Żywienie dzieci różni się od tego przeznaczonego dla dorosłych. Odpowiednia i zbilansowana dieta pozwala dziecku prawidłowo się rozwijać i mieć dużo energii. Wielu rodziców obawia się, że codzienne komponowanie posiłków jest czasochłonne, dlatego często popełniają błędy, które później odbijają się na zdrowiu najmłodszych. Wystarczy jednak pamiętać o kilku zasadach, by tworzyć dania, które dziecko będzie zjadało ze smakiem.
Żywienie niemowląt
Niemowlęta od pierwszego dnia życia są najczęściej karmione mlekiem matki lub modyfikowanym, jeśli kobieta nie może samodzielnie karmić. Żywienie tak małych dzieci nie jest skomplikowane, jednak od około 6. miesiąca życia można zacząć rozszerzać dietę o nowe produkty. Po tym czasie zmienia się zapotrzebowanie organizmu na składniki mineralne i witaminy, dlatego ważne jest wprowadzanie nowości do jadłospisu. Nowe pokarmy muszą być zmiksowane i podawane dziecku łyżeczką. Pierwsze posiłki inne niż mleko powinny być jednoskładnikowe. Dobrze sprawdzą się na początku kleik ryżowy, gotowane warzywa lub owoce. Początkowe porcje powinny być niewielkie – najczęściej 3–4 łyżki. Ułatwi to weryfikację, czy dziecko nie jest uczulone na dany składnik pokarmowy. Nowości należy wprowadzać pojedynczo, z kilkudniową przerwą pomiędzy nimi.
Rozszerzanie diety u dzieci rozpoczynamy od warzyw i owoców oraz zbóż. Początkowo należy unikać zbóż glutenowych i wybierać ryż. Po pewnym czasie, kiedy jest już wypracowana tolerancja smakowa, można zacząć włączać do diety chude mięso, jajka i ryby. Ważne, aby wszystko było dobrze ugotowane i pochodziło ze sprawdzonych źródeł. Produkty mogą być wzbogacane masłem lub olejami roślinnymi. Dopiero wprowadziwszy do diety dziecka wszystkie wymienione rodzaje pokarmów, można rozszerzyć jadłospis o nabiał. Cały proces trwa kilka miesięcy. Dieta dzieci powinna być dopasowana do ich wieku, umiejętności żucia, a także konsystencji podawanych produktów.
Ile powinno jeść dziecko?
Zapotrzebowanie na pokarm zmienia się u dzieci wraz z wiekiem. Jednodniowe noworodki otrzymują około 10 ml podczas jednego karmienia, natomiast już w ich 2. tygodniu życia ta ilość wynosi 90 ml. W kolejnych tygodniach dziecko je coraz więcej. Trzymiesięczny niemowlak wypija około 150 ml mleka podczas jednego karmienia.
Jadłospis rocznego dziecka może być już bardziej urozmaicony niż młodszych. W ciągu dnia dziecko powinno dostawać 5 dobrze zbilansowanych posiłków. W zależności od wagi przyjmuje ono około 1000 kcal dziennie. W diecie dziecka powinny znaleźć się pokarmy zawierające tłuszcze, węglowodany oraz białko. Maluchy w wieku przedszkolnym powinny spożywać dziennie około 1400 kcal, rozłożonych na 4–5 posiłków. Zapotrzebowanie kaloryczne u starszych dzieci i nastolatków jest zależne od ich aktywności fizycznej. Różni się również u chłopców i dziewczyn. Wiele nastolatków w tym wieku zaczyna eksperymentować z jedzeniem, dlatego ważne są ich regularne badania. Najlepiej raz w roku wykonać pakiet podstawowych badań, które pokażą ogólny stan zdrowia dziecka i pozwolą wyłapać np. anemię, związaną z nieprawidłowym żywieniem.
Jaka powinna być dieta dziecka?
Najważniejsze w diecie dziecka powinno być to, aby była ona zbilansowana. Jedzenie musi pozwalać dziecku na prawidłowy rozwój, dbać o pracę mózgu, a także wzmacniać kości i zęby. Dieta lekkostrawna pozwala na utrzymanie prawidłowej masy ciała, a dziecko nie przejada się i ma więcej energii. Posiłki nie mogą być monotonne, ponieważ maluch nie będzie ich jadł. Z uwagi na to, że dzieci szybko rosną, potrzebują codziennej dawki witamin i minerałów. Najważniejsze są: witaminy D, E, wapń, magnez i żelazo. Jadłospis powinien także zawierać kwasy omega-3, które można znaleźć w rybach. Najlepiej, by dziecko spożywało je 1–2 razy w tygodniu.
Komponując posiłki dla najmłodszych, warto korzystać z owoców i warzyw sezonowych. Zdrowe odżywianie należy wpajać dzieciom od najmłodszych lat, dzięki czemu będą chętniej sięgać po świeże owoce niż po fast foody. Dieta dziecka powinna składać się z trzech głównych posiłków, takich jak śniadanie, obiad, kolacja, i jednej przekąski lub dwóch, spożywanych w ciągu dnia.
W jadłospisie dzieci powinny znaleźć się świeże produkty. Należy unikać przetworzonej żywności. Zamiast sięgać po gotowe potrawy w słoikach czy puszkach, lepiej przygotować własnej roboty posiłki i odpowiednio je zawekować. Nie rezygnujemy z tłuszczu w diecie dziecka, jednak tłuszcz pochodzenia zwierzęcego warto zamienić na roślinny. Dobrym rozwiązaniem będą oliwa z oliwek, olej rzepakowy czy lniany.
Dzieci, tak jak i dorośli, muszą pamiętać o regularnym nawadnianiu organizmu. Powinny pić wodę, słabe herbaty czy soki owocowe. Niezalecane jest podawanie najmłodszym słodzonych napojów gazowanych, napojów energetycznych czy wody smakowej, ponieważ zawierają one duże ilości cukru. W dziecięcym jadłospisie nie powinno znajdować się dużo soli ani cukru.
Przykładowy jadłospis dla dziecka
Śniadanie
- Owsianka na mleku z owocami sezonowymi
- Twarożek ze szczypiorkiem i rzodkiewką z pieczywem żytnim.
- Jajecznica z sałatką wiosenną i pieczywem
Drugie śniadanie
- Baton musli
- Jogurt naturalny z owocami
- Warzywa pokrojone w słupki
Obiad
- Gotowany filet z indyka z marchewką i purée ziemniaczanym
- Makaron z drobiowymi pulpetami z sosem pomidorowym
- Grillowany dorsz z domowymi frytkami i surówką z jabłka i marchewki
Przekąska
- Kisiel bez cukru
- Sałatka z owoców sezonowych
- Pełnoziarniste muffiny z borówkami
Kolacja
- Kanapka z serem żółtym, chudą wędliną i pomidorem
- Risotto z cukinią, pomidorami koktajlowym, szpinakiem i serem feta
- Tortilla z humusem i warzywami
Autor: Sylwia Brodniewska
Bibliografia
- E. Kolarzyk, Zwyczaje żywieniowe dzieci w wieku przedszkolnym, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2008, nr 89(4), s. 531–536.
- J. Książyk, Zalecenia leczenia żywieniowego u dzieci 2021, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.
- J. Mrukowicz, Pierwsze dwa lata życia dziecka. Poradnik dla rodziców, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2010.
- H. Szajewska i in., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne, „Pediatria” 2014, nr 11, s. 321–338.
Senność po jedzeniu – co oznacza? Poprzedni wpis 