Rodzaje alergii

Szacuje się, że na alergie cierpi nawet 40 proc. populacji. Uczulenie na daną substancję może dotknąć każdego, dlatego warto wiedzieć, czym się objawiają alergie, jakie są ich rodzaje i jak można je leczyć.

Skąd się bierze alergia skórna i pokarmowa?

Alergia skórna i pokarmowa to reakcja organizmu na kontakt z alergenem, czyli substancją uczulającą. Odpowiada za nią obecna w każdym organizmie histamina. Przyczyny alergii nie są do końca poznane, jednak duży wpływ na ryzyko zachorowania mają geny. Jeśli ktoś z Twojej najbliższej rodziny cierpiał z powodu alergii, masz 50 proc. szans, że też Cię to spotka. Alergia uznawana jest obecnie za chorobę cywilizacyjną. Dzieje się tak, ponieważ liczba zachorowań rośnie z roku na rok. Winą za to obarcza się zanieczyszczenie powietrza oraz niehigieniczny tryb życia, mało ruchu, palenie papierosów, picie alkoholu i spożywanie wysoko przetworzonej żywności.

Na alergię narażone są zwłaszcza dzieci, ich układ odpornościowy dopiero się bowiem kształtuje. Jest to jednak choroba bardzo demokratyczna, gdyż może dopaść każdego, niezależnie od wieku i płci oraz na każdym etapie życia. Może być tak, że co roku ze smakiem zajadaliśmy truskawki, aż tu nagle pewnego lata po zjedzeniu tych owoców pojawia się swędząca wysypka. Tak samo może być z każdym innym alergenem. Alergia to jednak nie tylko dokuczliwe zmiany skórne. Objawy zależą od rodzaju uczulenia. Wyróżnia się bowiem trzy formy alergii: wziewną, pokarmową i skórną. Dowiedz się, po czym można rozpoznać alergię, jak ją zdiagnozować i skutecznie leczyć.

Alergia może być:

wziewna,
pokarmowa,
skórna.

O wziewnej mówimy, gdy alergen wnika do naszego organizmu podczas oddychania, razem z powietrzem. Wywołuje on wówczas reakcję w obrębie dróg oddechowych i błon śluzowych w oczach, ustach i nosie. Powoduje m.in. katar, świąd oczu i nosa, łzawienie bądź duszności. W przypadku alergii pokarmowej alergeny dostają się wraz z pokarmem, powodując dyskomfort żołądkowo-jelitowy w postaci biegunki, wymiotów, bólu brzucha i charakterystycznego „jeżdżenia” w jelitach. Alergia skórna natomiast zdarza się po bezpośrednim kontakcie alergenu ze skórą. W tym miejscu pojawiają się zaognione, piekące lub swędzące zmiany, przypominające wysypkę lub pokrzywkę.

Warto pamiętać, że alergie skórne i pokarmowe mogą się ze sobą krzyżować i występować równorzędnie. Często zdarza się, że np. osoby uczulone na pyłki brzozy cierpią z powodu alergii na jabłka, marchewkę, orzeszki lub pomidory, natomiast osoby uczulone na roztocza domowe mają alergię na owoce morza lub skorupiaki.

Objawy alergii

Objawy alergii obejmują szerokie spektrum dolegliwości. Z tego powodu uczulenie często mylone jest z chorobami skórnymi, układu pokarmowego, układu oddechowego bądź z inną infekcją. Symptomy różnią się w zależności od rodzaju alergii. Przy alergii wziewnej dokuczać Ci będą:

katar,
świąd oczu, nosa i gardła,
kaszel,
duszności.

Nietolerancję pokarmową poznasz natomiast po:

bólu brzucha,
biegunce,
nudnościach,
„jeżdżeniu” w jelitach.

W przypadku alergii skórnej na Twoim ciele mogą pojawić się zmiany w postaci:

wysypki,
swędzących i piekących czerwonych plam,
pokrzywki.

Niezależnie od rodzaju alergii nieprzyjemne dolegliwości pojawiają się zazwyczaj tuż po bezpośrednim kontakcie z alergenem. W zależności od wrażliwości na uczulającą substancję objawy mogą trwać od kilkunastu minut nawet do wielu godzin. W przypadku silnej alergii pokarmowej lub skórnej w skrajnych sytuacjach może dojść do wstrząsu anafilaktycznego. Jest to gwałtowna reakcja alergiczna objawiająca się m.in. obniżeniem ciśnienia tętniczego, osłabieniem, omdleniem, narastającą dusznością oraz możliwym obrzękiem górnych dróg oddechowych. Wstrząs anafilaktyczny stanowi zagrożenie dla życia, dlatego niezbędne jest niezwłoczne podanie adrenaliny.

Najczęstsze powody alergii skórnych i pokarmowych

Za uczulenia odpowiadają zawarte w produktach alergeny. Mogą to być substancje spożywcze bądź pierwiastki znajdujące się w produktach użytku codziennego. Niektóre z tych substancji uczulają bardziej niż inne. Do najbardziej alergennych produktów spożywczych należą: zboża zawierające gluten, orzeszki ziemne i przetwory z nich (np. masło orzechowe, batony orzechowe), mleko i produkty mleczne, jajka, sery, skorupiaki i zawarte w niektórych alkoholach siarczany. Wymienione produkty odpowiadają przede wszystkim za alergie pokarmowe. Jeśli po zjedzeniu któregoś z nich zauważymy u siebie objawy w postaci dyskomfortu trawiennego, możemy wówczas podejrzewać, że jesteśmy na niego uczuleni. Podobna zasada działa w przypadku alergii wziewnej i skórnej. Alergia skórna najczęściej pojawia się po kontakcie z metalami (zwłaszcza niklem), sierścią zwierzęcą, tkaninami oraz środkami chemicznymi zawartymi w kosmetykach lub środkach czystości.

Diagnozowanie i leczenie alergii skórnych i pokarmowych

Alergie skórne i pokarmowe można diagnozować za pomocą specjalnych testów skórnych lub badań krwi. Są to proste i skuteczne metody, dzięki którym można oznaczyć poziom alergenów w organizmie.

Niestety alergii nie da się skutecznie wyleczyć, jednak można łagodzić jej objawy za pomocą dostępnych w aptekach bez recepty środków przeciwhistaminowych i steroidowych w postaci tabletek lub maści. W przypadku uczulenia na dane substancje konieczne będzie (w miarę możliwości) wykluczenie ich z naszego życia. W przypadku alergii pokarmowej można skorzystać z porady dietetyka, który przygotuje zbilansowaną dietę antyhistaminową. Można także rozważyć odczulanie. Jest to forma immunoterapii, która polega na podawaniu alergenu w niewielkim stężeniu pod kontrolą lekarza.

Autor: Agata Muchowska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Wiktor Trela

Bibliografia:

M. Stampfer, Alergie (R)ewolucyjne, Hartigrama, Warszawa 2020.
M. Jutel, Odczulanie: immunoterapia alergenowa w pigułce: poradnik dla pacjenta, Moc Media, Warszawa 2022.
Ł. Durajski, Alergie. Fakty i mity, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.
A. Emeryk, Choroby alergiczne w praktyce lekarza rodzinnego, Termedia, Poznań 2020.
M. Bojanowska, M. Kostecka, Nietolerancje i alergie pokarmowe: przyczyny, diagnostyka i postępowanie żywieniowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Lublin 2021.