Jakie choroby mogą powodować drętwienie twarzy?

Drętwienie twarzy, określane również jako parestezje, to nieprzyjemne i zaskakujące doznania czuciowe, które mogą mieć różnorodne przyczyny. Choć w wielu przypadkach drętwienie twarzy nie jest poważnym objawem, może również sygnalizować występowanie poważnych schorzeń. Sprawdź, w jaki sposób lekarz diagnozuje podłoże pojawienia się drętwienia twarzy.

Czym jest drętwienie twarzy?

Drętwienie twarzy, inaczej nazywane parestezjami, to nieprzyjemne odczucia w obrębie twarzy, takie jak mrowienie, pieczenie, uczucie przechodzenia prądu lub drgania. Mogą one dotyczyć całej twarzy lub tylko jej wybranej części, np. czoła, policzka, ust czy powieki. Zazwyczaj drętwienia pojawiają się nagle, bez wyraźnej przyczyny, i mogą utrzymywać się przez krótki czas, a następnie znikać. W niektórych przypadkach drętwienie twarzy jest stałym objawem. Należy pamiętać, że rzadko występuje ono w izolacji – często towarzyszy mu szereg innych dolegliwości, takich jak: ból głowy, zawroty, problemy ze wzrokiem czy trudności z mówieniem. Dlatego tak ważne jest, aby w przypadku wystąpienia tego objawu niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Przyczyny drętwienia twarzy

Przyczyny drętwienia twarzy są bardzo różnorodne. Najczęściej wynika ono z problemów z układem nerwowym, ale może również mieć podłoże metaboliczne, naczyniowe lub psychogenne. Poznaj najczęstszych przyczyny drętwienia twarzy.

Choroby neurologiczne

• Stwardnienie rozsiane (SM) – to przewlekła, postępująca choroba demielinizacyjna układu nerwowego, która może powodować m.in. drętwienie twarzy oraz innych części ciała.
• Zapalenie nerwu trójdzielnego – uszkodzenie tego nerwu może skutkować drętwieniem połowy twarzy, często połączonym z silnym bólem.
• Udar mózgu – nagłe drętwienie twarzy, szczególnie po jednej stronie, może być objawem udaru niedokrwiennego mózgu.
• Migrena – drętwienie twarzy, zwykle jednostronne, może występować jako objaw aury migrenowej.
• Padaczka – drętwienie twarzy może być jednym z objawów napadu padaczkowego.
• Borelioza – zaawansowana postać tej choroby zakaźnej może prowadzić do zapalenia nerwów czaszkowych, w tym nerwu twarzowego.

Zaburzenia metaboliczne

• Niedobory witamin z grupy B – szczególnie witaminy B6, B12 i kwasu foliowego – mogą powodować parestezje w obrębie twarzy.
• Niedobór magnezu – zbyt mała ilość tego pierwiastka w organizmie może skutkować drętwieniem i mrowieniem różnych części ciała, w tym twarzy.
• Niedobór wapnia – hipokalcemia może objawiać się m.in. mrowieniem i drętwością twarzy.

Choroby naczyniowe

• Atak niedokrwienny przemijający (TIA) – krótkotrwałe zakłócenie przepływu krwi do mózgu.
• Miażdżyca – zwężenie naczyń krwionośnych może prowadzić do niedokrwienia nerwów twarzowych.

Inne przyczyny drętwienia twarzy

• Choroby kręgosłupa szyjnego – zmiany zwyrodnieniowe lub uraz odcinka szyjnego kręgosłupa mogą powodować ucisk na korzenie nerwowe, co prowadzi do drętwienia twarzy.

• Nerwica – drętwienie twarzy często towarzyszy zaburzeniom lękowym i depresji, w których rolę odgrywa mechanizm stresowy.
• Półpasiec – infekcja wirusowa, która może powodować ból i drętwienie w obszarze unerwionym przez dotknięty nerw.
• Długotrwałe uciskanie nerwu, na przykład spanie w niewygodnej pozycji.
• Ponadto drętwienie twarzy może być skutkiem urazów, niektórych zabiegów medycznych lub działania leków. W rzadkich przypadkach jest również objawem nowotworów mózgu lub innych poważnych schorzeń.

Objawy drętwienia twarzy

Objawy drętwienia twarzy są bardzo zróżnicowane i zależą od przyczyny. Najczęściej obserwuje się:

• częściowe lub całkowite porażenie mięśni twarzy po jednej stronie, co powoduje asymetrię rysów twarzy,
• trudności z zamykaniem oka, marszczeniem czoła, gwizdaniem lub dmuchaniem,
• problemy z mówieniem, żuciem i odczuwaniem smaku,
• nadwrażliwość na dźwięki,
• nadmierne łzawienie oka po stronie porażenia.

