Infekcje intymne w ciąży – przyczyny, objawy, leczenie

W czasie ciąży organizm przyszłej mamy doświadcza ogromnych zmian hormonalnych. Zmienia się również mikroflora bakteryjna pochwy, przez co miejsca intymne są bardziej narażone na zakażenia bakteryjne i grzybicze. Infekcje intymne w ciąży nie są rzadkością i nie należy ich ignorować, ponieważ mogą one spowodować wrodzoną kandydozę, która objawia się m.in. zmianami skórnymi na głowie i kończynach noworodków. Podpowiadamy, jak rozpoznać infekcję intymną i jak sobie z nią poradzić.

Infekcje intymne w ciąży – jakie są rodzaje?

Szacuje się, że nawet 18% kobiet co roku doświadcza różnych dolegliwości ze strony układu moczowo-płciowego, które są diagnozowane jako infekcja intymna. Połowa kobiecej populacji co najmniej 2 razy w życiu musiała poddać się leczeniu z powodu infekcji intymnej o różnym charakterze, a niemal u co dziesiątej kobiety problem ten ma charakter nawracający. Ciąża to stan, w którym przyszłe mamy są bardziej narażone na różnego rodzaju infekcje, w tym również intymne. W tym przypadku odsetek może wynosić nawet 40%.

Do infekcji intymnych, które mogą wystąpić w okresie ciąży, należą:

• grzybicze zapalenie pochwy i sromu, zwane inaczej drożdżycą lub kandydozą – stan zapalny narządów płciowych w niemal 90% przypadków wywołany jest przez grzyb o nazwie Candida albicans. Infekcja ta może mieć postać zakażenia niepowikłanego (takiego, które zdarza się sporadycznie) lub powikłanego (inaczej nawracającego);
• bakteryjne zakażenie pochwy (waginoza bakteryjna) – wynika z zaburzenia mikrobioty pochwy, czyli ogółu mikroorganizmów, które występują w kobiecych miejscach intymnych. W okresie ciąży „ekosystem” pochwy zostaje zachwiany, a to sprzyja zakażeniom bakteryjnym. Innymi przyczynami tego rodzaju infekcji mogą być: stosowanie wkładek domacicznych, brak odpowiedniej higieny, nadmiar cukrów w diecie, a także stosowanie antybiotyków;
• wirus opryszczki – nieprzyjemne dolegliwości w miejscach intymnych mogą być spowodowane przez wirus opryszczki (HSV), który dotyka narządów płciowych. Do zakażenia dochodzi m.in. w trakcie stosunku płciowego. Ten rodzaj drobnoustrojów pozostaje „uśpiony” w organizmie człowieka i ma tendencję do powracania w okresie obniżonej odporności;
• rzęsistkowica – do infekcji dochodzi poprzez zarażenie pierwotniakiem o nazwie Trichomonas vaginalis (rzęsistek pochwowy) w trakcie stosunku płciowego. Część kobiet nie ma w związku z tym żadnych objawów, a u innych pojawiają się żółtozielone, wodniste upławy o bardzo nieprzyjemnym zapachu. Ten rodzaj infekcji dość rzadko występuje u ciężarnych.

Przyczyny infekcji intymnych w ciąży

Przyszłe mamy są bardziej narażone na infekcje intymne, ponieważ w ich ciele zachodzi mnóstwo zmian hormonalnych, a układ odpornościowy ulega czasowemu osłabieniu. W konsekwencji dochodzi do zaburzeń mikrobioty pochwy, a wraz z nim do zmiany współczynnika pH, który – jeśli jest zbyt wysoki – sprzyja namnażaniu się drobnoustrojów, powodujących omawiane infekcje. Prawdopodobieństwo zakażenia wzrasta, gdy kobieta w ciąży nosi bieliznę ze sztucznych materiałów, które blokują dopływ powietrza i tworzą sprzyjające środowisko dla rozwoju bakterii, czy nawiązuje ryzykowne kontakty seksualne.

Wśród przyczyn często wymienia się niewystarczającą higienę miejsc intymnych. Pamiętaj jednak, że zarówno zbyt rzadkie, jak i zbyt częste mycie okolic intymnych może stać się przyczyną problemów.

Organizm kobiety w naturalny sposób broni się przed infekcjami intymnymi. Już od samego początku ciąży da się zaobserwować, że wydzielina z pochwy staje się gęsta i jest jej więcej niż przed zapłodnieniem. Gęsty śluz spełnia funkcję bariery ochronnej – utrudnia przenikanie bakterii oraz innych szkodliwych drobnoustrojów do jamy macicy, a także chroni przed infekcjami intymnymi, które również mogą zaburzyć rozwój dziecka.

