Spis treści:
Kaszel to naturalny mechanizm obronny organizmu, podczas którego z dróg oddechowych usuwane są wydzielina lub ciało obce. Znacznie częściej jest to jednak objaw infekcji, który – czy to w postaci suchej, czy mokrej – może znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie. Zanim sięgniesz po preparat leczniczy, poznaj domowe sposoby na kaszel. Są wśród nich inhalacje oraz domowe syropy, przygotowane na bazie naturalnych składników.
Kaszel – co to takiego? Jakie są rodzaje?
Kaszel – choć uważany za uciążliwą dolegliwość – jest prawidłowym mechanizmem obronnym organizmu, który oczyszcza drogi oddechowe z wydzielin i substancji drażniących (np. z kurzu lub z dymu papierosowego). Jednak znacznie częściej okazuje się objawem infekcji sezonowej, alergii lub chorób przewlekłych, takich jak: astma oskrzelowa, choroba refluksowa czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP).
Kaszel rzadko występuje jako samodzielny objaw. Zazwyczaj towarzyszą mu jeszcze inne dolegliwości, a wśród nich: ból gardła, gorączka, osłabienie czy poczucie ogólnego „rozbicia”. Wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje tej przypadłości:
- kaszel suchy – zwany także nieproduktywnym, w którego przebiegu chory nie odkrztusza żadnej wydzieliny. W związku z tym kaszel jest bardziej męczący i często wywołuje dodatkowe objawy, takie jak podrażnienie i ból gardła;
- kaszel mokry – określany również jako produktywny, ponieważ wiąże się z odkrztuszaniem zalegającej w oskrzelach wydzieliny. Jej nadmiar podrażnia receptory, co powoduje skurcz oskrzeli oraz prawidłowy odruch wykrztuśny. Ten rodzaj kaszlu daje się we znaki szczególnie rano.
Na początku infekcji kaszel zazwyczaj jest suchy, a dopiero na dalszym etapie choroby staje się mokry. Chcesz sprawdzić swój stan zdrowia? Wybierz e-Pakiet profilaktyczny i przekonaj się, w jakiej kondycji jest Twój organizm.
Domowe sposoby na kaszel suchy
Kaszel suchy potrafi znacznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. Na szczęście istnieje wiele domowych sposobów na tę dolegliwość. Oprócz zalecanych przez lekarza preparatów leczniczych możesz przygotować inhalację na bazie takich składników, jak:
- sól fizjologiczna (czyli NaCl o stężeniu 0,9%), która nawilża błony śluzowe dróg oddechowych i przynosi ulgę od kaszlu;
- sól z dodatkiem ektoiny – jest to substancja, która tworzy ochronną warstwę, bardzo intensywnie nawilża oraz pomaga w szybszej regeneracji podrażnionych miejsc;
- sól z dodatkiem kwasu hialuronowego, który również ma właściwości silnie nawilżające i łagodzi podrażnienia powstałe w błonie śluzowej układu oddechowego.
Jako domowy sposób na kaszel suchy doskonale sprawdzą się syropy przygotowane na bazie naturalnych składników. Aby przygotować domowy syrop z cebuli:
- Obierz i drobno pokrój 2 duże cebule.
- Do drobno pokrojonej cebuli dodaj około 125 ml płynnego miodu albo wsyp cukier w taki sposób, aby zakrył on kawałki warzywa.
- Odczekaj około 24 godzin, aby cebula puściła sok.
- Przecedź miksturę przez sitko tak, aby w naczyniu pozostał sam płyn.
- Przelej syrop do wyparzonego słoika/butelki i podawaj po 1 łyżeczce co 2-3 godziny.
- Butelkę lub słoik przechowuj w lodówce.
Alternatywą dla tych, którzy nie lubią zapachu cebuli, może być syrop na bazie sosnowych pędów. Jego receptura jest dość prosta, jednak przygotowanie go wymaga zaangażowania. Pędy sosny należy zebrać na przełomie kwietnia i maja, kiedy zawierają one najwięcej dobroczynnych składników. Do przygotowania syropu będą nadawały się odgałęzienia o długości 7-12 cm, które pokrywa lepka substancja w brązowym kolorze. Jeśli już je masz:
- Delikatnie umyj je pod kranem.
- Pokrój kawałki o długości około 1 cm i włóż je do słoika.
- Zasyp zawartość słoika cukrem w proporcji 1:1.
- Przykryj słoik gazą lub pozostaw częściowo zakręcony, aby zapewnić dopływ powietrza do środka.
- Odczekaj około 2-3 tygodni, aż pędy wypuszczą sok.
- Codziennie otwieraj słoik i mieszaj zawartość.
