Jeśli po zakupie nowego pierścionka, łańcuszka lub kolczyków zauważyłaś objawy uczulenia, to znak, że możesz mieć alergię na nikiel, z którego zostały wykonane. Jest to powszechny alergen, który występuje głównie u osób dorosłych. Zobacz, czym się objawia i jak można walczyć z uczuleniem na ten pierwiastek.
Nikiel w naszym życiu
Nikiel jest popularnym pierwiastkiem wykorzystywanym na szeroką skalę. Ten srebrzystobiały metal znajdziesz m.in. w:
- biżuterii,
- guzikach,
- ozdobnych klamrach,
- kluczach,
- detergentach,
- farbach,
- naczyniach kuchennych,
- monetach,
- wodzie,
- jedzeniu,
- igłach.
Nikiel jest obecny niemal w każdej dziedzinie naszego życia, dlatego bardzo trudno uniknąć z nim kontaktu. Szacuje się, że uczulenie na ten pierwiastek ma co najmniej 15% osób. Za alergenne właściwości niklu odpowiadają jony, które przenikają przez skórę. Nasz układ odpornościowy reaguje na nieproszonych gości, produkując przeciwciała, które powodują wzrost poziomu histaminy, a w efekcie objawy uczulenia. Uczulenie na nikiel zwykle jest kontaktowe. Oznacza to, że w miejscu zetknięcia ze skórą powoduje piekące i swędzące zmiany. Alergia na ten metal może jednak być także pokarmowa. Objawy pojawiają się po spożyciu produktów zawierających nikiel. Do zmian skórnych dochodzą w tym wypadku dolegliwości brzuszne, takie jak biegunka lub nudności. Jeśli alergia pokarmowa idzie w parze z kontaktową, wtedy mówimy o alergii uogólnionej.
Alergia na nikiel bywa bardzo podstępna. Przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów, a nagle uaktywni się pod wpływem np. stresu. Jeśli zauważysz u siebie bądź bliskich uczulenie na nikiel, udaj się do alergologa, który zleci wykonanie odpowiednich badań. Test na obecność przeciwciał możesz zrobić także prywatnie w laboratorium.
Kto jest najbardziej narażony na uczulenie na nikiel?
Zazwyczaj najbardziej narażone na wszelkie alergie są dzieci ze względu na wciąż rozwijającą się u nich odporność. Nie jest tak jednak w tym przypadku. Uczulenie na nikiel dotyczy zazwyczaj osób dorosłych, które często mają do czynienia z tym pierwiastkiem. Nie bez znaczenia jest też płeć. Okazało się, że kobiety są bardziej narażone na alergię. Dzieje się tak nie tylko ze względu na to, że noszą niklowaną biżuterię i ozdoby. Powodem mogą być hormony. Podatność na uczulenie na nikiel zmienia się w zależności od fazy cyklu miesiączkowego. W okresie okołoowulacyjnym objawy alergii są mniej dokuczliwe niż w trakcie miesiączki.
Większe prawdopodobieństwo uczulenia na nikiel dotyczy osób, które stykały się z tym pierwiastkiem już okresie dziecięcym, np. miały przekute w dzieciństwie uszy i nosiły niklowane kolczyki. Przez wieloletnią, ciągłą ekspozycję na alergen może dojść w przyszłości do uczulenia. Alergię na ten pierwiastek możesz także odziedziczyć po rodzicach. Uczulenie na nikiel często idzie w parze z alergiami na inne metale, np. na kadm bądź chrom.
Po czym można poznać uczulenie na nikiel?
Uczulenie na nikiel może przybierać różne formy i powodować różne objawy. Wśród najpopularniejszych są:
- zmiany skórne,
- wysypka,
- świąd i pieczenie w miejscu styczności z alergenem,
- katar,
- łzawienie,
- duszności,
- bóle brzucha,
- nudności,
- biegunka.
Osoby borykające się z alergią kontaktową pierwsze objawy zobaczą już po kilku minutach od ekspozycji na działanie alergenu. W tej sytuacji należy jak najszybciej zlikwidować przyczynę uczulenia. Jeśli cierpisz z powodu uczulenia pokarmowego, musisz uważać na to, co jesz. Nikiel znajduje się w takich produktach spożywczych, jak:
- produkty pełnoziarniste,
- warzywa strączkowe,
- kukurydza,
- pomidory i przetwory pomidorowe,
- ryby i konserwy rybne,
- owoce morza,
- wiśnie,
- orzechy,
- zielona herbata,
- czerwone wino.
To jednak nie wszystko. Osoby cierpiące z powodu alergii pokarmowej na nikiel powinny unikać jedzenia wszelkich produktów z puszek i konserw oraz kwaśnych zup gotowanych w metalowych garnkach. Kwas zawarty w zupie wchodzi w reakcję z metalem, nasilając objawy uczulenia. Nie należy pić wody z kranu, gdyż woda stojąca w rurach także może zawierać nikiel. W przypadku alergii pokarmowej kluczowymi objawami są: ból brzucha, nudności i biegunka. Jeśli alergia jest znaczna, może doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego. To stan zagrażający życiu, więc jeśli będziesz mieć problemy z oddychaniem lub zrobi Ci się słabo, koniecznie jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem.
Pamiętaj, że każdy reaguje na alergen indywidualnie. W niektórych przypadkach już niewielkie stężenie omawianego pierwiastka powoduje dokuczliwe dolegliwości.
Leczenie alergii na nikiel
Niestety alergii na nikiel nie można skutecznie wyleczyć, może ona jednak zniknąć tak samo gwałtownie, jak się pojawiła. Jeśli borykasz się z uczuleniem na ten pierwiastek, postaraj się zredukować go w swojej diecie i życiu. Unikaj niklowanej biżuterii, postaw na złoto lub srebro. W miarę możliwości pozbądź się niklowanych garnków i sztućców. Zwracaj uwagę na zawartość niklu w produktach, które spożywasz. Pod okiem dietetyka zacznij stosować dietę niskoniklową. Produkty, które możesz bezpiecznie spożywać, to m.in.:
- mięso,
- mleko,
- jaja,
- ziemniaki,
- jabłka,
- cytrusy,
- papryka.
Żywność pochodzenia zwierzęcego ma w sobie mniej niklu niż rośliny, warzywa i owoce. Dzieje się tak, ponieważ nikiel znajduje się w glebie. Unikaj także produktów wysoko przetworzonych. Jeśli już dopadną Cię symptomy alergii, działaj objawowo. Zastosuj leki i maści przeciwhistaminowe, które dostaniesz w każdej aptece bez recepty. Możesz także spróbować odczulania, ale efekty tej metody nie gwarantują całkowitego wyleczenia. Mogą jednak znacząco złagodzić objawy.
Autor: Agata Muchowska
Bibliografia
- M. Jutel, Odczulanie: immunoterapia alergenowa „w pigułce”. Poradnik dla pacjenta, Warszawa 2022.
- M. Szelest, Nikiel – przyczyna alergicznego kontaktowego zapalenia skóry, [w:] Wybrane zagadnienia biologii i medycyny, praca zbiorowa, Olsztyn 2015.
- Ł. Durajski, Alergie. Fakty i mity, Warszawa 2020.
- A. Bartos, Nikiel jako alergen pokarmowy, Łódź 2015.
- M. Bojanowska, M. Kostecka, Nietolerancje i alergie pokarmowe: przyczyny, diagnostyka i postępowanie żywieniowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Lublin 2021.
