Kiedy brak siły i osłabienie powinny wzbudzić niepokój?

Utrzymujący się brak siły i osłabienie łatwo zrzucić na przepracowanie, warunki pogodowe, wiek… Tymczasem przyczyna tych dolegliwości może tkwić w mniej lub bardziej poważnych zaburzeniach. Warto skonsultować niepokojące symptomy z lekarzem i wykonać badania, które będą podstawą leczenia. Może się okazać, że brak siły, zmęczenie i senność są spowodowane odwodnieniem, rozwijającą się anemią albo zaburzeniami pracy tarczycy. Podstawą leczenia jest jednak rozpoznanie zaburzenia. Dowiedz się, skąd może brać się ciągłe osłabienie.

Brak siły i energii jako objaw niedoczynności tarczycy

Wedle danych nawet 22% Polaków zmaga się z chorobami tarczycy. Są to głównie kobiety, co nie znaczy, że mężczyźni w ogóle nie zmagają się z problemami w obrębie gruczołu tarczowego. Tarczyca produkuje tyroksynę (T4) i trijodotyroninę (T3) oraz kalcytoninę. To jednak te dwa pierwsze hormony skupiają szczególną uwagę endokrynologów diagnozujących schorzenia gruczołu.

Tarczyca jest ważna z punktu widzenia metabolizmu. Dlatego też przy niedoczynności gruczołu, gdy poziom wydzielanych T3 i T4 jest zbyt niski, spowolniony zostaje metabolizm. Daje to o sobie bardzo szybko znać zmniejszoną tolerancją zimna (możesz mieć wrażenie, że ciągle jest chłodno) oraz utrzymującymi się sennością, zmęczeniem i osłabieniem. Jeśli symptomom tym towarzyszy wzmożone wypadanie włosów i zwiększona łamliwość paznokci, a także suchość skóry i wzrost masy ciała, coraz bardziej prawdopodobne jest, że zmagasz się właśnie z niedoczynnością tarczycy.

Jednak i przy nadczynności gruczołu może wystąpić osłabienie. W sytuacji, gdy organizm produkuje T3 i T4 w nadmiarze, owy spadek sił witalnych współwystępuje z problemem w utrzymaniu dobrej jakości snu, a wręcz z bezsennością. Ponadto przy tej chorobie pojawiają się takie symptomy, jak:

• trudność w skupieniu uwagi i nadpobudliwość,
• spadek masy ciała,
• częstoskurcz,
• zwiększona potliwość,
• zaburzenia cyklu miesiączkowego u kobiet.

Wykonaj panel badań tarczycowych i skonsultuj wynik z endokrynologiem. To pozwoli mu ocenić kondycję gruczołu. W razie stwierdzenia nieprawidłowości będzie mógł on natychmiast wdrożyć odpowiednie leczenie, które pozwoli wyeliminować przykre objawy, takie jak brak siły i osłabienie.

Ciągłe zmęczenie i brak siły przy niedokrwistości z niedoboru żelaza

O niedokrwistości z niedoboru żelaza mowa jest wówczas, gdy bliskie wyczerpaniu są rezerwy jonów tego pierwiastka. Z problemem tym zmaga się wedle danych WHO ok. 30% populacji! Szczególnie wysoki odsetek zachorowań (blisko 50%) dotyczy krajów ubogich i słabo rozwiniętych. Nie znaczy to jednak, że w krajach bogatych problem nie występuje. Tam odsetek zachorowań wynosi ok. 20%.

Przy tej postaci niedokrwistości spada poziom hemoglobiny, ponieważ zbyt mało jest żelaza, aby synteza hemu (związku żelaza i jednej z porfiryn) mogła przebiegać sprawnie. Tymczasem hemoglobina odpowiada za transport tlenu z płuc do komórek w całym organizmie i zwrotne odbieranie dwutlenku węgla. Jeśli więc poziom hemoglobiny jest zbyt niski, dochodzi do niedotlenienia organizmu. Skutkiem tego są wzmagające się zawroty głowy i brak siły.

Wykonaj kontrolną morfologię oraz oznacz poziom żelaza i ferrytyny. Wyniki skonsultuj z lekarzem rodzinnym. Jeśli będą one sugerować, że w istocie zmagasz się z niedokrwistością z niedoboru żelaza, konieczne będzie rozpoczęcie leczenia.

Senność i brak siły a celiakia

Celiakia to choroba, w której przebiegu dochodzi do przewlekłego zapalenia błon śluzowych jelit, a z czasem do zaniku kosmków jelitowych. Taka reakcja to wynik nietolerancji glutenu, czyli białka występującego w ziarnach pszenicy, owsa i jęczmienia. Wedle szacunków z problemem zmaga się ok. 1,2% populacji w Europie (na innych kontynentach odsetek ten jest podobny).

Nie zawsze chorobę da się zdiagnozować na samym początku, gdy nie doszło jeszcze do zaniku kosmków jelitowych. To dlatego, że patologia może mieć utajony przebieg. Jeśli jednak ma pełnoobjawowy charakter, wówczas poza bólami brzucha i tłustymi stolcami pojawia się zwiększone zmęczenie i spadek masy ciała. Z czasem rozwija się też anemia. To efekt zaburzonego wchłaniania w jelitach objętych stanem zapalnym.

Aby zdiagnozować celiakię, możesz wykonać panel badań genetycznych metodą PCR albo zbadać krew pod kątem obecności w niej przeciwciał swoistych, skierowanych przeciw transglutaminazie tkankowej (IgA i IgG anty-tTG), które są wytwarzane przez układ immunologiczny po kontakcie z glutenem. Omów wyniki z gastroenterologiem i w razie potwierdzenia diagnozy wdróż zalecenia dotyczące diety, aby wyeliminować przykre dolegliwości.

