Jakie badania w ciąży trzeba wykonać w pierwszym trymestrze?

Oczekiwanie na narodziny dziecka to bardzo szczególny okres w życiu kobiety. Jeśli wynik testu ciążowego jest jednoznaczny, czas na wizytę u lekarza i podstawową diagnostykę przyszłej mamy. Sprawdź, jakie badania w ciąży powinnaś wykonać w pierwszym trymestrze, by zadbać o siebie i rozwijające się dziecko.

Badania w ciąży – test ciążowy z moczu i krwi

Domowe testy ciążowe wykonywane w moczu są dostępne bez recepty w aptekach i drogeriach. To właśnie po nie w pierwszej kolejności sięgają kobiety, żeby potwierdzić lub wykluczyć ewentualną ciążę. Testy te nie dają jednak stuprocentowej pewności, tak jak analiza próbki krwi pod kątem stężenia gonadotropiny kosmówkowej – tej samej, którą w moczu wykrywają domowe zestawy testowe.

Badanie poziomu beta-HCG w surowicy jest obecnie najpewniejszym sposobem potwierdzania ciąży na wczesnym etapie. Pozwala ono również monitorować jej rozwój – miarowy wzrost stężenia beta-HCG może pomóc lekarzowi określić, w którym tygodniu ciąży jest pacjentka, jeszcze zanim wykona badanie USG.

Badania w ciąży 1 trymestr – diagnostyka laboratoryjna

Jeśli lekarz potwierdzi ciążę, przyszłą mamę czeka szereg badań laboratoryjnych oraz obrazowych (USG). Podczas pierwszej wizyty odbędzie się ważenie ciężarnej, pomiar ciśnienia krwi, badanie piersi oraz zostanie pobrana cytologia (jeśli nie była wykonywana przez ostatnie 6 miesięcy).

Badania w pierwszym trymestrze ciąży są szczególnie ważne, ponieważ pozwalają lekarzowi na bieżąco śledzić jej rozwój, a to z kolei umożliwia szybką reakcję w przypadku wykrycia nieprawidłowości. Pierwsze badania w ciąży, jakie należy wykonać, to:

• morfologia krwi – analiza i ocena składu oraz parametrów krwi ciężarnej to główne źródło informacji o jej stanie zdrowia. Na podstawie morfologii lekarz może wykryć, np. anemię z niedoboru żelaza, która często zdarza się u przyszłych mam i od razu zalecić wdrożenie odpowiedniej suplementacji.
• oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh – to kolejne ważne badanie. Jest ono potrzebne z dwóch powodów – wcześniejsza znajomość grupy krwi ułatwia postępowanie w przypadku konieczności jej przetoczenia Ponadto, jeśli kobieta posiada krew RH– -, a ojciec dziecka RH+ może być tak, że płód odziedziczy tę cechę po ojcu. Wówczas może dojść do tzw. konfliktu serologicznego, niebezpiecznego dla płodu, a szczególnie dla kolejnych dzieci takiej pary.
• badanie ogólne moczu – jest równie ważne, jak badanie krwi. Ciąża sprzyja zakażeniom układu moczowego, które mogą być niebezpieczne zarówno dla kobiety, jak i dla płodu. Mocz do analizy należy oddawać raz w miesiącu.
• glukoza – pozwala oznaczyć poziom glukozy we krwi przyszłej mamy. Monitorowanie tego wskaźnika jest bardzo ważne w diagnostyce i postępowaniu przy cukrzycy ciążowej.
• TSH – badania w ciąży powinny obejmować również poziom tyreotropiny TSH, hormonu przysadki mózgowej niezbędnego do prawidłowej pracy tarczycy – jej niedoczynność może zaburzać rozwój płodu.
• WR – odczyn Wassermanna pozwala wykryć kiłę – chorobę przenoszoną drogą płciową, która może doprowadzić nawet do śmierci dziecka w łonie matki.
• Przeciwciała anty – HCV – wykrycie wirusowego zapalenia wątroby typu C u ciężarnej pozwala lekarzom podjąć odpowiednie kroki, by podczas porodu ochronić dziecko przed zakażeniem.
• HIV – wykrycie wirusa HIV w organizmie matki (swoistych dla wirusa przeciwciał i antygenu) to sygnał dla lekarza, że należy wdrożyć u niej terapię antyretrowirusową, która zmniejsza ryzyko zarażenia dziecka do 1%.
• toksoplazmoza i różyczka: IgG i IgM – kalendarz badań w ciąży również wskazuje na wykonanie pomiaru stężenia tych przeciwciał w pierwszym semestrze. Obydwie choroby mogą prowadzić do ciężkich uszkodzeń płodu.

Nieinwazyjne badania prenatalne – pierwszy trymestr

Oprócz podstawowej diagnostyki laboratoryjnej, pozwalającej monitorować stan zdrowia matki, warto wykonać nieinwazyjne badania prenatalne. 1. trymestr to czas na wykonanie pierwszego USG genetycznego, testu PAPP-A (pomiar stężenia PAPPA oraz stężenia wolnego beta-HCG we krwi). Analiza tych markerów pozwala określić ryzyko, obciążenia płodu wadami genetycznymi, takimi, jak zespoły Downa, Edwardsa, Patau. Jeśli wyniki zaniepokoją lekarza prowadzącego, zleca dalszą diagnostykę opartą na wykonywanych we krwi ciężarnej badaniach genetycznych. W bardziej zaawansowanej ciąży lekarze niekiedy rozszerzają biochemiczne badania prenatalne o pomiar stężenia w krwi matki AFP i wolnego estriolu.

Innymi metodami na potwierdzenie lub wykluczenie wad genetycznych u płodu są badania inwazyjne, takie jak amniopunkcja, fetoskopia, biopsja trofoblastu, czy kordocenteza. Niestety są one obarczone dużym ryzykiem poronienia lub przedwczesnego porodu, stąd wykonywane są w przypadkach niepokojących wyników przesiewowych testów z krwi matki.

Kalendarz badań w ciąży

Podczas pierwszej wizyty, lekarz zakłada pacjentce kartę i na bieżąco informuje, jakie badania w ciąży należy wykonywać na każdym jej etapie. Pamiętaj, by odwiedzać gabinet regularnie i kontaktować się z ginekologiem, jeśli zauważysz lub zaczniesz odczuwać coś niepokojącego. Wykonuj wszystkie badania zlecone przez lekarza w wyznaczonych terminach – wówczas specjalista będzie miał pod kontrolą zdrowie zarówno Twoje jak i Twojego dziecka. Wszystkie badania laboratoryjne  możesz wykonać w laboratoriach Diagnostyki zlokalizowanych na terenie całej Polski.

Bibliografia:

• Falkowska A., Ostrowska L., Niedokrwistość u kobiet w ciąży, Borgis – Nowa Medycyna, R.2010, nr 3, s.96 – 103.
• https://gdzierodzic.info/bazawiedzy/kalendarz-badan-kontrolnych/