Dna moczanowa – objawy i przyczyny choroby

Dna moczanowa, zwana inaczej artretyzmem lub podagrą, to choroba, która polega na odkładaniu się kwasu moczowego w stawach, ścięgnach oraz otaczających je tkankach. Najczęstszym objawem są gwałtowne i nawracające zapalenia stawów, dotykające zwykle stawów skokowych, kolanowych, palców oraz nadgarstków. Obrzęki, połączone z silnym bólem, znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie. Sprawdź, jakie objawy daje dna moczanowa, co powoduje tę chorobę i kiedy należy udać się do lekarza.

Dna moczanowa – co to za choroba i kogo dotyczy?

Dna moczanowa to choroba stawów, która wynika z odkładania się kwasu moczowego w stawach, ścięgnach i otaczających je tkankach. Schorzenie to nazywane jest także skazą moczanową, artretyzmem lub podagrą. Atakuje ono przede wszystkim palce, nadgarstki, a także stawy skokowe i kolanowe. Nawracające zapalenia, którym towarzyszy ból, znacznie zmniejszają codzienny komfort. 

Badania pokazują, że artretyzm dotyczy około 2% populacji. W tej grupie są przeważnie mężczyźni, którzy ukończyli 65. rok życia. Choroba znacznie rzadziej dotyka panie, a jeśli już, to kobiety po menopauzie. Czasami dna moczanowa ma podłoże genetyczne, jednak w zdecydowanej większości przypadków atakuje osoby, które nie przestrzegają zasad zdrowego trybu życia i nie dbają o swoje zdrowie.

Przyczyny powstawania dny moczanowej

Dna moczanowa to efekt zwiększonego stężenia kwasu moczowego we krwi. Jak nietrudno się domyślić, do takiej sytuacji dochodzi wtedy, gdy dostarcza się zbyt dużo kwasu moczowego w diecie lub nerki nie pracują prawidłowo, a proces filtrowania jest zaburzony. Kwas moczowy nie jest wydalany z organizmu, ale krystalizuje się, a następnie odkłada się w stawach i ścięgnach. Schorzenie to ma niekiedy podłoże genetyczne, jednak dużo częściej o rozwoju dny moczanowej decydują czynniki, na które masz wpływ, czyli dieta i styl życia. 

Szacuje się, że co dziesiąta osoba choruje na artretyzm z powodu niewłaściwej diety. Do najczęstszych błędów żywieniowych należy nadmierne spożycie produktów zawierających purynę, która odpowiada za powstawanie kwasu moczowego. Ten składnik znajduje się m.in. w owocach morza, rybach (np. łososiu, makreli i śledziach), napojach słodzonych fruktozą oraz w niektórych rodzajach mięs (np. gęsi, cielęcinie, wołowinie, wieprzowinie i jagnięcinie). Picie alkoholu również zwiększa ryzyko pojawienia się dny moczanowej.

Do innych czynników, które mogą powodować dnę moczanową, należą:

• nadwaga i otyłość;
• stan po poważnej operacji;
• nadciśnienie tętnicze;
• cukrzyca;
• choroba wieńcowa.

Dna moczanowa – objawy, które pojawiają się najczęściej

Najbardziej charakterystycznym i jednoznacznym objawem dny moczanowej jest podwyższony poziom kwasu moczowego w surowicy krwi. Jednak ten symptom widoczny jest dopiero pod mikroskopem. W pierwszej kolejności zwróć uwagę na objawy, które można dostrzec gołym okiem. Należą do nich m.in.:

• powracające zapalenia stawów o nagłym i gwałtownym przebiegu;
• ból stawów, ze szczególnym uwzględnieniem nadgarstków, palców, stawu skokowego oraz kolanowego;
• dolegliwości bólowe pojawiające się najczęściej w nocy;
• obrzęki, zaczerwienienia w obrębie zaatakowanych stawów;
• ogólne zmęczenie;
• podwyższona temperatura ciała.

Konsekwencją wymienionych objawów może być zmniejszona jakość snu oraz obniżenie nastroju. Nawracające zapalenia stawów znacznie utrudniają wykonywanie codziennych obowiązków.

Czy dna moczanowa jest groźna?

Artretyzm to choroba, która wymaga sprawnej diagnostyki i odpowiedniego leczenia. Nie stanowi ona bezpośredniego zagrożenia dla życia, jednak możesz doświadczyć tzw. ostrych napadów dny moczanowej, podczas których następuje nasilenie objawów. Napad pojawia się wtedy, gdy w płynie stawowym dochodzi do znacznych wahań stężenia kwasu moczowego. Do czynników, które bezpośrednio go wywołują, należą m.in.: zbyt intensywny wysiłek fizyczny, wypicie nadmiernej ilości alkoholu, zjedzenie zbyt dużych porcji produktów bogatych w purynę. Do ostrego napadu może dojść także po przebytej operacji lub na skutek urazu.

Ostry napad dny moczanowej ma dość charakterystyczny przebieg. W miejscu zaatakowanego stawu – np. palca lub nadgarstka – pojawia się duży obrzęk i zaczerwienienie. Dolegliwości bólowe nasilają się z każdą godziną i osiągają punkt krytyczny po 8–12 godzinach. Stan ten nie zagraża bezpośrednio życiu, jednak wskazana jest interwencja lekarska. Nieleczony napad może trwać nawet 2 tygodnie. Trudno wyobrazić sobie, aby ktokolwiek był w stanie funkcjonować z takimi objawami przez tyle czasu.

Kiedy należy udać się do lekarza i jakie badania warto zrobić?

Nie odkładaj wizyty u lekarza do momentu, w którym pojawi się ostry napad dny moczanowej. Zgłoś się do specjalisty już w momencie, gdy bóle stawów pojawiają się częściej niż okazjonalnie. Lekarz przeprowadzi z Tobą szczegółowy wywiad i – jeśli będzie podejrzewał dnę moczanową – z pewnością zleci badania, które określą poziom kwasu moczowego w surowicy krwi. Oprócz tego możesz sprawdzić, czy prawidłowo funkcjonują nerki. Pomoże w tym m.in. badanie poziomu kreatyniny we krwi.

Innym sposobem na uzyskanie pewnej diagnozy jest analiza składu płynu stawowego. Polega ona na pobraniu płynu z chorego stawu i obserwacji, czy jest w nim obecny skrystalizowany kwas moczowy. Ta metoda pozwala na 100% potwierdzić lub wykluczyć, że dolegliwości związane są z dną moczanową.

Leczenie dny moczanowej – farmakologia i dieta

W leczeniu dny moczanowej stosuje się przeważnie środki przeciwzapalne oraz hamujące wytwarzanie kwasu moczowego. Szybkie postawienie diagnozy i wdrożenie odpowiedniej terapii zwiększa szansę całkowitego wyleczenia schorzenia. Ogromną rolę odgrywa dieta. Jeśli cierpisz na artretyzm, w Twoim codziennym jadłospisie nie powinny znajdować się produkty, takie jak: grzyby, kawa, kakao, ryby morskie, owoce morza, napoje słodzone fruktozą oraz mięsa bogate w purynę.

Autor: Marta Drzazga

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

1. A. Więcek i in., Choroby nerek. Kompendium, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019.
2. K. Kokurewicz, Dna moczanowa. Poradnik dla pacjenta, Wydawnictwo Escape Magazine.pl, Toruń 2013.
3. M. Majewski i in., Dna moczanowa. Dieta i jadłospisy dla smakoszy, Wydawnictwo Escape Magazine.pl, Toruń 2017.

Oceń artykuł