Jak można wyciągnąć kleszcza? Poznaj bezpieczne sposoby

Kleszcz może być nosicielem wielu groźnych patogenów. Im szybciej go wyciągniesz, tym lepiej. Dowiedz się, jak to zrobić w bezpieczny sposób.

Dopiero niedawno rozpoczęła się wiosna, a za pasem już lato. Te dwie najbardziej słoneczne pory roku, w których najchętniej spędzamy czas na świeżym powietrzu, niosą również zagrożenie dla zdrowia. W tym czasie zdecydowanie najłatwiej o przyczepienie się do skóry kleszcza, który może być nosicielem niebezpiecznych patogenów, w tym bakterii Borellia burgdorferi czy wirusów TBEV. Dlatego właśnie tak ważne jest jak najszybsze pozbycie się pajęczaka i obserwowanie ranki, która po nim zostanie.

Na wzrost ryzyka przyczepienia się kleszcza do skóry ma wpływ nie tylko zwiększona aktywność na świeżym powietrzu, lecz również to, jakie ubranie masz na sobie. Kleszcz dużo łatwiej przyczepi się do skóry, jeśli włożysz krótkie spodenki. Trudno natomiast przedostawać mu się przez grube warstwy odzieży. 

Dlaczego jak najszybciej trzeba wyciągnąć kleszcza?

Im szybciej usuniesz kleszcza, tym mniejsze jest ryzyko, że patogeny, które się w nim znajdują, dostały się do krwiobiegu. Polskie kleszcze mogą przenosić nie tylko najbardziej znaną boreliozę z Lyme, lecz także: kleszczowe zapalenie mózgu, gorączkę Q, tularemię, babeszjozę, bartonelozę, erlichiozę (inaczej nazywaną anaplazmozą) oraz gorączki plamiste.

Niezauważony kleszcz może pozostawać wbity w skórę nawet przez 2 tygodnie. Po tym czasie pajęczak, gotowy przeobrazić się w kolejne stadium, dzięki krwi odpada od ciała. Większość badań wskazuje, że do zakażenia patogenami przenoszonymi przez kleszcza może dojść mniej więcej dobę od jego wkłucia się. Są jednak również badania, które wskazują, że czas ten jest znacznie krótszy.

Wskazane rozbieżności wynikają przede wszystkim ze stadium rozwoju, w którym znajdowały się kleszcze brane pod uwagę w badaniu. Znacznie szybciej może bowiem dojść do zakażenia w przypadku kleszcza na niższym (czyli młodszym) stadium rozwoju. Mowa tutaj przede wszystkim o nimfie, czyli niedojrzałej formie kleszcza.

Jak należy wyciągnąć kleszcza? Domowy sposób

Ze względu na rosnącą w ostatnich latach ilość kleszczy warto już zawczasu zaopatrzyć się w jedno z narzędzi do ich usuwania. Pomóc Ci w tym mogą przede wszystkim karta, lasso lub haczyk do wyciągania kleszczy. W ostateczności sprawdzi się także zwykła pęseta kosmetyczna, jednak nie jest to do końca polecane narzędzie z uwagi na większe ryzyko niewyrwania kleszcza w całości. W związku z tym zdecydowanie lepiej wyciągnąć kleszcza bez pęsety.

Aby wyciągnąć kleszcza, załóż rękawiczki jednorazowe i chwyć go jak najbliżej skóry. Następnie pociągnij mocnym, stanowczym ruchem do góry. Dzięki takiemu działaniu istnieje największe prawdopodobieństwo, że pajęczak wyjdzie cały. Jeżeli tak się stanie, po prostu zdezynfekuj miejsce po wkłuciu i obserwuj je przez następne 30 dni.

Kleszcz nie wyszedł w całości – jak wyciągnąć jego resztki?

Jeżeli pomimo starań nie udało Ci się wyciągnąć kleszcza w całości i została np. cała główka pajęczaka, możesz znów spróbować usunąć ją narzędziem. W przypadku gdy pozostały jedynie niewielkie resztki kleszcza, wystarczy tylko zdezynfekować miejsce. W ciągu najbliższych dni same powinny one odpaść od skóry.

W razie jakichkolwiek wątpliwości co do odpowiedniego działania skontaktuj się z lekarzem pierwszego kontaktu. Specjalista pomoże Ci w usunięciu pajęczaka. W ten sposób unikniesz stresu czy niepewności, czy udało Ci się to zrobić dobrze.

Co zrobić z usuniętym kleszczem?

Po usunięciu kleszcza masz w zasadzie dwa wyjścia. Pierwszym z nich jest odpowiednie pozbycie się go. W tym celu możesz go spalić, spuścić w toalecie lub zgnieść i wyrzucić do kosza. Ważne jest, aby nie próbować podnosić żywego pajęczaka bez rękawiczek. W ten sposób narażasz się na ponowne wczepienie się go w skórę.

Drugim wyjściem jest zawiezienie kleszcza do laboratorium. Specjaliści mogą wtedy natychmiast sprawdzić, czym był on zainfekowany. Choć nie ma pewności, że patogeny zdążyły przejść do Twojego krwiobiegu, masz wtedy jasność, na co zwrócić uwagę w późniejszym czasie. Niektórzy lekarze decydują się nawet od razu przepisywać leki na podstawie badania kleszcza. Dzieje się tak, ponieważ choroba u człowieka może rozwijać się powoli i skąpoobjawowo.

Jak powinno wyglądać miejsce po wkłuciu się kleszcza?

Zwykle po ukłuciu kleszcza pozostaje lekko czerwony, swędzący guzek. Na pierwszy rzut oka może on nieco przypominać ten po ukłuciu komara. Co ważne, zmiana nie powinna przekraczać 4–5 centymetrów ani się przemieszczać. 

Jeżeli zaobserwujesz u siebie większą lub ruchomą zmianę skórną po usunięciu pajęczaka, koniecznie skontaktuj się z lekarzem. Może to być bowiem pierwszym symptomem boreliozy. Inną grupą objawów, która powinna Cię szczególnie zaniepokoić, są: osłabienie, gorączka, biegunka, nudności, wymioty, bóle mięśni i głowy. Symptomy te mogą świadczyć o rozwijającym się zapaleniu kleszczowym mózgu. W przypadku ich wystąpienia należy jak najszybciej wykonać badanie w kierunku TBE. 

Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) jest chorobą wywołaną przez wirusy, które przenoszą niekiedy kleszcze. W konsekwencji zakażenia mogą wystąpić bardzo groźne powikłania, ponieważ patogeny atakują komórki nerwowe mózgu.

Autor: Klaudia Gaicka

Bibliografia

1. J. Uminski i in., Kleszczowe zapalenie mózgu, Lublin 1995.
2. D. Kiewra i in., Ekspozycja na ukłucia przez kleszcze a występowanie rumienia wędrującego u pacjentów z boreliozą z Lyme na terenie Dolnego Śląska, Wrocław 2004.
3. D. Krzyczmanik i in., Borelioza w praktyce lekarza medycyny pracy, Łódź 2012.

Oceń artykuł