Objawy infekcji intymnych w ciąży

Infekcja intymna w ciąży i u kobiet, które nie spodziewają się dziecka, daje takie same objawy. Pojawia się uczucie pieczenia, silny świąd, a także dyskomfort przy oddawaniu moczu. O rozwijającej się infekcji świadczą również:

• zaczerwienienie warg sromowych;
• zmiana koloru wydzieliny z pochwy – u zdrowej kobiety powinna być ona przezroczysta lub biała. W przebiegu infekcji może mieć szary lub zielony kolor;
• zmiana zapachu śluzu – o infekcji intymnej świadczy bardzo nieprzyjemny, „rybi” zapach z pochwy;
• zmiana konsystencji wydzieliny – patologiczna wydzielina ma zazwyczaj serowatą konsystencję lub jest bardzo rozwodniona.

Gęstszy śluz w ciąży to zjawisko fizjologiczne, jednak niektóre kobiety obawiają się, czy rzeczywiście ma on prawidłową postać. Aby szybko to zweryfikować, wystarczy kupić test na pH pochwy w aptece. Wynik wyższy niż 5 wskazuje na infekcję bakteryjną, o której trzeba jak najszybciej poinformować lekarza prowadzącego ciążę. 

Jak wygląda leczenie infekcji intymnej w ciąży?

Jeśli obserwujesz u siebie symptomy charakterystyczne dla infekcji intymnej, udaj się do ginekologa prowadzącego ciążę i w żadnym wypadku nie sięgaj po żadne preparaty bez konsultacji z lekarzem. Aby rozpoznać dokładną przyczynę zakażenia, konieczne będzie badanie mikrobiologiczne – tzw. posiew, który wykaże, jakie drobnoustroje namnażają się w miejscach intymnych. Metodę leczenia dostosowuje się do charakteru zakażenia – przy infekcjach grzybiczych są to preparaty przeciwgrzybicze, a przy bakteryjnych – antybiotyki. Dostępne środki można przyjmować doustnie lub stosować miejscowo, np. w postaci globulek dopochwowych. 

Z pomocą przychodzą domowe sposoby, takie jak dieta wzbogacona o zioła przeciwgrzybicze lub kąpiel z dodatkiem kory dębu. Pamiętaj, że w ciąży każdą taką praktykę trzeba skonsultować z lekarzem.

Aby dbać o swoje zdrowie przez cały okres ciąży, regularnie wykonuj badania profilaktyczne. Sprawdź, co zawiera podstawowy pakiet dla kobiet w ciąży!

Jakie powikłania niosą infekcje intymne w ciąży?

Infekcje intymne w ciąży – bez względu na ich charakter – wymagają szybkiej diagnozy i leczenia, ponieważ ich powikłania mogą okazać się bardzo groźne dla rozwijającego się płodu. Nieleczona grzybica może sprawić, że w drogach rodnych będzie utrzymywał się stan zapalny, a dziecko – przechodząc przez kanał rodny – będzie narażone na kontakt z drobnoustrojami. Mogą one wywołać np. zapalenie płuc, które może mieć bardzo ciężki przebieg u noworodków. Wśród możliwych powikłań wymienia się również wrodzoną kandydozę, która objawia się m.in. zmianami na skórze głowy, dłoni i stóp. Nieleczone zapalenie pochwy może spowodować również poronienie, stać się przyczyną przedwczesnego porodu, zapalenia dróg moczowych lub błony śluzowej macicy.

Jak powinna wyglądać higiena intymna w ciąży?

Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju infekcji intymnej w ciąży, dbaj o higienę. W praktyce oznacza to stosowanie kosmetyków przeznaczonych dla kobiet w ciąży. Żele do kąpieli zawierają m.in. probiotyki i kwas mlekowy, który pomaga utrzymać florę bakteryjną w odpowiedniej kondycji i właściwe pH pochwy.

Do dobrych praktyk należy stosowanie wkładek higienicznych i wymienianie ich podczas każdej wizyty w toalecie. Dzięki temu kontakt bakterii z ciałem jest znacznie krótszy, a ryzyko namnażania drobnoustrojów znacznie mniejsze. Co więcej, przyszłe mamy powinny wybierać bawełnianą bieliznę, która przepuszcza powietrze i zapobiega powstawaniu wilgoci, która staje się sprzyjającym środowiskiem dla rozwoju drobnoustrojów.

Infekcje intymne często zdarzają się kobietom w ciąży i wcale nie muszą nieść ze sobą przykrych konsekwencji, o ile zostaną odpowiednio wcześnie zdiagnozowane i będą właściwie leczone. 

Autor: Marta Drzazga

Bibliografia

1. M. Fraś i in., Styl życia kobiet w ciąży, „Hygeia Public Health”, 2012, 47(4), s. 412–417.
2. H. Baston, Podstawy położnictwa. Najważniejsze zagadnienia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Wrocław 2011.
3. G. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, t. 1–2, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.
4. K. Laskowska, Ciąża. Poradnik, Wydawnictwo SBM, Warszawa 2022.

Oceń artykuł