Higiena jamy ustnej – jak prawidłowo dbać o zęby i dziąsła?

Higiena jamy ustnej kojarzy się przede wszystkim z regularnym szczotkowaniem zębów. To jednak nie wszystko – warto poświęcić więcej uwagi dziąsłom, przestrzeniom międzyzębowym oraz językowi, ponieważ w tych miejscach także gromadzą się bakterie. Pomogą w tym akcesoria, takie jak nici dentystyczne czy płyny do płukania jamy ustnej. Kluczem do sukcesu jest też odpowiednio dobrana szczoteczka do zębów, dzięki której zyskasz piękny uśmiech i zdrowie – bo stan uzębienia ma ogromny wpływ na kondycję całego organizmu.

Higiena jamy ustnej w Polsce – jak rzeczywiście wygląda?

Najnowsze badania wskazują, że higiena jamy ustnej w Polsce należy do zaniedbywanych zagadnień. Wyraźnie widać to w raporcie Ministerstwa Zdrowia, który sporządzono w ramach programu „Monitoring zdrowia jamy ustnej”. Jak się okazuje, prawie 100% społeczeństwa w wieku 35–44 lat ma próchnicę zębów, która jest konsekwencją nieprawidłowej higieny jamy ustnej, a nawet jej braku. Statystyki dotyczące dzieci i młodzieży wyglądają niewiele lepiej. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy szukać w niewystarczającej wiedzy na temat zdrowia zębów, braku działań profilaktycznych, a także w pośpiechu, jaki towarzyszy codziennemu życiu. Zapracowani i zabiegani ludzie często nie potrafią poświęcić nawet 2 minut na poranne mycie zębów, a o wieczornym – z powodu zmęczenia po całym dniu – zapominają. 

Warto pamiętać, że stan uzębienia znacząco wpływa na kondycję zdrowotną człowieka. Zepsute zęby to nie tylko problem natury estetycznej, lecz także zwiększone ryzyko rozwoju chorób serca lub układu oddechowego. Obecność szkodliwych bakterii w jamie ustnej prowadzi do szeregu powikłań, którym można zapobiec poprzez proste, rutynowe działania, do jakich należy prawidłowe szczotkowanie zębów i czyszczenie przestrzeni międzyzębowych za pomocą nici dentystycznych.

Instruktaż higieny jamy ustnej – krok po kroku

Prawidłowa higiena jamy ustnej zapewni ci piękny wygląd zębów, świeży oddech oraz dobre samopoczucie. Aby osiągnąć wszystkie powyższe cele, przypomnij sobie, jak powinna wyglądać skuteczna, codzienna rutyna. Postaraj się wypracować następujące nawyki:

1. 1. Dokładnie szczotkuj zęby 2 razy dziennie przez mniej więcej 2 minuty.
   2. Do mycia zębów stosuj pasty zawierające fluor.

• Szczotkuj nie tylko zęby, ale także język. Dzięki temu usuniesz szkodliwe bakterie z jego powierzchni oraz odświeżysz oddech.

1. Jeśli używasz szczoteczki manualnej, dokładnie czyść ruchem wymiatającym lub obrotowym wewnętrzną oraz zewnętrzną część zębów.
2. Jeśli używasz szczoteczki elektrycznej (obrotowej lub sonicznej), pamiętaj, aby regularnie wymieniać jej końcówkę.
3. Raz dziennie stosuj nić dentystyczną, aby dokładnie wyczyścić przestrzenie międzyzębowe, w których także gromadzą się resztki jedzenia i bakterie.
4. Po myciu zębów stosuj płyn do płukania jamy ustnej.
5. Przestrzegaj zbilansowanej diety. Ogranicz słodkie przekąski między posiłkami i słodkie napoje.
6. Raz w roku sprawdzaj stan uzębienia u stomatologa w ramach rutynowego przeglądu.
7. Raz lub dwa razy w roku odwiedzaj gabinet dentystyczny w celu wykonania zabiegu piaskowania. Stomatolog usunie wtedy zgromadzony na zębach kamień lub osad, którego trudno pozbyć się podczas rutynowego szczotkowania zębów.

