Jak zwalczyć suchość w ustach? - Badania Krwi
30 czerwca 2022

Jak zwalczyć suchość w jamie ustnej? Leki, domowe sposoby, specjalne terapie

Suchość w ustach to wbrew pozorom stan o złożonej etiologii, który wywołuje nie tylko dyskomfort, ale także utrudnia mówienie czy jedzenie. Sposobów na walkę z problemem jest wiele. Jedne działają doraźnie, inne pomagają pokonać przyczynę suchości, co wywołuje trwałą poprawę. Poznaj niektóre z nich. 

Co oznacza suchość w ustach?

Ślina odgrywa istotną rolę w zachowaniu homeostazy w jamie ustnej. Dysfunkcje w jej produkcji mogą powodować wiele patologicznych zmian, zarówno miejscowych, jak i w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego. Enzym składający się w 99% z wody i 1% frakcji organicznej zapewnia przede wszystkim odpowiednią wartość pH w ustach i ciśnienia osmotycznego, a także optymalne napięcie powierzchniowe błon śluzowych. Bierze on udział we wstępnej obróbce pokarmu, głównie węglowodanów, a także w rozdrabnianiu i formowaniu kęsa. Za sprawą właściwości poślizgowych ułatwia transport materiału do dalszych odcinków układu pokarmowego. Ślina chroni również tkanki jamy ustnej przed uszkodzeniami mechanicznymi i czynnikami chemicznymi. Jej brak lub zmniejszona ilość niekorzystnie wpływają na wszystkie procesy, za które jest odpowiedzialna. 

Przyczyny suchości w ustach są różnorodne, a patomechanizm powstawania tego stanu jest złożony. Możesz mieć sucho w ustach w wyniku odwodnienia, np. po męczącym treningu fizycznym czy pracy ruchowej lub po nadmiernej ekspozycji na słońce. Suchość w ustach w nocy natomiast bywa związana z oddychaniem przez usta i wynika z bezczynności jamy ustnej, ponieważ ślinianki nie są stymulowane do pracy. Może także pojawić się z powodu przeziębienia czy infekcji gardła, ale wówczas dodatkowo będziesz odczuwać inne dolegliwości, np. uczucie pieczenia i chrypki. Niedobór śliny mogą wywołać również niektóre leki. 

Uczucie suchości w ustach, choć bywa nieprzyjemne, najczęściej jest krótkotrwałe i mija samoczynnie, jeśli nie jest związane z żadną chorobą, zaburzeniami żywieniowymi czy wpływem substancji chemicznych i toksycznych. Jeśli jednak obserwujesz ciągłą suchość w ustach, która utrzymuje się bez względu na porę dnia czy tryb życia, może to stanowić przesłankę do wizyty lekarskiej, bowiem stan tego typu jest charakterystyczny dla niektórych chorób. Może go wywołać np. cukrzyca. Aby to wykluczyć lub potwierdzić, niezbędne są odpowiednie badania. Diagnoza ułatwi dobór metod leczenia. Nieprzyjemny stan odczuwany w jamie ustnej bywa także związany z zaburzeniem nazywanym kserostomią.

Co to jest kserostomia?

Kserostomia to stan zahamowania lub ograniczenia wydzielania śliny z gruczołów ślinowych (kserostomia prawdziwa) bądź wystąpienie subiektywnego wrażenia suchości w jamie ustnej przy prawidłowo zachowanej sekrecji śliny (kserostomia rzekoma). W walce z nieprzyjemnym stanem tego typu stosuje się różnorodne metody. Niektóre z nich przynoszą doraźną i szybką ulgę. Aby jednak uzyskać trwałe efekty, często niezbędne jest postępowanie przyczynowe i zażywanie specjalnych leków.

Lek na suchość w ustach

Walka z problemem powinna skupiać się przede wszystkim na terapii choroby, której towarzyszy, ale można ją uzupełnić leczeniem objawowym. Nie wpływa ono na produkcję śliny, ale łagodzi przebieg nieprzyjemnych dolegliwości. Jeśli Twoja suchość w jamie ustnej ma przyczyny związane z odwodnieniem, bezwzględnie musisz zadbać o dobową podaż odpowiedniej ilości płynów. Unikaj picia alkoholu, kawy i czarnej herbaty, a wybieraj wodę oraz soki i herbaty zielone, ziołowe czy owocowe. Jeśli stosujesz leki powodujące suchość w jamie ustnej, np. na cukrzycę, nadciśnienie czy nadczynność tarczycy, nie odstawiaj ich bez konsultacji z lekarzem. 

Specjalista może zaproponować Ci preparat wspomagający optymalną pracę ślinianek lub tzw. sztuczną ślinę. Substytut ten stanowi najczęściej mieszankę elektrolitów zawierającą dodatkowo bufory fosforanowe lub węglowe oraz karboksyetylocelulozę sodową czy glicerol, które nadają mu podobne właściwości reologiczne do naturalnej śliny. Zamienniki mogą być też wzbogacone o substancje aromatyczne i słodzące, a niektóre posiadają nawet nieorganiczne związki fluoru, co ma na celu zwiększenie mineralizacji szkliwa i zmniejszenie ryzyka wystąpienia czy postępu próchnicy. Lek na suchość w ustach może mieć postać żelu, tabletki do ssania, aerozolu czy gumy do żucia. Ich stosowanie przynosi zadowalające, acz krótkotrwałe efekty. Poza sztuczną śliną na suchość w ustach wspomagająco możesz dostać od lekarza antybiotyki, chemioterapeutyki i leki przeciwgrzybiczne, aby ograniczyć ryzyko powikłań związanych z niedoborem śliny. 

Domowe sposoby na suchość w ustach

Przede wszystkim zwróć uwagę na dietę. Wprowadź do niej więcej płynnych dań, np. zup, kremów, przecierów, koktajli i sorbetów. Częściej sięgaj po wodniste owoce, jak arbuz, cytrusy i pomidory. Pomiędzy posiłkami żuj gumę, ssij landrynki. Unikaj palenia papierosów, spożywania gorących dań i alkoholu, a także słodkich i słonych przekąsek, chrupkiego pieczywa i napojów gazowanych. Na suchość w ustach dobrze działa odpowiednia wilgotność powietrza, dlatego zatroszcz się o klimat w mieszkaniu czy biurze i wyposaż je w nawilżacz. Uważaj na klimatyzację w aucie. Wykonuj ćwiczenia oddechowe w wolnym czasie, pamiętając o wdechu przez nos. W walce z problemem ważną rolę odgrywa higiena jamy ustnej. Wykonuj ją regularnie i pamiętaj nie tylko o szczotkowaniu, ale też o zabiegach nitkowania czy irygacji. To pozwoli ograniczyć przyrost płytki bakteryjnej. Do płukania używaj specjalnych płynów z apteki lub samodzielnie przygotuj napar z szałwii, która działa antyseptycznie, bądź siemienia lnianego o właściwościach nawilżających.

 

Autor: Agata Oleszkiewicz

Bibliografia

  1. Ł. Guzik, Kserostomia – obraz kliniczny i terapia, Forum Medycyny Rodzinnej” 2009, nr 4.
  2. Ł. Guzik, E. Kamysz, Kserostomia – więcej niż suchość w jamie ustnej, Farmakoterapia Polska”, 2009, nr 6.
  3. M. Pochwalski, A. Wojtowicz, Suchość jamy ustnej – kserostomia – przyczyny, objawy, metody leczenia, Nowa Stomatologia”, 2003, nr 4.

 

Oceń artykuł