Jak pozbyć się owsików u dzieci, dorosłych i kobiet w ciąży?

Owsiki są chorobą, z którą zmagają się przede wszystkim dzieci. Zakażenia u dorosłych są najczęściej następstwem nabycia infekcji od nieletnich członków rodziny. Jak pozbyć się owsików u dorosłych i dzieci? Poza wdrożeniem środków farmakologicznych przepisanych przez lekarza niezwykle istotne jest przestrzeganie zasad higieny. Ich zaniechanie może uczynić terapię całkowicie nieskuteczną. 

Skąd właściwie biorą się owsiki?

Owsica jest stosunkowo często występującą chorobą pasożytniczą. Diagnozowana jest przede wszystkim u dzieci, co nie oznacza, że osoby dorosłe nie są narażone na zakażenie. Dochodzi do niego przez usta. Jaja przenoszone są z jedzeniem czy kurzem. Mogą też przedostać się do organizmu przez ich wdychanie z cząsteczek wyschniętego kału.

Jajo zachowuje zdolność do zakażania przez nawet trzy tygodnie. Wystarczy zaledwie jeden miesiąc, aby owsiki z jajek przeobraziły się na odcinku jelita grubego w dorosłą postać osiągającą długość 1 cm. Dorosłe osobniki żyją około dwóch miesięcy. W tym czasie samice składają jaja w okolicy odbytnicy człowieka. Na skutek drapania się przez dziecko czy dorosłego w czasie nocy jaja przenoszone są na skórę, a następnie do jamy ustnej, np. poprzez przyłożenie ręki do ust w czasie snu.

Jak rozpoznać zakażenie owsikami?

Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów owsicy jest świąd w okolicy odbytu. Wywołany jest on poruszaniem się samicy oraz przez złożone jaja. Pojawia się przede wszystkim w nocy, przez co łatwo go przeoczyć. Objaw ten nie zawsze jednak występuje. Wówczas mowa o skąpoobjawowej lub bezobjawowej postaci choroby.

Gdy owsica zyska postać przewlekłą i masywną, wówczas mogą wystąpić:

• utrata łaknienia,
• blady odcień skóry,
• cienie pod oczami,
• nadpobudliwość,
• uporczywe drapanie okolic odbytu,
• pogorszenie rozwoju dziecka,
• miejscowe stany zapalne skóry w okolicy odbytu,
• przeczosy (ubytki linijne skóry przypominające blizny lub mające postać ran).

Aby potwierdzić, że zaobserwowane objawy mają związek z owsicą (a nie np. z dermatozą czy anemią), konieczne jest wykonanie badania w kierunku zakażenia pasożytem. Służy temu wymaz parazytologiczny okolic odbytu. Wykonaj go dwie godziny po położeniu się lub dopiero rano, jak tylko się obudzisz i zanim weźmiesz prysznic.

Jeśli badanie nie potwierdzi zakażenia, warto je powtórzyć. Trzykrotne wykonanie wymazu parazytologicznego zwiększa szansę wykrycia owsicy do ponad 90%. 

Jak się pozbyć owsików u osoby dorosłej?

Leczenie zakażenia owsikami rozpoczyna się każdorazowo od głównego nosiciela pasożytów, który zgłasza dokuczliwe objawy i u którego potwierdzono chorobę. Jednak terapią powinni zostać objęci także wszyscy pozostali domownicy.

W celu powstrzymania i likwidacji inwazji pasożytów stosuje się jeden z leków:

• pyrantel (10–11 mg / kg masy ciała),
• mebendazol (100 mg przyjęte jednorazowo),
• albendazol (400 mg przyjęte jednorazowo). 

Aby terapia była skuteczna, konieczne jest jej powtórzenie po upływie 2–4 tygodni. Możesz też stosować tak zwane babcine sposoby na owsiki, które wspomagają leczenie farmakologiczne. Włączaj do posiłków pestki dyni, kiszonki i czosnek. Wsparciem w walce z zakażeniem może być też piołun (w postaci herbat ziołowych).

