Spis treści:
Detoksykacji organizmu w czasach starożytnych służyły sauny, poszczenie czy zioła. Ze względu na to, jak bardzo zanieczyszczone są współcześnie powietrze i woda oraz jak wysoce przetworzona jest żywność, zabiegi oczyszczania są tym bardziej potrzebne. Dzięki nim możesz wspomóc organizm w odzyskiwaniu równowagi. Grunt, aby detoksykację przeprowadzić z głową i w porozumieniu ze specjalistą.
Co się kryje pod pojęciem toksyn?
„Jak oczyścić organizm z toksyn?”, „Sposoby na detoksykację organizmu”, „Jak przeprowadzić detoks organizmu?” – takie tytułu publikacji znajdziesz na różnych portalach poruszających tematykę zdrowego stylu życia. Wiele osób stosuje opisane tam sposoby oczyszczania, nie wiedząc, czym właściwie są owe toksyny i jaki wywierają wpływ na organizm.
Nie ma niestety jednoznacznej definicji. Nie należy też ograniczać pojęcia wyłącznie do alkoholu i narkotyków. W tym konwencjonalnym ujęciu detoksykacja jest procesem usuwania z organizmu szkodliwych związków oraz łagodzeniem fizycznych i psychicznych tego skutków, a także stanowi sposób przywrócenia równowagi biochemicznej.
W kontekście detoksykacji niekonwencjonalnej (można pokusić się o nazwanie jej dietetyczną), która jest tematem niniejszego artykułu, chodzi o wszystkie szkodliwe związki chemiczne, które przedostają się do tkanek wraz z wodą, pożywieniem, stosowanymi lekami, a nawet wdychanym powietrzem i dymem tytoniowym. Są to też zbędne produkty przemiany materii, które organizm sam wytwarza w toczących się procesach metabolicznych, oraz związki wytwarzane przez drobnoustroje, rośliny i zwierzęta.
Jakie są konsekwencje kumulacji toksyn w organizmie?
Organizm w pewnym stopniu samodzielnie radzi sobie z usuwaniem toksyn. Związki te filtrowane są w nerkach i wydalane dalej wraz z moczem, a także po pokonaniu dróg pokarmowych z kałem. Ponadto organizm pozbywa się ich wraz z wydychanym powietrzem oraz potem. Nie zawsze jednak jest w stanie uporać się ze szkodliwymi związkami, jeśli przedostaje się ich do tkanek zbyt dużo. Wówczas zaczynają się one kumulować w tkankach (w tym w mięśniach i naczyniach krwionośnych).
Im więcej nagromadzonych w ciele toksyn, tym wyraźniejsze są tego konsekwencje dla zdrowia. Mogą wystąpić m.in.:
- dolegliwości układu trawiennego (wzdęcia, zaburzenie rytmu wypróżnień),
- zaburzenia funkcjonowania wątroby,
- zwiększona podatność na infekcje na skutek spadku odporności,
- dermatozy,
- pogorszenie kondycji włosów i płytki paznokciowej,
- utrzymujące się uczucie zmęczenia,
- pogorszenie samopoczucia,
- zaburzenia koncentracji.
Ile powinien trwać detoks organizmu?
Popularne diety detoksykujące trwają od zaledwie 2 lub 3 dni, do nawet 3 pełnych tygodni Wszystko zależy od potrzeb organizmu i dokuczliwości objawów nagromadzenia toksyn w organizmie, a także wybranej metody oczyszczania.
Przed rozpoczęciem oczyszczania skonsultuj swój zamysł z lekarzem pierwszego kontaktu, specjalistą, pod którego obserwacją się znajdujesz, albo z dietetykiem. Wykonaj też badania krwi, które pozwolą ocenić kondycję Twojego organizmu, w tym m.in.:
- wydolność wątroby (ASPAT, ALAT, GGTP),
- wydolność nerek (kreatyninę),
- toczące się stany zapalne (CRP i OB, morfologię krwi).
Nie ma reguły co do częstotliwości przeprowadzania detoksu organizmu. Jeśli stosujesz dobrze zbilansowaną dietę, prawidłowo się nawadniasz (w umiarkowanych warunkach średnio 0,02 l wody na 1 kg masy ciała), unikasz alkoholu i tytoniu, a do tego żyjesz w przestrzeni z czystym powietrzem – oczyszczanie nie będzie konieczne często. Może nie być Ci w ogóle potrzebne, bo Twój organizm działa efektywnie (co potwierdzą badania laboratoryjne). Jeśli jednak Twój styl życia pozostawia wiele do życzenia i do tego mieszkasz w wielkim mieście, gdzie panuje smog – warto rozważyć comiesięczne krótkie oczyszczanie (np. 3-dniowy detoks organizmu).
Jak oczyścić organizm z toksyn?
Niemożliwe jest całkowite zapobiegnięcie obecności toksyn w organizmie. Powstają one bowiem także naturalnie w procesach metabolicznych. Jeśli jednak jest ich za dużo, możesz czuć się źle, a wydolność organizmu spada. W takim wypadku warto rozważyć detoks. Metod jest wiele. Przyjrzyjmy się kilku z nich.
Jak oczyścić organizm z toksyn za pomocą ziół?
