Katar z krwią – co oznacza? Przyczyny i diagnostyka

Katar z krwią w większości przypadków nie jest objawem poważnego schorzenia. Najczęściej mamy do czynienia z podrażnieniem i mechanicznym uszkodzeniem przesuszonej śluzówki nosa. Wówczas wraz z katarem pojawiają się śladowe ilości krwi w postaci plamek lub pojedynczych niteczek. Zaburzenie jest epizodyczne i mija samoistnie. Kiedy jednak katar z krwią powinien wzbudzić niepokój i skłonić do diagnostyki oraz konsultacji lekarskiej?

Katar z krwią – powód do niepokoju?

Pojawiające się w katarze ślady krwi to objaw, który może wywołać niepokój. Najczęściej jednak mamy do czynienia z wydzieliną podbarwioną krwią, w której krew ma ilość śladową. Może pojawić się w postaci niewielkich plamek lub cienkich pojedynczych niteczek. Taki rodzaj kataru nie jest objawem żadnej poważnej choroby i nie powinien wzbudzać niepokoju. Symptom ten świadczy o pęknięciu naczyń krwionośnych jamy nosowej. Najczęściej powstaje na skutek podrażnienia lub mechanicznego uszkodzenia śluzówki. Zaburzenie ma zwykle charakter epizodyczny i znika samoistnie. 

Miejscowe przyczyny krwi w katarze

Przyczyn pojawienia się krwi w katarze jest wiele. Pierwszą grupę tworzą czynniki miejscowe, których działanie ogranicza się do jamy nosa i zatok. 

Przesuszenie błony śluzowej nosa

Przesuszenie błony śluzowej nosa to jeden z głównych, ale też i prozaicznych czynników, prowadzących do pojawienia się krwi w katarze. To również czynnik, który jest podłożem do pojawienia się innych przyczyn podbarwienia kataru krwią. Do przesuszenia błony śluzowej nosa dochodzi na skutek przebywania w klimatyzowanym pomieszczeniu bądź w pomieszczeniu o niskiej wilgotności powietrza oraz oddychania suchym powietrzem. Przesuszona błona śluzowa wyściełająca jamę nosa staje się cienka, delikatna i podatna na urazy. Dodatkowo osuszeniu ulegają naczynia krwionośne jamy nosa, które szybciej ulegają uszkodzeniu i pękaniu, co objawia się niewielką ilością krwi. 

Do przesuszenia błony śluzowej nosa dochodzi również na skutek nadużywania przeciwobrzękowych kropli do nosa lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych, aplikowanych za pomocą sprayu. W składzie tych środków znajdują się substancje, które stosowane zbyt długo nadmiernie wysuszają śluzówkę nosa. Dlatego też większość tego typu leków można wykorzystywać maksymalnie przez 7 dni. Przedłużanie terapii lub nadużywanie kropli (również w krótszym czasie) prowadzi do polekowego nieżytu nosa.

Urazy mechaniczne błony śluzowej nosa 

Do urazu mechanicznego błony śluzowej nosa najczęściej dochodzi w wyniku zbyt głębokiego oczyszczania jamy nosa chusteczką lub zadrapania. Powstawaniu ran i podrażnień sprzyja przesuszona błona śluzowa, dlatego do urazów mechanicznych zwykle dochodzi w trakcie przeziębienia. Nitki lub niewielkie plamy krwi w katarze mogą pojawić się również w wyniku podwyższonego ciśnienia, które prowadzi do pękania naczyń krwionośnych. Dzieje się tak szczególnie przy próbie zbyt intensywnego wydmuchiwania zalegającej w nosie wydzieliny. Problem ten często dotyczy osób mających krzywą przegrodę nosową lub liczne polipy w jamie nosa. 

Infekcje bakteryjne lub wirusowe 

Wydzielina podbarwiona krwią może również pojawić się w przebiegu niegroźnych infekcji dróg oddechowych. Wówczas w katarze widoczne są niewielkie ilości nitek lub plamek krwi. Pojawiają się na skutek osłabienia organizmu, zbyt częstego oczyszczania nosa i podrażnienia błony śluzowej jamy nosa. Ropny katar z krwią o nieprzyjemnym zapachu jest typowym objawem zapalenia zatok o podłożu bakteryjnym.

Obecność ciała obcego w jamie nosa 

Obecność ciała obcego w jamie nosowej jest jedną z częstszych przyczyn niedrożności nosa u dzieci. Wśród pacjentów szczególnie przeważają 2- i 4-latki. Usuwane przez lekarzy ciała obce z nosa dzieci to najczęściej małe klocki, kamienie, fragmenty zabawek, pestki, papier. Zaklinowane w jamie nosa ciało obce jest przede wszystkim przyczyną trudności w oddychaniu przez nos. W krótkim czasie pojawia się katar podbarwiony krwią, jednostronny obrzęk twarzy, przykry zapach z ust i nosa. Objawy te nie są charakterystyczne, co sprawia, że przez rodziców są interpretowane jako symptomy infekcji dróg oddechowych. Warto jednak sprawdzić jamę nosa malucha, gdyż w większości przypadków wepchnięty przez dziecko przedmiot jest zaklinowany w przedsionku jamy nosa i widoczny gołym okiem. 