Zadbaj o to, aby w Twojej diecie nie zabrakło białka i błonnika. Ogranicz natomiast podaż węglowodanów. W tym czasie niezwykle istotne jest też restrykcyjne przestrzeganie zasad higieny. Dokładnie sprzątaj dom, codziennie zmieniaj bieliznę, a także co najmniej jeden raz w tygodniu pierz pościel.

Niezastosowanie się do zaleceń higienicznych może uczynić całą terapię nieskuteczną. Warto przy tym pamiętać, że samo wypranie ubrań i dywanów czy wymycie podłogi nie wystarczy, aby pozbyć się pasożytów. Okazuje się, że krótkotrwałe zastosowanie temperatury 70°C nie tylko nie zabija pasożytów, ale wręcz stwarza wilgotne środowisko sprzyjające ich dalszemu namnażaniu. Kontakt z temperaturą 70°C musi trwać min. 15 minut. Rozwiązaniem może okazać się zastosowanie suchego gorącego powietrza o temperaturze 100°C albo preparatów zawierających tlenek etylenu, dwutlenek chloru lub chlorheksydynę.

Jak pozbyć się owsików z pochwy?

Owsica kojarzona jest z objawami ze strony odbytnicy. Tymczasem pasożyty mogą bytować także w kobiecej pochwie. Dzieje się tak za sprawą zdolności migracji owsików z okolic odbytu do pochwy. Wówczas mogą wywołać stany zapalne kobiecych sfer intymnych. Charakterystycznym symptomem jest wtedy ropna wydzielina z pochwy.

Metody leczenia owsików w pochwie nie różnią się od tych zalecanych w przypadku typowej postaci choroby. Lekarz może wystawić receptę na pyrantel, mebendazol lub albendazol. Równie ważne jest tutaj przestrzeganie zasad higieny.

Jak pozbyć się owsików u dziecka?

Wedle szacunków z owsicą zmaga się ok. 10% dzieci w wieku 5–14 lat. Choroba dotyka przede wszystkim maluchy przebywające w większych grupach, gdzie śpi się w tych samych pomieszczeniach, np. w przedszkolach czy domach dziecka.

Metody leczenia najmłodszych nie różnią się od tych stosowanych w przypadku osób dorosłych. Jednak u dzieci, które stale przebywają i śpią w dużych skupiskach, warto stosować profilaktyczne metody lecznicze co 3–4 miesiące.

Jak pozbyć się owsików w ciąży?

Kobiety ciężarne często rezygnują ze stosowania farmakoterapii w obawie przed jej niekorzystnym wpływem na dobrostan płodu. Tymczasem zaniechanie leczenia bywa równie ryzykowne dla dziecka (może nawet doprowadzić do zahamowania jego rozwoju).

Pyrantel stosowany w leczeniu owsicy u ciężarnych ma kategorię ryzyka C wg FDA. Oznacza to, że wykazał niekorzystne działanie na płód u zwierząt. Nie ma jednak jak dotąd jednoznacznych wyników badań nad wpływem pyrantelu na ludzkie zarodki. Mimo to lekarz przepisuje lek tylko wówczas, gdy korzyści leczenia u matki przewyższają ryzyko skutków ubocznych u płodu.

 

Autor: Katarzyna Grzyś-Kurka

Bibliografia

1. J. Popielska, M. Marczyńska, Najczęstsze zarażenia pasożytnicze w Polsce, „Pediatria po Dyplomie” 2012, t. 16, nr 5, s. 33–41.
2. E. Hadaś, M. Derda, Termiczne odkażanie w celu zapobieżenia nawracającym inwazjom Enterobius vermicularis, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2014, nr 95(3), s. 643–645.
3. E. Szałek, Edmund Grześkowiak, Bezpieczeństwo farmakoterapii w okresie ciąży, „Farmacja Współczesna” 2008, nr 1, s. 109–115. 

 

---