Grzybica układu pokarmowego to choroba wywołana przez grzyby – najczęściej drożdżaki Candida albicans. Zwykle są to zakażenia endogenne, czyli spowodowane namnożeniem grzybów naturalnie bytujących w ludzkim układzie pokarmowym. Sprawdź, czym objawia się kandydoza i jakie badania należy wykonać, by ją potwierdzić lub wykluczyć.
Grzybica układu pokarmowego – co to za choroba?
O kandydozie układu pokarmowego mówi się w przypadku zakażenia grzybiczego na całej jego długości lub danym odcinku. Wyróżnia się grzybicę jamy ustnej, przełyku oraz okolic odbytu – są to zakażenia powierzchowne, ponieważ dotyczą głównie górnych warstw nabłonka wyściełającego lub skóry. Do infekcji inwazyjnych należą z kolei zakażenia narządów – grzybica jelit, czy żołądka objawia się zdecydowanie dotkliwiej, niż wspomniane zakażenia powierzchniowe.
Grzybica układu pokarmowego dotyczy głównie osób z obniżoną odpornością organizmu. Jest wynikiem nadmiernego namnożenia grzybów naturalnie bytujących w mikrobiocie, wykorzystujących osłabienie organizmu lub zaburzenie jego naturalnej flory mikrobiologicznej – mikrobioty. Dochodzi wówczas do tzw. dysbiozy, czyli sytuacji, w której przyjazne bakterie zostają zdominowane przez gatunki niekorzystne, a gatunki dotychczas obojętne dla organizmu zmieniają swój charakter na chorobotwórczy. Zwykle dzieje się tak wskutek długotrwałej antybiotykoterapii, przyjmowania niektórych leków, ostrego zatrucia lub w wyniku niezdrowej diety, obfitującej w drożdże, cukry i alkohol.
Grzybica układu pokarmowego – jak wykryć kandydozę? Badania
Niestety, po samym wywiadzie medycznym, lekarz nie jest w stanie stwierdzić, czy przyczyną dolegliwości zgłaszanych przez pacjenta jest grzybica układu pokarmowego. Jak wykryć kandydozę? Rodzaj badań, które należy wykonać, zależy głównie od umiejscowienia objawów. Zupełnie inaczej diagnozowana jest grzybica jamy ustnej, niż drożdżyca jelit lub żołądka.
W przypadku kandydozy jamy ustnej lub gardła wykonuje się wymaz do badania mikologicznego. Hodowla pozwala uzyskać informacje, jaki rodzaj grzybów spowodował stan zapalny, dzięki czemu lekarz może dobrać odpowiednie farmaceutyki. Podobnie wygląda diagnostyka grzybicy przełyku lub skóry wokół odbytu – należy zgłosić się do punktu pobrań w celu wykonania wymazu z przełyku lub wymazu z okolic odbytu, przekazywanego później do posiewu mikologicznego. Wynik dostępny jest w ciągu kilku lub kilkunastu dni roboczych, w zależności od laboratorium.
Jeśli jednak dolegliwości u pacjenta powoduje grzybica jelit lub żołądka, nie obejdzie się bez badań endoskopowych, takich jak gastroskopia, endoskopia kapsułkowa, czy kolonoskopia.
Grzybica układu pokarmowego – objawy
Jakie dolegliwości wywołuje grzybica układu pokarmowego? Objawy zależą od odcinka skolonizowanego przez chorobotwórcze drożdżaki. W przypadku kandydozy jamy ustnej i gardła, pacjenci najczęściej skarżą się na zaczerwienienie błony śluzowej oraz występujące na niej białe płytki. To m.in. pleśniawki u niemowląt – powodują ból i pieczenie w jamie ustnej, utrudniając dziecku pobieranie pokarmu.
Grzybica przełyku objawia się bólem podczas przełykania i krwawieniem z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Może pojawić się także ból w okolicach pleców (głównie łopatek).
Choć zakażenia grzybicze żołądka zdarza się stosunkowo rzadko, to dochodzi wówczas do owrzodzenia jego wyściółki – objawy bywają mylone z symptomami wrzodów. Kandydoza jelit również nie występuje często, a jej główne oznaki to bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, biegunki czy uczucie przewlekłego zmęczenia.
Z kolei grzybicę skóry okolic odbytu zwiastuje uporczywy świąd, drobne ranki i zaczerwienienie naskórka.
Przyczyny kandydozy układu pokarmowego
Do najczęstszych przyczyn grzybicy różnych odcinków układu pokarmowego zalicza się głównie:
- antybiotykoterapię,
- obniżoną odporność organizmu,
- przyjmowanie sterydów i niektórych leków,
- choroby nowotworowe,
- zaburzenia gospodarki hormonalnej,
- niedożywienie,
- długą hospitalizację, obejmującą intensywne leczenie,
- świeżo przebyte zabiegi chirurgiczne.
Jeśli lekarz wykryje u pacjenta grzybicę danego odcinka układu pokarmowego, powinien powiązać ją z przyczyną. Dzięki temu, dobierze odpowiednią terapię, nie kolidującą z leczeniem pozostałych schorzeń.
Nieleczona grzybica układu pokarmowego – skutki i powikłania
Jeśli kandydoza nie zostanie w porę zdiagnozowana, może zajmować dalsze obszary układu pokarmowego – z jamy ustnej do przełyku, potem do żołądka, jelit, odbytu, a stamtąd do okolic krocza. Uczucie bólu w jamie ustnej, a następnie zaburzenia przełykania mogą doprowadzić do znacznego obniżenia apetytu. Przez to, chory przestaje dostarczać organizmowi odpowiednią ilość składników odżywczych, co może prowadzić do niedoborów i kolejnych schorzeń.
Żeby nie dopuścić do rozwoju grzybicy układu pokarmowego, należy unikać spożywania dużej ilości cukrów i alkoholu. Warto wzbogacić swój jadłospis także o probiotyki z przetworów mlecznych lub kiszonek.
Pamiętaj, by wszelkie niepokojące objawy ze strony układu pokarmowego, konsultować z lekarzem i wykonywać niezbędne badania. W celu pobrania wymazów do posiewów mikologicznych, zgłoś się do wybranego laboratorium Diagnostyki. Im wcześniej otrzymasz diagnozę, tym szybciej możesz rozpocząć leczenie grzybicy.
Bibliografia:
- Rogalski P., Kandydoza przewodu pokarmowego — fakty i mity, Gastroenterologia Kliniczna, R. 2010, t. 2, nr 3, s.87 – 97.
