Światłowstręt – co to jest? Objawy, przyczyny - Badania Krwi
22 lipca 2022

Czym jest światłowstręt i jakie są jego przyczyny?

Artykuł napisany przez: Redakcja Diagnostyka

Ból i łzawienie oczu, suchość gałek ocznych, pieczenie i ogólny dyskomfort podczas patrzenia na źródła światła to inaczej światłowstręt. Pojawia się dosyć często w wyniku schorzeń ocznych lub niedoboru witamin i minerałów. Zdarza się jednak, że światłowstręt związany jest z innymi chorobami ogólnoustrojowymi.

Światłowstręt, zwany także fotofobią, to inaczej nadwrażliwość oczu na światło. Dotyka osób w każdym wieku, włączając w to dzieci oraz kobiety w ciąży. Częstą przyczyną objawu są choroby oczu, rzadko poważniejsze schorzenia. Warto jednak zwrócić uwagę, czy fotofobii nie towarzyszą inne objawy, na przykład zaburzenia chodu lub silne bóle głowy. 

Czym jest światłowstręt?

Światłowstręt, zwany także fotofobią, nie jest jednostką chorobową, a jedynie objawem, który towarzyszy wielu chorobom oczu oraz schorzeniom ogólnoustrojowym. Fotofobia charakteryzuje się nadwrażliwością oczu na światło, powoduje duży dyskomfort, a czasami ból oczu podczas kontaktu ze światłem – zarówno słonecznym, jak i sztucznym. 

Światłowstręt charakteryzuje się mrużeniem oczu, ich pieczeniem, bólem, łzawieniem czy świądem. Czasami powoduje wrażenie, że w oku znajduje się ciało obce. Dolegliwość słusznie skłania pacjentów do wizyty w poradni okulistycznej, ponieważ często wiąże się z zapaleniem spojówek, chorobami rogówki lub twardówki. Fotofobię wywołują jednak również inne dolegliwości i choroby ogólnoustrojowe.

Światłowstręt a choroby oczu

Światłowstręt jest najczęściej związany z chorobami oczu. Wśród nich można wyróżnić:

  • zapalenie spojówek – bardzo częste schorzenie, charakteryzujące się nie tylko światłowstrętem, ale również pieczeniem i łzawieniem oczu. Spojówki są zaczerwienione, dodatkowo mogą pojawiać się opuchlizna i wydzielina ropna,
  • choroby rogówki – zapalenie, owrzodzenie, a także mechaniczne uszkodzenie oka może doprowadzić do choroby rogówki, co charakteryzuje się silną nadwrażliwością na światło,
  • zapalenie twardówki – wiąże się z silnym bólem oka, fotofobią i łzawieniem,
  • jaskra – przyczyną jaskry jest nieprawidłowe ciśnienie wewnątrzgałkowe, które powoduje światłowstręt, zaburzenie widzenia, łzawienie oraz ból oczu,
  • wady wrodzone oka – fotofobia związana jest z wadami wrodzonymi oka, do których należą: zanik czopków siatkówki, wrodzona szczelina błony naczyniowej oka lub brak tęczówki,
  • bielactwo (albinizm) – przy albinizmie charakterystyczny jest światłowstręt oraz słaba zdolność widzenia.

Światłowstręt może być związany z nieprawidłowym stosowaniem soczewek kontaktowych lub nastąpić w wyniku urazu mechanicznego oka. Jest także często spowodowany zmęczeniem oczu w wyniku zbyt długiej pracy przed komputerem. 

Światłowstręt – inne przyczyny

Ból gałek ocznych oraz światłowstręt nie zawsze wiążą się z chorobami oczu. Nadwrażliwość na światło może być wynikiem innych schorzeń i zaburzeń. Wśród nich wyróżnia się m.in.:

  • niedobór witaminy B12, odpowiadającej za prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku. Jej braki w organizmie objawiają się światłowstrętem i zaburzeniami wzroku,
  • niedobór wapnia,
  • migrenę, objawiającą się nagłym i napadowym bólem głowy, osłabieniem, nudnościami, światłowstrętem i nadwrażliwością na dźwięki,
  • choroby tarczycy, takie jak hashimoto lub nadczynność,
  • choroby wirusowe – odrę, ospę, włośnicę lub silne przeziębienie,
  • zapalenie opon mózgowych, objawiające się fotofobią, silnym bólem głowy w okolicy potylicznej, bólem szyi, pleców oraz sztywnością karku,
  • niektóre nowotwory, np. nowotwór układu nerwowego,
  • udar mózgu.

Światłowstręt jest również objawem oparzenia słonecznego oczu, spowodowanego zbyt długim przebywaniem na słońcu. Dlatego ważne jest, aby zawsze chronić oczy przed promieniami za pomocą okularów przeciwsłonecznych. Fotofobię wywołują niekiedy stosowane leki, zwłaszcza te, które rozszerzają źrenice (np. fenylefryna lub atropina).

Światłowstręt u dzieci

Światłowstręt u dzieci objawia się bardzo podobnie jak u dorosłych. Dziecko odruchowo mruży lub zamyka oczy w miejscach, gdzie jest zbyt jasno. Zwykle towarzyszą temu cieknące łzy i pieczenie oczu. Przyczyny są bardzo podobne jak u dorosłych; najczęściej światłowstręt wywołują u dzieci choroby oczu. Powodem może być: zapalenie spojówek, zapalenie gałki ocznej, zapalenie tęczówki, choroby rogówki, jaskra wrodzona lub albinizm. Często podczas infekcji wirusowej dzieci unikają jasnego światła. Innym powodem mogą być powikłania związane z noszeniem soczewek kontaktowych lub źle dobrane okulary korekcyjne. Dzieci mają również światłowstręt w wyniku podrażnień związanych z przebywaniem na dworze bez odpowiedniej ochrony oczu.

Światłowstręt w ciąży

Kobiety będące w ciąży często skarżą się na światłowstręt i dyskomfort w obrębie gałek ocznych. Jest to związane z zachodzącymi w organizmie zmianami, które spowodowane są działaniem hormonów i gospodarką wodną. W ciąży zaburzenia wzroku mają zazwyczaj charakter przejściowy i ustępują w ostatnim trymestrze lub po porodzie. Jeśli jednak suchość oka jest zbyt dokuczliwa, światłowstręt jest intensywny, a zmiany ostrości widzenia zbyt gwałtowne, należy udać się po poradę do okulisty.

Gdy światłowstręt oraz dyskomfort w obrębie oczu nie jest jedynym objawem, wskazana jest natychmiastowa konsultacja lekarska w celu wykluczenia poważniejszych schorzeń. Rozpoznanie stawia się na podstawie pogłębionego wywiadu oraz odpowiedniej diagnostyki. Zazwyczaj wykonuje się podstawowe badanie okulistyczne oraz badania krwi. Czasami wymagana jest dodatkowa konsultacja neurologiczna.

 

Autor: Marta Skrzypek

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

  1. W.M. Leitman, Diagnostyka i postępowanie w chorobach oczu, red. M. Misiuk-Hojło, Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2017. 
  2. A. Prusiński, Neurologia praktyczna, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1998.
  3. J. Kański, A. Kubicka-Trząska, Choroby infekcyjne oczu, Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2021.

O Autorze