Osłabienie organizmu i brak siły a niedobory witamin i minerałów

Stosowanie nieprawidłowo zbilansowanej diety może doprowadzić do niedoborów żywieniowych. Te natomiast mogą szybko dać o sobie znać m.in. brakiem siły i ciągłym zmęczeniem. Takie symptomy są charakterystyczne przy awitaminozie witamin z grupy B (zwłaszcza B1, B9 i B12), a także witamin C i D3. Ponadto ciągłe zmęczenie i brak siły to dość charakterystyczne symptomy niedostatecznej podaży magnezu.

Zbadaj krew pod kątem wymienionych składników i skonsultuj wyniki z lekarzem. Nigdy nie sięgaj po suplementy diety bez pewności, że Twój organizm ich potrzebuje. Nadmiar witamin i minerałów jest równie niekorzystny, co ich niedobór.

Osłabienie i brak sił przy odwodnieniu

Większość masy ciała ludzkiego stanowi woda. W przypadku dziecka jest to 70%, u mężczyzn ok. 60%, a u kobiet ok. 54%. Kluczową rolę w utrzymaniu równowagi wodnej odgrywają płuca i nerki. Mimo więc, że każdego dnia przyjmujesz nieco odmienne porcje wody, balans zostaje zachowany. Jeśli jednak dojdzie do wymiotów, biegunki, krwotoków, obfitego pocenia się albo przez długi czas nie będziesz pić lub zaczniesz przyjmować zbyt mało wody w stosunku do zapotrzebowania (ok. 0,02 l wody/kg masy ciała), może rozwinąć się odwodnienie. Dominującym objawem, jaki się wówczas pojawia, jest uczucie pragnienia. Poza tym występują: bóle i zawroty głowy, brak siły, senność, a także ograniczone wydalanie moczu i suchość w ustach.

W ocenie poziomu nawodnienia organizmu przydatne są morfologia i jonogram, a także badanie ogólne moczu. Nie interpretuj wyników samodzielnie, ponieważ nietrudno o pomyłkę. Zaprezentuj je lekarzowi rodzinnemu i zastosuj się do jego zaleceń.

Brak siły i osłabienie uwarunkowane genetyczne

Przewlekłe zmęczenie może być uwarunkowane genetycznie. Jest tak przy niedoborze globuliny wiążącej kortykosteroidy. Jest to zaburzenie nadnerczy. W jego przebiegu dochodzi do zaburzenia wiązania kortykosteroidów. W krwiobiegu utrzymuje się przez to stale obniżony poziom kortyzolu. Charakterystycznymi objawami niedoboru globuliny wiążącej kortykosteroidy jest stale utrzymujące się zmęczenie i niskie ciśnienie krwi.

Metodą wykrycia tego podłoża przewlekłego zmęczenia jest wykonanie badania genetycznego – analizy sekwencji kodującej genu SERPINA6. Po otrzymaniu wyników skonsultuj je z genetykiem, który ustali dalsze postępowanie.

Zmęczenie i brak sił przy niewydolności serca

Niewydolność serca jest następstwem wielu schorzeń sercowo-naczyniowych. To choroba, w której serce nie jest w stanie przepompowywać ilości krwi odpowiadającej zapotrzebowaniu tkanek. W efekcie więc cały organizm przestaje być wydolny fizycznie. Właśnie dlatego objawami sugerującymi niewydolność serca są: utrzymujące się zmęczenie, ograniczona tolerancja wysiłku i duszności bez względu na podejmowaną aktywność. Coraz więcej osób w krajach Europy zmaga się z tą patologią. Niektórzy specjaliści mówią wręcz o epidemii, ponieważ obecnie choruje już ok. 2% populacji. Jest to częste powikłanie nadciśnienia czy nadużywania alkoholu.

W diagnostyce schorzeń serca poza echokardiografią i elektrokardiografią przydatne są badania krwi. Możesz wykonać badanie genetyczne, polegające na analizie sekwencji dwudziestu genów predysponujących do wystąpienia schorzeń kardiologicznych. Przydatny jest też pakiet badań parametrów wpływających na kondycję serca pośrednio lub bezpośrednio: lipidogram, glukoza, homocysteina, D-dimer, troponina sercowa, magnez, potas, sód.

Autor: Katarzyna Grzyś-Kurka

Bibliografia

1. M. Lisowska, Leczenie chorób tarczycy, Uniwersytet Medyczny W Łodzi Wydział Farmaceutyczny, Łódź 2018.
2. P. Lipiński, R. Starzyński i in., Niedokrwistość na tle niedoboru żelaza w diecie, „Kosmos Problemy Nauk Biologicznych” 2014, t.63, nr 3 (304), s. 373–379.
3. I. Idasiak-Piechocka, Odwodnienie – patofizjologia i klinika, „Forum Nefrologiczne” 2012, t. 5, nr 1, s. 73–78.
4. W. Załuska, S. Dzimira, Przewodnienie – patofizjologia i klinika, „Forum Nefrologiczne” 2012, t. 5, nr 1, s. 68–72.
5. D. Karasek, A. Kubica i in., Epidemia niewydolności serca – problem zdrowotny i społeczny starzejących się społeczeństw Polski i Europy, „Folia Cardiologica Excerpta” 2008, t. 3, nr 5, s. 242–248
6. D. Satora, K. Bochen i in., Celiakia – choroba nie tylko dziecięca, „Family Medicine & Primary Care Review” 2011, t. 13, nr 1, s. 90–94.

Oceń artykuł