Higiena jamy ustnej – jakich błędów należy unikać?

Nieprawidłowa higiena jamy ustnej może prowadzić do powstawania próchnicy. Oto najczęstsze błędy, których należy unikać, aby cieszyć się pięknym uśmiechem i zdrowymi zębami:

• zbyt krótkie lub powierzchowne szczotkowanie zębów – pamiętaj, że pośpiech nie jest tutaj dobrym doradcą;
• zbyt rzadka wymiana manualnej szczoteczki lub zbyt długie używanie tej samej końcówki szczoteczki elektrycznej (producenci rekomendują wymianę tego elementu raz na trzy miesiące);
• rezygnacja z wieczornego mycia zębów – po całym dniu w jamie ustnej gromadzi się sporo bakterii;
• brak stosowania nici dentystycznej oraz płynu do płukania jamy ustnej.

Pamiętaj, że zbyt duża ilość cukru w codziennej diecie prowadzi nie tylko do powstawania próchnicy. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe często są początkiem zaburzeń metabolicznych, takich jak insulinooporność. Przyczyniają się także do rozwoju cukrzycy typu 2 oraz otyłości, która niesie ze sobą szereg zdrowotnych powikłań. Dlatego profilaktycznie badaj poziom cukru we krwi, a jeśli zachodzi podejrzenie stanu przedcukrzycowego, wykonaj test obciążenia glukozą (OGTT).

Higiena jamy ustnej u dzieci – na co zwrócić uwagę?

Wypracowanie prawidłowych nawyków w dzieciństwie zmniejsza ryzyko wystąpienia próchnicy w dorosłym wieku. Dlatego tak ważne jest zwracanie uwagi na regularność oraz prawidłową technikę mycia zębów już od samego początku. Aby zachęcić dzieci do mycia zębów, sięgnij po akcesoria przeznaczone dla najmłodszych, takie jak smakowe pasty do zębów czy szczoteczki zmieniające kolor podczas mycia. Wskazane są także regularne zabiegi fluoryzacyjne oraz przeglądy dentystyczne. Oferta gabinetów stomatologicznych przyjaznych dzieciom stale się poszerza.

Higiena jamy ustnej z aparatem ortodontycznym

Aparat ortodontyczny wymaga jeszcze dokładniejszej higieny jamy ustnej. Ważne jest nie tylko regularne mycie zębów i płukanie jamy ustnej, lecz także stosowanie specjalnych szczoteczek interdentalnych, które umożliwiają dokładne wyczyszczenie przestrzeni między drucikami aparatu. Wśród obowiązkowych akcesoriów powinny znaleźć się także ortodontyczne nici dentystyczne. Pamiętaj, że leczenie ortodontyczne wymaga stosowania się do zaleceń ortodonty.

Higiena zębów – jak często chodzić do dentysty?

Gabinet dentystyczny warto odwiedzać regularnie, zanim zęby zaczną boleć. Profilaktyczne przeglądy dentystyczne należy robić raz do roku, aby sprawdzić, czy nie pojawiły się nowe ubytki. Raz lub dwa razy w roku można zgłosić się na mało inwazyjny zabieg piaskowania zębów, który pomoże usunąć kamień i niechciany osad.

Autor: Marta Drzazga

Bibliografia

1. A. Walczak, Sztuka mycia zębów, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019.
2. W. Krajewski, Podstawy profilaktyki stomatologicznej. Metodyka i środki, Wydawnictwo Med Tour Press, Otwock 2019.
3. Raport sporządzony w ramach programu rządowego „Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej populacji polskiej w latach 2016–2020”, https://www.gov.pl/web/zdrowie/monitorowanie-stanu-zdrowia-jamy-ustnej-populacji-polskiej-w-latach-2016-2020 (dostęp z 13.06.2022 r.).

Oceń artykuł