Cennym wsparciem w oczyszczaniu organizmu są zioła o właściwościach detoksykujących. Zanim jednak sięgniesz po preparat, skonsultuj z lekarzem lub farmaceutą możliwe interakcje ze stosowanymi na co dzień lekami czy skutki uboczne.
Cennym wsparciem są napary z krwawnika pospolitego (łac. Achillea millefolium L.), pite w ilości 2/3 szklanki od 3 do 4 razy na dobę. Działają ogólnie odtruwająco, ponieważ rozkurczają mięśnie gładkie dróg moczowych, a także usprawniają wydalanie metabolitów i toksyn wraz z uryną. Aby przygotować miksturę, umieść 1 łyżkę ziela w naczyniu i zalej je 1,5 szklanki wrzącej wody, a następnie przykryj do zaparzenia na kwadrans.
Pomocny w detoksykacji jest napar z nawłoci pospolitej (łac. Solidago virga aurea L.), pity 3 razy dziennie po ½ szklanki. Zawiera garbniki i kwasy polifenolowe, które wiążą toksyny z przewodu pokarmowego, a następnie pomagają je wydalić. Aby przygotować miksturę, zalej 1 łyżkę ziela 1 szklanką wrzącej wody, a następnie przykryj do zaparzenia na 20 minut.
Ciekawym ziołem jest pięciornik kurze ziele (łac. Potentilla erecta L. Hampe) ze względu na zdolność do unieczynnienia niektórych toksyny bakteryjnych oraz metali ciężkich. W celu detoksykacji przygotuj odwar. Zalej 1 łyżkę rozdrobnionego kłącza szklanką zimnej wody, a następnie gotuj miksturę przez 5 minut. Przyjmuj preparat do 3 razy dziennie w dozach nieprzekraczających od 2 łyżek do ½ szklanki.
Innymi ziołami o właściwościach detoksykujących są:
- bluszczyk kurdybanek (łac. Glechoma hederacea L.),
- borówka brusznica (łac. Vaccinium vitis idaea L.),
- borówka czernica (łac. Vaccinium myrtillus L.),
- bukwica zwyczajna (łac. Betonica officinalis L.),
- dąb szypułkowy (łac. Quercus robur L.),
- janowiec barwierski (łac. Genista tinctoria L.),
- jeżyna fałdowana (łac. Rubus plicatus W. et N.),
- nostrzyk żółty (łac. Melilotus officinalis L.),
- ostropest plamisty (łac. Silybum marianum (L.) Gaertner),
- poziomka pospolita (łac. Fragaria vesca L.),
- rdest ptasi (łac. Polygonum aviculare L.),
- świetlik łąkowy (łac. Euphrasia rostcoviana Hayne),
- bez czarny (łac. Sambucus nigra L.).
Jak odtruć organizm z pomocą soków?
Tzw. detoks sokowy stał się popularny głównie ze względu na występującą w wyniku terapii redukcję wagi. Choć w istocie nawet kilkudniowa „dieta sokowa” przyczynia się w mniejszym lub większym stopniu do ograniczenia tkanki tłuszczowej, to największą jej zaletą jest wsparcie usuwania szkodliwych związków z organizmu.
Ten detoks zwykle trwa 3, 5 lub 7 dni. W tym czasie wszystkie posiłki zostają zastąpione sokami warzywnymi lub warzywno-owocowymi. Warto skorzystać z gotowych receptur, aby mimo niskiej kaloryczności diety nie doprowadzić do powstania niedoborów składników odżywczych.
Jak przeprowadzić odtrucie organizmu z pomocą diety?
Jeśli zależy Ci na długofalowych efektach i zahamowaniu kumulacji toksyn w organizmie – przyjrzyj się swojemu stylowi życia i zmodyfikuj dysfunkcyjne obszary. Dzięki temu, zamiast wyłącznie co jakiś czas wspomagać usuwanie szkodliwych związków, zapobiegniesz ich kumulowaniu się.
Szczególnie istotne jest:
- drastyczne ograniczenie (a najlepiej wyeliminowanie) żywności wysokoprzetworzonej,
- ograniczenie spożycia alkoholu,
- ograniczenie palenia tytoniu,
- zwiększenie spożycia warzyw i owoców,
- zwiększenie ilości wody wypijanej w ciągu doby,
- ograniczenie stresu (pod wpływem wydzielanego kortyzolu częściej będziesz sięgać po jedzenie i możesz mieć trudność z powstrzymaniem się od jedzenia szkodliwych produktów).
Autorka: Katarzyna Grzyś-Kurka
Bibliografia
- A. Klein, H. Kiat, Detox diets for toxin elimination and weight management: a critical review of the evidence, „Journal of human nutrition and dietetics” 2015, nr 28(6), s. 675–686.
- B. Futoma-Kołoch, Toksyny bakteryjne jako czynniki wirulencji. Część I. Lipopolisacharyd (LPS) jako endotoksyna, „Laboratorium” 2010, nr 7 – 8, s. 28–31.
- B. Futoma-Kołoch, A. Tobiasz, Toksyny bakteryjne jako czynniki wirulencji. Część II. Egzotoksyny, „Laboratorium” 2010, nr 9 – 10, s. 30–33.
- A. Ożarowski, W. Jaroniewski, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.
- M. Khalil, Impact of a Detox Diet paradigm in Weight Management, „Izzivi prihodnosti/Challenges of the Future” 2017, nr 4, s. 237–255.