Interpretacja wyników krwi – co warto wiedzieć?

Badanie morfologiczne krwi to jedno z podstawowych, które zleca lekarz w szpitalu i przychodni. Wyniki testu po odpowiedniej interpretacji przez specjalistę mogą wskazywać na różne choroby lub stany. Panel badań laboratoryjnych często zawiera także badanie biochemiczne i poziomu kreatyniny we krwi. Nie wszystkie odchylenia od normy powinny budzić niepokój. Dowiedz się więcej o interpretacji wyników badań krwi.

Jak przygotować się do badania morfologicznego krwi?

Podczas badania morfologicznego laboratorium analizuje próbkę krwi obwodowej pobranej od pacjenta. Aby specjalista mógł poprawnie zinterpretować wyniki, odpowiednio przygotuj się do badania:

musisz być na czczo, czyli powstrzymaj się od jedzenia przez ok. 8–12 godzin przed badaniem;
przyjdź do punktu pobrań najlepiej między godziną 7 a 10, ponieważ niektóre parametry krwi mogą zmieniać się w ciągu doby;
powstrzymaj się od picia alkoholu, kawy i palenia papierosów przez 2–3 dni przed badaniem;
przed pobraniem krwi postaraj się odpoczywać przez pół godziny, najlepiej na siedząco.

W dniu badania nie przyjmuj ponadto porannej porcji leków, chyba że tak zaleci ci lekarz. Poinformuj wówczas o tym fakcie pracownika laboratorium.

Na czym polega badanie morfologiczne krwi?

Badanie morfologiczne analizuje skład krwi. Pozwala na oznaczenie jej poszczególnych elementów, w tym krwinek czerwonych, białych i płytek krwi. Najczęściej wyniki testu są odczytywane przez automatyczne analizatory hematologiczne. Jeżeli jednak lekarz potrzebuje dokładniejszego opisu, aby postawić diagnozę, może poprosić o badanie morfologiczne krwi z rozmazem oceniane pod mikroskopem.

Erytrocyty

Analiza ilości i wyglądu krwinek czerwonych jest bardzo ważną częścią badania morfologicznego krwi. Może sugerować wiele stanów czy chorób, które wiążą się m.in. układem krwiotwórczym, pokarmowym czy uszkodzeniem narządów.

Hemoglobina

Badanie sprawdza stężenie hemoglobiny (Hb), która znajduje się we wnętrzu erytrocytów. Normy nieco różnią się w zależności od płci lub stanu pacjenta: [1]

mężczyźni: 14–18 g/dl,
kobiety niebędące w ciąży: 12–16 g/dl,
kobiety w ciąży: 11–14 g/dl.

Badanie poziomu hemoglobiny ma duże znaczenie kliniczne. Jej obniżone stężenie może wskazywać na niedokrwistość, czyli anemię.

Liczba erytrocytów i hematokryt

Liczba erytrocytów wskazuje na ilość krwinek czerwonych w 1 mikrolitrze krwi.

Normy: [1]

dla mężczyzn: 4,2–5,4 mln/mikrolitr,
dla kobiet: 3,5–5,2 mln/mikrolitr.

Hematokryt pokazuje, jak wygląda stosunek objętości erytrocytów do pełnej krwi.

Normy: [1]

mężczyźni: 40–54%,
kobiety: 37–47%.

Liczby erytrocytów i hematokryt zmniejszają się w ciąży, przy niedokrwistości i w stanie przewodnienia. Zwiększone wartości mogą wskazywać m.in. na czerwienicę prawdziwą.

Wskaźniki erytrocytowe

Wskaźniki erytrocytowe dodatkowo opisują cechy charakterystyczne krwinek, takie jak:

średnia objętość erytrocytu (MCV),
średnia masa hemoglobiny w erytrocycie (MCH),
średnie stężenie hemoglobiny w erytrocytach (MCHC).

Umożliwiają one różnicowanie przyczyn niedokrwistości. Mają także duże znaczenie przy poszukiwaniu zaburzeń wytwarzania hemoglobiny.

Leukocyty

Leukocyty, czyli krwinki białe są grupą komórek, która składa się z 5 subpopulacji. Należą do niej: neutrofile, eozynofile, bazofile, limfocyty i monocyty.

Neutrofile

Zwiększona liczba neutrofilów, czyli neutrofilia pojawia się, gdy liczba krwinek przekracza 8000/mikrolitr krwi. [1] Może ona wskazywać na:

zakażenie bakteryjne,
uraz,
niektóre choroby przewlekłe, np. reumatoidalne zapalenie stawów, dnę moczanową czy białaczki szpikowe,
zatrucie metalami ciężkimi i tlenkiem węgla.

Eozynofile i bazofile

Eozynofilia to stan, gdy liczba eozynofilów w badaniu morfologicznym krwi wynosi powyżej 400 komórek/mikrolitr. [1] Zwykle sugeruje choroby alergiczne lub obecność pasożytów w organizmie.

Zwiększenie liczby bazofilów (ponad 300/mikrolitr [1]) może występować w stanach alergicznych, chorobach reumatycznych, gruźlicy i w przebiegu niektórych nowotworów.

Limfocyty

Limfocytoza pojawia się, gdy liczba limfocytów przekracza 5000 komórek/mikrolitr. [1] Jeżeli wyniki badań laboratoryjnych wskazują na podwyższone stężenie tej subpopulacji białych krwinek, można podejrzewać:

przewlekłe zakażenie bakteryjne,
infekcję wirusową, np. mononukleozę, odrę, świnkę,
niektóre białaczki,
wirusowe zapalenie wątroby.

Monocyty

Podwyższone stężenie monocytów, czyli monocytoza (>800/mikrolitr [1]) może sugerować m.in.:

zakażenie i okres zdrowienia po ostrym zakażeniu,
choroby autoimmunologiczne, np. nieswoiste zapalenia jelit, alkoholową chorobę wątroby, choroby układowe tkanki łącznej, sarkoidozę,
powikłania po stosowaniu niektórych leków, np. glikokortykosteroidów,
obecność nowotworu układu krwiotwórczego lub chłonnego.

Płytki krwi

Płytki krwi, czyli trombocyty biorą udział w procesie krzepnięcia. Ich właściwe stężenie we krwi (150–400 tys./mikrolitr [1]) zapewnia równowagę między tworzeniem i rozpuszczaniem skrzepów.

Obniżony poziom płytek krwi może powodować krwotoki. Do przyczyn małopłytkowości należą m.in. zaburzenia funkcji szpiku, choroby autoimmunologiczne czy błąd w badaniu laboratoryjnym. Zbyt wysokie stężenie trombocytów może grozić powstawaniem zakrzepów w tętnicach i żyłach. Wynika zwykle z nieprawidłowego działania szpiku kostnego lub przewlekłej choroby. Bywa też odpowiedzią organizmu na infekcję, zabieg, uraz czy niedobór żelaza.

Interpretacja wyników badań krwi

Jeżeli niepokoją cię wyniki twoich badań laboratoryjnych, skonsultuj się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Specjalista odpowiednio zinterpretuje wyniki testu i przeanalizuje nieprawidłowości. Nie wszystkie odchylenia od normy świadczą o chorobie. Nieco inaczej wygląda także interpretacja wyników badań krwi u dziecka. Lekarz oceni również, czy test nie sugeruje zaburzeń, które wymagają poszerzenia diagnostyki oraz wprowadzi konieczne leczenie.

Autor: Monika Nowakowska