Dermatophagoides pteronyssinus – badanie i objawy alergii

Dermatophagoides pteronyssinus to powszechnie występujący na całym świecie gatunek roztoczy kurzu domowego. Jego alergeny są jedną z częstszych przyczyn alergii wziewnych. Sprawdź, jakie objawy mogą wskazywać na tę przypadłość. Dowiedz się, na podstawie jakich badań lekarz diagnozuje alergię na Dermatophagoides pteronyssinus.

Czym jest Dermatophagoides pteronyssinus?

Dermatophagoides pteronyssinus to łacińska nazwa skórożarłoczka skrytego. To rozpowszechniony na całym świecie (tzn. kosmopolityczny) gatunek roztoczy. Najbardziej znane są roztocza kurzu domowego, spośród których najczęściej występuje właśnie Dermatophagoides pteronyssinus. Inne znane mieszkaniowe roztocza to Dermatophagoides farinae i Euroglyphus maynei.

Gdzie występuje Dermatophagoides pteronyssinus?

Dermatophagoides pteronyssinus to mikroskopijny pajęczak – samica osiąga około 420 µm długości i 320 µm szerokości, a samiec około 420 µm długości i 245 µm szerokości. Bytuje on w kurzu domowym. Spotyka się go w różnych miejscach, w których może mieć kontakt z naskórkiem, będącym dla niego źródłem pokarmu. Są to głównie: materace, poduszki, kołdry, koce, dywany, narzuty, zasłony, tapicerowane meble. Najchętniej żyje w warunkach o wysokiej temperaturze (25°C) i wilgotności (70-80%). Roztocza są stale obecne w środowisku domowym, jednak obserwuje się dwa szczyty ich zwiększonego występowania – w okresach kwiecień-maj i wrzesień-październik.

Dermatophagoides pteronyssinus a alergia

Wytwarzane przez Dermatophagoides pteronyssinus alergeny uważane są czynnik sprawczy astmy oskrzelowej. Rozwija się ona w wyniku nieprawidłowej, nadmiernej reakcji układu odpornościowego na ten gatunek roztoczy, które u ogółu społeczeństwa nie wywołują żadnych dolegliwości. Dotychczas zidentyfikowano kilka grup alergenów Dermatophagoides pteronyssinus, które mogą wywołać reakcję alergiczną, lecz najczęściej jest nim DerP1. To proteaza cysteinowa (enzym trawienny), która pozwala tym pajęczakom na trawienie skóry. Rozpowszechnienie alergii na roztocza kurzu domowego jest spore. Szacuje się, że zmaga się z nią około 6-12% populacji. Należy też wspomnieć o tzw. alergii krzyżowej, która pojawia się po spożyciu owoców morza u osób z alergią na roztocza kurzu domowego. Dochodzi do tego w wyniku dużego podobieństwa występującego w budowie alergenów skorupiaków wodnych i roztoczy kurzu domowego.

Badanie na Dermatophagoides pteronyssinus

Głównym elementem diagnostyki w kierunku alergii na Dermatophagoides pteronyssinus jest badanie z krwi, w którym dokonuje się oznaczenia przeciwciał klasy IgE skierowanych przeciwko temu gatunkowi roztocza kurzu domowego. Sama procedura pobrania krwi do badania nie różni się od standardowego procesu pozyskania krwi do badania morfologicznego. Diagnostyka laboratoryjna polega na pomiarze poziomu IgE swoistego dla pełnego ekstraktu odchodów bądź też dla pojedynczych składników ekstraktu tzw. alergenów molekularnych – precyzyjne określenie uczulenia na konkretne białka roztoczy. Nazwy alergenów molekularnych zawierają: trzyliterowy trzon pochodzący od nazwy łacińskiej rodzaju roztocza, pierwszą literę nazwy gatunkowej i liczbę porządkową. Przykładem jest wspomniany wyżej „Der p 1”. Badanie specyficznych przeciwciał IgE w stosunku do roztoczy kurzu domowego przeprowadzić można w diagnostyce alergii zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci. Ilościowe oznaczenie IgE nie niesie ryzyka dla pacjenta.

Czy badanie w kierunku Dermatophagoides pteronyssinus wymaga przygotowania?

Badanie w kierunku alergii na Dermatophagoides pteronyssinus nie wymaga ze strony pacjenta żadnego specjalnego przygotowania. Nie ma konieczności zgłaszania się na nie na czczo, zalecane jest jednak unikanie na kilka dni przed badaniem posiłków wysokotłuszczowych. Na badanie nie ma potrzeby zgłaszać się o określonej porze dnia. Poziom przeciwciał klasy IgE skierowanych przeciwko Dermatophagoides pteronyssinus nie ulega dobowym wahaniom. Przed pobraniem krwi do analizy nie jest również wymagane odstawienie leków przeciwhistaminowych i sterydowych, podawanych doustnie czy miejscowo. Zażywanie ich nie wpływa na wynik badania.