Drętwienie twarzy rzadko występuje w izolacji. Często towarzyszy mu szereg innych objawów, takich jak:

• ból głowy,
• zawroty głowy,
• problemy ze wzrokiem (podwójne widzenie, zaburzenia widzenia barw),
• trudności z koordynacją ruchową.

Diagnostyka drętwienia twarzy

Drętwienie twarzy może być spowodowane różnymi czynnikami, dlatego ważne jest przeprowadzenie odpowiednich badań, aby zidentyfikować przyczynę tego objawu. Diagnostyka zaczyna się od wywiadu medycznego – lekarz pyta o historię medyczną pacjenta, czas trwania i charakter drętwienia oraz inne towarzyszące objawy. Następnie przechodzi do badania fizykalnego – oceny ruchomości mięśni twarzy, czucia, odruchów.

Pacjent kierowany jest na badania krwi, które obejmują głównie:

• morfologię krwi,
• oznaczenie poziomu glukozy we krwi (w celu wykluczenia cukrzycy),
• oznaczenie poziomu witamin (np. witaminy B12),
• badanie elektrolitów,
• badanie funkcji nerek i wątroby,
• badania w kierunku chorób autoimmunologicznych (np. testy ANA).

Lekarz może zlecić badania obrazowe – rezonans magnetyczny głowy i szyi, który pomaga wykryć zmiany w strukturach mózgu, nerwów i naczyń krwionośnych, lub tomografię komputerową głowy, która pozwala wykryć urazy, guzy czy udary. 

W zależności od wyników początkowych badań lekarz może zalecić dodatkowe badanie, takie jak:

• elektromiografia (EMG) i badanie przewodnictwa nerwowego (NCS) – oceniają funkcjonowanie nerwów i mięśni, co może pomóc w diagnozie neuropatii,
• badania neurofizjologiczne, np. potencjały wywołane (EP), które mogą ocenić funkcjonowanie układu nerwowego,
• badania okulistyczne – jeśli istnieje podejrzenie problemów neurologicznych wpływających na wzrok,
• badania laryngologiczne – jeśli istnieje podejrzenie problemów w obszarze zatok lub ucha wewnętrznego,
• badania stomatologiczne – jeśli podejrzewa się, że problem związany jest z nerwem trójdzielnym lub innymi nerwami twarzy.

Ważne jest, aby w przypadku nagłego wystąpienia drętwienia twarzy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, ponieważ może to być objaw udaru mózgu, wymagający natychmiastowej pomocy.

Porażenie Bella – szczególny przypadek drętwienia twarzy

Jedną z najczęstszych przyczyn drętwienia twarzy jest porażenie Bella, czyli idiopatyczne (o nieznanej przyczynie) zapalenie nerwu twarzowego. Objawia się ono nagłym, jednostronnym porażeniem mięśni twarzy, prowadzącym do asymetrii rysów twarzy.

Porażenie Bella rozwija się zwykle w ciągu 72 godzin i w większości przypadków ustępuje samoistnie w ciągu 3–6 miesięcy, bez pozostawienia trwałych następstw. Leczenie polega na zastosowaniu glikokortykosteroidów w celu zmniejszenia obrzęku nerwu i przyspieszenia regeneracji.

W niektórych przypadkach na skutek nieprawidłowej regeneracji nerwu mogą pojawić się trwałe powikłania w postaci przykurczów mięśni twarzy i niekontrolowanych ruchów (synkineza), wymagających dalszego leczenia.

Drętwienie twarzy u dzieci

Drętwienie twarzy, choć rzadziej niż u dorosłych, występuje u dzieci. Najczęstsze przyczyny to:

• porażenie Bella – u dzieci rokowanie jest jeszcze lepsze niż u dorosłych, z samoistnym ustępowaniem objawów u około 90% pacjentów w ciągu 6 miesięcy,
• choroby neurologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane, padaczka, guzy mózgu,
• zaburzenia metaboliczne – niedobory witamin i minerałów,
• urazy głowy i szyi.

Diagnostyka i leczenie drętwienia twarzy u dzieci przebiega podobnie jak u dorosłych, z uwzględnieniem specyfiki pediatrycznej. Ważne jest, aby w przypadku wystąpienia tego objawu niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Opracowanie: dr n. o zdr. Olga Dąbska

Bibliografia

1. J.B. Epstein, D. Saunders, Management of unilateral facial numbness, „Journal – Canadian Dental Association” 2013, nr 79, s. 52.
2. A. Przeklasa-Muszyńska, Bóle twarzy, „Lekarz POZ” 2019, nr 5, s. 384-387.
3. A. Stępień, Neuralgie i nerwobóle twarzy, „Polski Przegląd Neurologiczny” 2007, t. 3, nr 4, s. 262–271.
4. A. Szczekilk, P. Gajewski, Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2022.

Oceń artykuł