- Przez cały czas pędy sosny muszą być przysypane cukrem lub powstałym syropem (jeśli wystają poza jego powierzchnię, dosyp trochę cukru).
- Gotowy syrop przecedź i rozlej do butelek.
Ulgę w kaszlu suchym przyniesie również napar z siemienia lnianego, który można kupić w formie zmielonej lub w postaci ziaren. Zaparzony len pospolity ma nieco „galaretowatą” konsystencję i dużą zawartość śluzu, który powleka gardło i powstrzymuje odruch kaszlu.
Domowe sposoby na kaszel mokry
Mokry kaszel z dużą ilością wydzieliny również może dać się we znaki. Aby go złagodzić i ułatwić odkrztuszanie, należy pić dużą ilość płynów (np. wody mineralnej), które w naturalny sposób rozrzedzają wydzielinę i umożliwiają odkrztuszanie. Domowym sposobem łagodzenia mokrego kaszlu są inhalacje, które można przeprowadzać zarówno za pomocą inhalatora, jak i bardziej tradycyjnej metody z użyciem garnka i ręcznika.
Najlepsze preparaty do inhalacji na kaszel mokry to:
- sól hipertoniczna, czyli NaCl o stężeniu 3%;
- olejki eteryczne: tymiankowy, sosnowy, eukaliptusowy czy jodłowy. Mają bardzo przyjemny zapach, upłynniają wydzielinę zalegającą w oskrzelach, a dodatkowo ułatwiają oddychanie i łagodzą również dolegliwości związane z katarem. Wdychanie olejków eterycznych to domowy sposób na kaszel przeznaczony wyłącznie dla osób dorosłych i dzieci powyżej 2. roku życia.
W walce z suchym kaszlem pomagają również napary ziołowe. Można kupić gotową mieszankę w aptece lub samodzielnie przygotować napar na bazie wybranej rośliny. Idealne będą: suszony tymianek, lipa, dziewanna wielokwiatowa lub liść bluszczu. W przypadku każdego z nich receptura jest taka sama:
- Wsyp łyżkę stołową wybranego suszonego ziela do szklanki.
- Wlej do szklanki wrzącą wodę, przykryj ją spodkiem lub małym talerzykiem.
- Odstaw napój na 5–15 minut i poczekaj, aż się zaparzy.
- Odcedź ziołowe fusy i wypij przygotowany napar.
W pozbywaniu się gęstej wydzieliny z oskrzeli pomaga również oklepywanie pleców, które może wykonać bliska osoba. Tę prostą czynność należy przeprowadzać od dolnej części pleców ku górnej, a następnie przejść od zewnętrznej do wewnętrznej strony klatki piersiowej. Niektórzy praktykują również stawianie rozgrzanych baniek na skórze, jednak nie ma dowodów naukowych, które potwierdzałyby skuteczność tej metody.
Domowe sposoby na duszący kaszel u dziecka
Do zwalczania kaszlu u dzieci można używać naturalnych metod. Zalecane są w szczególności inhalacje na bazie soli fizjologicznej – jeśli mamy do czynienia z kaszlem suchym – lub hipertonicznej, jeśli maluch zmaga się z kaszlem mokrym. U dzieci poniżej 2. roku życia nie wolno stosować olejków eterycznych do inhalacji, ponieważ mogą one doprowadzić do skurczu oskrzeli, który stanowi zagrożenie dla życia. W nawilżaniu błon śluzowych dróg oddechowych pomoże woda morska w formie sprayu.
Doskonałym sprzymierzeńcem w zwalczaniu kaszlu jest nawilżacz powietrza. Utrzymanie odpowiedniej temperatury (19-20 stopni) oraz wilgotności (40-60%) w pomieszczeniu może łagodzić kaszel i ułatwić zasypianie. Wygrzewanie się pod kołdrą również przyspiesza proces zdrowienia i pomaga szczególnie w walce z mokrym kaszlem. Jeśli kaszel u dziecka utrzymuje się mimo stosowanych praktyk i zaczyna nosić znamiona przewlekłej dolegliwości, trzeba udać się do lekarza.
Autor: Marta Drzazga
Bibliografia
- P. Gajewski. Interna Szczeklika 2020/21. Mały podręcznik, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.
- T. Hausen, Choroby układu oddechowego w praktyce lekarza rodzinnego, Wydawnictwo Edra Urban&Partner, Wrocław 2020.
- J. Lehnen, Choroby dróg oddechowych, Wydawnictwo Medpharm, Wrocław 2016.
- T. Targowski (red.), Wybrane choroby dróg oddechowych u dorosłych, Wydawnictwo Termedia, Warszawa 2015.
Objawy paciorkowcowego zapalenia migdałków podniebiennych
Poprzedni wpis