Interpretacja wyników badania w kierunku Dermatophagoides pteronyssinus 

Z wynikami badania w kierunku Dermatophagoides pteronyssinus pacjent powinien się zgłosić do lekarza, najlepiej do specjalisty alergologa, który zlecił ich wykonanie. Osoby uczulone będą posiadały we krwi co najmniej wykrywalne stężenie przeciwciał IgE swoistych dla tego alergenu, podczas gdy u osób zdrowych IgE o takiej swoistości są nieobecne lub niewykrywalne. Diagnostyka alergii poza oceną uzyskanych wyników z badania laboratoryjnego obejmować powinna dodatkowo: szczegółowy wywiad medyczny, badanie przedmiotowe, testy skórne w kierunku alergii na roztocza kurzu domowego, które polegają na nanoszeniu na delikatnie naciętą lancetem skórę roztworu zawierającego białko produkowane przez roztocza. Na alergię w testach alergicznych wskazuje pojawienie się w miejscu aplikacji roztworu bąbla i rumienia.

Dermatophagoides pteronyssinus – jakie objawy może powodować?

Alergia na roztocza kurzu domowego ma charakter całoroczny, z zaostrzeniami w okresie wzrostu ich występowania. Dolegliwości przybierają na sile podczas zwiększonej wilgotności powietrza, przy niewystarczającym dbaniu o porządek. Są bardziej odczuwane w godzinach porannych po wstaniu z łóżka i wieczorem, kiedy alergik kładzie się spać. Wówczas cząsteczki kurzu, a razem z nimi roztocza, wzbijają się w powietrze.

 Do najczęstszych objawów alergii na roztocza kurzu domowego należą przede wszystkim:

• uczucie zatkania nosa,
• wodnisty, obfity katar,
• osłabienie węchu,
• częste kichanie,
• łzawienie oczu,
• uczucie swędzenia nosa, gardła i kącików oczu,
• duszność, świszczący oddech, trudności w oddychaniu.

Dodatkowo pojawiają się takie dolegliwości, jak: częste bóle głowy, uczucie zmęczenia, zaburzenia koncentracji, senność, zmiany skórne – pokrzywka, grudki, pęcherzyki, zaczerwienienie i swędzenie. 

Jak ograniczyć ekspozycję na Dermatophagoides pteronyssinus?

Kluczowym elementem walki z alergią jest ograniczenie ekspozycji na czynnik uczulający, w tym przypadku na Dermatophagoides pteronyssinus. Zmniejszenie narażenia na alergeny kurzu domowego przynieść mogą takie działania, jak przede wszystkim:

• częste odkurzanie odkurzaczami z filtrem HEPA – zbudowanym z kilku warstw bibuł filtracyjnych, przez co efektywnie usuwającym zanieczyszczenia z powietrza;
• ograniczenie elementów tekstylnych, typu firanki, zasłonki, poduszeczki, które gromadzą kurz;
• usunięcie z domu chodników i dywanów, szczególnie tych o długim włosiu;
• regularne oczyszczanie powierzchni wilgotną ściereczką;
• wybieranie bielizny pościelowej z nieprzepuszczalnych materiałów, tzw. pościeli barierowej, wykonanej z tkanin syntetycznych, usunięcie pościeli zawierającej pierze lub wełnę;
• zmniejszenie wilgotności w mieszkaniu – zalecana wartość to 40-60%;
• pranie pościeli, pluszowych zabawek itd. w temperaturze powyżej 60°C;
• częsta zmiana pościeli, ręczników, piżam;
• częste wietrzenie pomieszczeń zamkniętych;
• usuwanie obumarłego naskórka oraz walka z łupieżem i zbyt suchą skórą;
• pozbycie się przedmiotów, które gromadzą kurz, np. kompozycji z suchych kwiatów;
• przechowywanie ubrań i książek w zamkniętych szafach;
• korzystanie z pomocy w sprzątaniu czy w zmianie pościeli;
• poddawanie pościeli i zabawek pluszowych okresowemu działaniu niskich temperatur (zamrażanie ich).

Autor: dr n. o zdr. Olga Dąbska

Bibliografia

1. E. Dadas-Stasiak, Najczęściej występujące przyczyny i rodzaje alergii u dzieci w świetle aktualnej epidemiologii, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2010, t. 2, nr 6, s. s. 92–99. 
2. A. Fala, Alergologia, choroby alergiczne, astma, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011.
3. B. Hajduga-Staśko, M. Kasprzyk, Roztocze kurzu domowego jako czynniki alergenowe, „Alergoprofil” 2016, t. 12, nr 2, s. 81–86.
4. K. Obtułowicz, Alergologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
5. B. Samoliński, Alergia na roztocze kurzu domowego. Diagnostyka i terapia, „Alergia” 2016, nr 3, s. 39–42.

Oceń artykuł