Wtórne przyczyny krwi w katarze 

Przyczyny wtórne choroby, dysfunkcje, ale też stany organizmu, które prowadzą do zaburzeń ogólnoustrojowych, mogących objawiać się podbarwieniem wydzieliny z nosa. 

Osłabienie organizmu

Katar z krwią może być objawem osłabienia organizmu spowodowanego wieloma czynnikami. Do takiego stanu dochodzi m.in. w wyniku nadmiernego przemęczenia organizmu i zaburzenia niezbędnego cyklu regeneracji. Dotyczy to intensywnie trenujących, sportowców po zawodach, ale też osób podejmujących wyczerpującą pracę fizyczną. Krew w katarze może być również wynikiem silnego stresu. W niektórych przypadkach nadmierne napięcie nerwowe wywołuje krwotok z nosa. 

Do osłabienia organizmu dochodzi także na skutek zaburzenia odporności. Często pojawiająca się w wydzielinie z nosa krew może świadczyć o niedoborach odżywczych, szczególnie witaminy C i K. 

Choroby i zaburzenia ogólnoustrojowe 

Regularne i znaczne ilości krwi w katarze mogą być objawem znacznie poważniejszych stanów chorobowych lub zaburzeń ogólnoustrojowych. Krwawienia z nosa pojawiają się w przebiegu: 

• miażdżycy; 
• chorób wątroby lub nerek; 
• zaburzeń hormonalnych (endometrioza, menstruacja, ciąża); 
• anemii; 
• nadciśnienia tętniczego;
• sarkoidozy. 

Regularnie podbarwiona krwią wydzielina z nosa lub napadowe krwawienia mogą również świadczyć o zaburzeniach krzepliwości. Katar z krwią jest charakterystycznym objawem chorób zakaźnych, szczególnie grypy i odry. 

Kontakt z chemicznymi oparami 

Przyczyną obecności krwi w katarze może być również wdychanie zanieczyszczonego toksynami powietrza. Dotyczy to osób mających regularny kontakt z chemikaliami i nieprzestrzegających zasad właściwej ochrony dróg oddechowych. 

Katar z krwią – kiedy jest niepokojący?

Epizodyczne pojawienie się śladowych ilości krwi w katarze nie jest powodem do niepokoju. Taki stan najpewniej wynika z urazu mechanicznego i jest zupełnie niegroźny. Spowodowany infekcją podbarwiony katar również ustępuje samoistnie i nie wymaga konsultacji z lekarzem. Natomiast powodem do niepokoju jest gęsty lub ropny katar z dużą ilością krwi, który utrzymuje się długi czas. Konsultacji lekarskiej wymaga również krwisty katar, który nie zmniejsza się pomimo stosowanego leczenia. Alarmujące są napadowe krwawienia z nosa. W takich przypadkach warto udać się do lekarza rodzinnego. Na podstawie wywiadu i zgłaszanych przez pacjenta objawów lekarz podejmie decyzję o dalszych krokach diagnostyki lub skierowaniu pacjenta do specjalisty. 

Diagnostyka kataru z krwią

Diagnostyka w przypadku nadmiernej i podbarwionej wydzieliny z nosa polega na kilku prostych badaniach. Podstawą jest rynoskopia, czyli wziernikowanie nosa. Lekarz ocenia jamę nosa za pomocą lampy i lusterka czołowego. Badanie umożliwia ocenę błony śluzowej i stwierdzenie, czy doszło do jej podrażnienia lub uszkodzenia. W przypadku podejrzenia infekcji zatok czołowych lub przynosowych zalecane jest wykonanie badania wymazu z nosa. Umożliwia ono identyfikację patogenu chorobotwórczego i dobranie celowanego leczenia. Natomiast w przypadku krwistego kataru z nosa, którego przyczyną mogą być choroby ogólnoustrojowe, niezbędne jest wykonanie odpowiednich badań krwi.

Autorka: Emilia Kruszewska

Bibliografia

1. M. Denisiuk, A. Skorek, Panie doktorze, moje dziecko ma coś w nosie, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2016, nr 10, s. 207–211.
2. M. Malinowska, B. Tokarz-Deptuła, W. Deptuła, Mikrobiom układu oddechowego w warunkach fizjologicznych i patologicznych, „Postępy Mikrobiologii” 2016, nr 55, s. 2379–283.

Oceń artykuł