

Norma na czczo to poniżej 150 mg/dl (poniżej 1,7 mmol/I), a nie na czczo poniżej 175 mg/dl (poniżej 2,0 mmol/I).

Regularne badania poziomu cholesterolu są niezbędne, aby monitorować stan zdrowia i podejmować odpowiednie kroki w przypadku nieprawidłowości.

Jak zioła mogą pomóc w obniżeniu cholesterolu?

Zioła to naturalne środki, które od wieków były stosowane w medycynie ludowej. Wiele z nich wykazuje właściwości wspomagające obniżenie poziomu cholesterolu. 

Karczoch zwyczajny

Karczoch (Cynara scolymus) to roślina, która od dawna jest ceniona za właściwości zdrowotne. Zawiera cynarynę, substancję, która wspomaga metabolizm tłuszczów i obniża poziom cholesterolu. Regularne spożywanie karczocha może przyczynić się do poprawy profilu lipidowego.

Jak go stosować? Karczoch można spożywać w postaci świeżych liści, wyciągów lub suplementów diety. Napary z karczocha są równie popularne i korzystnie wpływają na profil lipidowy.

Kozieradka pospolita

Kozieradka (Trigonella foenum-graecum) jest znana z wpływu na obniżanie poziomu cholesterolu. Zawiera saponiny, które wspomagają metabolizm cholesterolu i obniżają jego stężenie we krwi.

Jak stosować kozieradkę pospolitą? Możesz dodawać mączkę z nasion zioła do potraw lub spożywać ją w postaci kapsułek.

Ostropest plamisty

Ostropest plamisty (Silybum marianum) to roślina, która ma korzystny wpływ na pracę wątroby i reguluje poziom lipidów we krwi. Zawiera sylimarynę, która działa ochronnie na wątrobę i wspomaga detoksykację organizmu. Ostropest można spożywać w postaci kapsułek, proszku lub naparów.

Imbir lekarski

Imbir (Zingiber officinale) to znana przyprawa, która wykazuje wiele prozdrowotnych właściwości. Pomaga w poprawie krążenia krwi i obniża poziom cholesterolu.

Jak stosować imbir lekarski? Możesz dodawać korzeń do potraw, przygotowywać z niego napary lub stosować w formie kapsułek, jeśli nie przepadasz za tym ostrym smakiem.

Czosnek pospolity

Czosnek (Allium sativum) ma udowodnione działanie w obniżaniu poziomu cholesterolu. Zawiera allicynę, która zmniejsza poziom LDL i podwyższa poziom HDL. Czosnek można spożywać na surowo, w postaci kapsułek lub suplementów diety.

Zmiany w diecie – co wyeliminować przy wysokim poziomie cholesterolu?

Aby obniżyć poziom cholesterolu, zwróć uwagę na produkty, które być może spożywasz w nadmiernej ilości i warto je ograniczyć lub całkowicie wyeliminować z codziennego jadłospisu. Przede wszystkim należy unikać czerwonego mięsa oraz tłustych wędlin, które zawierają dużo nasyconych kwasów tłuszczowych i mogą podnosić poziom cholesterolu LDL, zwanego „złym”.

Warto zrezygnować z tłustych przetworów mlecznych, takich jak masło, śmietana czy pełnotłuste sery, które są bogate w tłuszcze zwierzęce. Choć jajka są wartościowym źródłem białka, osoby z wysokim cholesterolem powinny spożywać je z umiarem, ponieważ żółtka zawierają sporo cholesterolu.

Produkty z białej mąki, takie jak białe pieczywo, makarony czy ciasta, również mogą negatywnie wpływać na poziom cholesterolu, zwłaszcza jeśli są spożywane w nadmiarze. Ich miejsce w diecie powinny zająć pełnoziarniste odpowiedniki, które dostarczają błonnika wspomagającego obniżanie poziomu cholesterolu.

Fast foody i przekąski, takie jak chipsy, ciastka czy słodycze, to kolejne produkty, których należy unikać. Zawierają one często tłuszcze trans, które są wyjątkowo szkodliwe dla serca i mogą znacząco podwyższać poziom „złego” cholesterolu, jednocześnie obniżając poziom „dobrego” cholesterolu HDL.

