Problemy z wątrobą najczęściej pojawiają się u osób nadużywających alkoholu, leków lub odżywiających się niezdrowo. Czasem mogą one wynikać z uwarunkowań genetycznych. Odpowiednio ułożona dieta może pomóc wątrobie się zregenerować. Jest wiele produktów spożywczych, z których można stworzyć smakowite dania. Poznaj zasady żywienia przy chorobach wątroby i dowiedz się, co warto jeść, a czego musisz unikać.
Dla kogo jest przeznaczona dieta na wątrobę?
Osoby, u których zdiagnozowano problemy z wątrobą, jak zapalenie czy stłuszczenie, powinny zmienić swoje nawyki żywieniowe. To właśnie dla nich najbardziej odpowiednia będzie dieta wątrobowa, czyli lekkostrawna z ograniczeniem tłuszczu.
Schorzenia związane z pracą wątroby można zdiagnozować jedynie na podstawie badań z krwi oraz USG brzucha. Istnieją jednak symptomy, które mogą wskazywać na wystąpienie dolegliwości związanych z tym organem:
- nagła utrata masy ciała,
- chroniczne zmęczenie,
- ciemniejsze zabarwienie skóry pod oczami,
- brak apetytu,
- dolegliwości jelitowo-żołądkowe,
- problemy skórne,
- stany depresyjne,
- ciemniejszy mocz.
Dieta na regenerację wątroby to dobry pomysł nie tylko dla osób, u których nie działa ona prawidłowo, ale także dla tych po hospitalizacji, nadużywających alkoholu czy długotrwale stosujących farmakologię.
Ogólne zalecenia dietetyczne
W każdej diecie bardzo ważne jest nie tylko to, co się je, ale także jak się je. W diecie na chorą wątrobę należy spożywać 5–6 niewielkich posiłków dziennie. Dzięki temu wątroba jest mniej obciążona i lepiej pracuje. Zaleca się, aby posiłki były spożywane co 2–3 godziny. Śniadanie należy zjeść maksymalnie do godziny po przebudzeniu, a kolacja powinna być lekka i zjedzona nie później niż 2–3 godziny przed położeniem się spać.
Nie należy zapominać o regularnym nawadnianiu organizmu. Najlepszym wyborem jest niegazowana woda mineralna, popijana przez cały dzień małymi łykami. Dla dorosłej osoby zaleca się wypicie 1,5–2 litrów dziennie. Napoje powinny być spożywane między jedzeniem. Najlepiej, aby była to woda lub słaba herbata bez cukru. Posiłki należy przygotowywać na bieżąco, wykorzystując świeże produkty. Nie należy ich podgrzewać ani spożywać na drugi dzień. Oprócz tego ważny jest sposób przygotowania. Niewskazane jest smażenie w głębokim tłuszczu, panierowanie i duszenie w ciężkich sosach. O wiele lepszym rozwiązaniem jest gotowanie na parze, grillowanie czy pieczenie bez dodatku tłuszczu.
Posiłki powinny być spożywane powoli, a każdy kęs trzeba dokładnie przeżuwać. Nie należy stresować się podczas jedzenia. Potrawy nie mogą być zbyt gorące ani zimne. Nie wolno przesadzać z ilością soli. Zamiast niej warto postawić na zioła, które nadają smak.
Co jeść przy chorej wątrobie?
Dieta przy chorej wątrobie powinna być dobrze zbilansowana. Warto sięgnąć po produkty, które są szybko trawione. W szczególności należy włączyć:
- owoce: jabłka, morele, brzoskwinie, wiśnie, cytrusy, maliny, porzeczki;
- warzywa: ziemniaki, marchew, buraki, pomidory, ogórki, por, kiełki;
- mięso: drób, chude części wołowiny i cielęciny, mięso z królika;
- ryby: w szczególności chude, jak mintaj, karp, dorsz;
- nabiał: zawierający mniej tłuszczu, jogurty, twarogi, kefiry, jajka;
- węglowodany: kasze, ryż, makarony, pieczywo pszenne;
- tłuszcze: oliwa z oliwek, olej sojowy, olej arachidowy.
Osoby cierpiące na choroby wątroby nie muszą odmawiać sobie słodyczy. Dozwolony jest miód, kisiele, soki owocowe, biszkopty. Oczywiście nie należy ich spożywać w dużych ilościach. Równie ważne są przyprawy. Na wątrobę dobrze wpływa bazylia, majeranek, oregano, cynamon, koperek, pietruszka, tymianek i rozmaryn. Wspomagająco działają również mięta, jałowiec i kminek.
Czego unikać w diecie?
Aby wątroba mogła dobrze funkcjonować, konieczne jest unikanie konkretnych produktów, które ją obciążają, utrudniając regenerację. Bardzo ważną zasadą jest unikanie spożywania alkoholu, w jakichkolwiek ilościach. Nawet mała dawka może nieść za sobą negatywne konsekwencje. Z napojów należy również wykluczyć mocną kawę i herbatę, napoje gazowane, kakao i czekoladę.
Stosowanie się do zaleceń jest bardzo ważne, aby jak najszybciej zregenerować ten organ. Warto pamiętać, że każdy przypadek jest inny i należy go rozpatrywać indywidualnie. Dużą rolę odgrywa tutaj lekarz, który zna wyniki badań i potrafi zaplanować dalsze leczenie i dietę. Wśród produktów, których należy unikać znajdują się:
- owoce: truskawki, arbuzy;
- warzywa: strączki, brokuł, kalafior, papryka, cebula, czosnek;
- mięso: tłuste mięsa, jak boczek, słonina, smażone, wędzone, podroby;
- tłuszcze: margaryna, smalec, olej rzepakowy;
- pieczywo: żytnie, razowe, wytworzone z nieoczyszczonych mąk;
- nabiał: sery topione, pleśniowe;
- ostre przyprawy;
- słodycze: torty, ciasta przekładane kremem na śmietanie, czekolada;
- wszystkie grzyby.
Zakazane są również przetworzone produkty, dania typu instant, fast foody. Do przygotowania zup nie należy używać gotowych kostek rosołowych. Zabronione są także wywary gotowane na mięsnych kościach.
Co poza dietą?
Sama dieta to jednak nie wszystko, co może poprawić samopoczucie i wyniki badań. Równie ważna jest aktywność fizyczna. Warto ją dopasować do swoich możliwości. Mogą to być zwykłe spacery, jazda na rowerze czy pływanie, jednak istotne, aby były wykonywane regularnie. Na organizm dobrze wpływa także unikanie stresu lub zminimalizowanie go. Osoby, które palą papierosy, powinny rozważyć ich rzucenie, ponieważ nikotyna źle wpływa na cały organizm, w tym na wątrobę.
Nie należy także zapominać o przyjemnościach. Osoby chorujące na wątrobę powinny regularnie korzystać z sauny i ciepłych kąpieli. Pomagają one w detoksykacji organizmu, która odbywa się w trakcie pocenia.
Autor: Sylwia Brodniewska
Bibliografia
- A. Kowala-Piaskowska, A. Tomaszewska, A. Adamek, M. Bura, I. Mozer-Lisewska, Niedożywienie w marskości wątroby, „Hepatologia” 2014, nr 14, s. 90–93.
- H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo PZWL, 2014.
- M. Michelle, A. R. Kasaraneni, Zdrowa wątroba. Samodzielna detoksykacja, odwracanie skutków stłuszczenia i zapobieganie chorobom wątroby, Wydawnictwo Vital, Białystok 2017.
- https://waskoczopnik.pl/pdf/Dieta_watrobowa.pdf, data dostępu marzec 2022r.