Wprowadzając te zmiany w diecie, warto zadbać o zwiększenie spożycia produktów bogatych w błonnik, zdrowe tłuszcze pochodzenia roślinnego (np. oliwę z oliwek, orzechy) oraz świeże warzywa i owoce, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego. Jeśli masz wątpliwości, warto skonsultować swoje plany dietetyczne ze specjalistą.

Co jeść, aby wspierać zdrowie serca?

Aby wspierać zdrowie serca, warto włączyć do diety produkty bogate w błonnik pokarmowy, nienasycone kwasy tłuszczowe, warzywa i owoce, a także naturalne napary z ziół. Błonnik odgrywa ważną rolę w ograniczaniu wchłaniania cholesterolu do krwi i wspomaga prawidłową pracę jelit. Znajdziemy go w pełnoziarnistym pieczywie, otrębach, płatkach owsianych oraz w warzywach i owocach, zwłaszcza spożywanych ze skórką. 

Nienasycone kwasy tłuszczowe, w tym kwasy omega-3, pomagają poprawić profil lipidowy. Ich dobrymi źródłami są tłuste ryby morskie, takie jak łosoś i makrela, oleje roślinne, np. oliwa z oliwek, a także różnorodne orzechy. 

Regularne spożywanie warzyw i owoców wspiera obniżenie poziomu cholesterolu, dostarczając jednocześnie witamin i minerałów niezbędnych dla zdrowia całego organizmu. Warto również włączyć do codziennego menu naturalne napary, takie jak napar z karczocha, herbatę z pokrzywy czy napar z lipy, które mogą wspierać obniżenie poziomu cholesterolu i korzystnie wpłynąć na pracę układu krążenia.

Regularne badania

Regularne monitorowanie stanu zdrowia, w tym poziomu cholesterolu, odgrywa fundamentalną rolę w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych, szczególnie u ludzi, którzy mogą być bardziej narażeni na ich rozwój w wyniku stresu, niezdrowego stylu życia czy genetycznych predyspozycji. Regularne badania profilaktyczne pozwalają na wczesne wykrycie nieprawidłowości, takich jak podwyższony poziom cholesterolu LDL, zbyt niski poziom HDL czy inne zaburzenia lipidowe, co umożliwia szybkie wdrożenie odpowiednich działań.

Wybieraj takie badania, które pomagają ocenić nie tylko poziom cholesterolu, ale również ogólny stan zdrowia, m.in. lipidogram, badanie poziomu glukozy, morfologię krwi, a także analizę funkcji wątroby i nerek. Tak kompleksowe podejście pozwala lekarzowi na całościową ocenę kondycji organizmu i na wczesne wykrycie czynników ryzyka, takich jak cukrzyca czy nadciśnienie, które często współwystępują z zaburzeniami lipidowymi.

Regularne wykonywanie badań jest szczególnie istotne dla osób po 40. roku życia, osób z nadwagą, palaczy, a także tych, którzy w rodzinie mieli przypadki chorób sercowo-naczyniowych. Wczesne zdiagnozowanie problemów pozwala nie tylko na zastosowanie odpowiedniej diety, suplementacji czy aktywności fizycznej, ale w razie potrzeby także na wprowadzenie farmakoterapii. 

Badania kontrolne warto wykonywać przynajmniej raz w roku lub zgodnie z zaleceniami lekarza, szczególnie jeśli występują dodatkowe czynniki ryzyka.

Opracowanie: Katarzyna Grzyś-Kurka

Bibliografia

1. P. Herman, M. Wiercińska, Frakcje cholesterolu i triglicerydy – panel lipidowy, https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/103924,cholesterol-i-triglicerydy-panel-lipidowy [dostęp online 26.11.2024 r.].
2. D. Dąbrowska-Zagroba, Wpływ flawonoidów oraz witaminy C na formowanie zewnątrzkomórkowych sieci neutrofilowych (NETs) u chorych na miażdżycę, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, 2020.
3. M. Markiewicz, Roślinne surowce lecznicze, „Eliksir” 2016, nr 2(4), s. 19–22.
4. M. Majewska, H. Czeczot, Flawonoidy w profilaktyce i terapii, „Farmakoterapia Polska” 2009, nr 65(5), s. 369–377.

---